Jerzy Afanasjew
Ilustracja
Jerzy Afanasjew, fot. przed 1965 r.
Data i miejsce urodzenia

11 września 1932
Wilno

Data i miejsce śmierci

26 września 1991
Gdańsk

Zawód

reżyser, poeta, satyryk

Współmałżonek

Alina Afanasjew

Lata aktywności

1954-1989

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” Odznaka honorowa „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”

Jerzy Afanasjew (ur. 11 września 1932[1] w Wilnie[1], zm. 26 września 1991[1] w Gdańsku[1]) – polski pisarz–dramaturg, prozaik[1], poeta, satyryk[1], reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny[1][2].

Życiorys

Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Sopocie (1960) i Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi (1965, dyplom 1974). Studiował także na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej[2]. Współtwórca i kierownik kultowego teatru studenckiego Bim-Bom (1954), Cyrku Rodziny Afanasjeff oraz teatrzyku Cyrku Tralabomba.

W latach 1954-58 związany był w teatrem studenckim Bim-Bom[1]. Był współzałożycielem i pełnił tam funkcję kierownika literackiego[1]. Debiutował na łamach prasy literackiej jako poeta w 1958. Autor ponad 30 książek (poezja i proza): m.in. Listów do Przekroju i biografii Zbigniewa Cybulskiego pt. Okno Zbyszka Cybulskiego[1], prawie 40 spektakli teatralnych i telewizyjnych oraz filmów fabularnych. Otrzymał kilka nagród na konkursach poetyckich[2]. Członek Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Grudnia 1970 w Gdyni. Należał m.in. do PEN Clubu i Stowarzyszenia Pisarzy Duńskich. Był członkiem PZPR do grudnia 1981 (w latach 1973-1979 członek komisji kultury Komitetu Wojewódzkiego w Gdańsku)[3]. Od 1977 do 1979 radny Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku. W 1980 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.

Od 1973 był prezesem gdańskiego oddziału Stowarzyszenia Filmowców Polskich, w latach 1973-82 głównym reżyserem TV Gdańsk.

W 1957 poślubił Alinę z d. Ronczewską, scenografkę teatralną i telewizyjną, działaczkę społeczna „Solidarności” i samorządu w Sopocie[4]. Ich synem jest Jerzy W. Afanasjew, reżyser filmów dokumentalnych. Został pochowany na cmentarzu katolickim w Sopocie (kwatera F5-3-6)[5].

Grób Jerzego i Aliny Afanasjewów na cmentarzu katolickim w Sopocie

Twórczość Afanasjewa, w szczególności zbiory opowiadań, nacechowane są surrealizmem i bajkowością. Wykorzystywał elementy groteski, absurdu i fantastyki. Występują tu nieistniejące światy, ale i postacie – kreślone zwykle w sposób przerysowany – są obdarzane zwykle dziwacznymi imionami („Jakiś Którędy”, „Abraham Ssak” czy „Jowesz Jowel”) i takimi też przygodami. Atmosfera groteski tej prozy współgra z jej lirycznym i nierzadko pesymistycznym przesłaniem.

Utwory dla dzieci

  • Czarodziejski młyn (1961, Wydawnictwo Morskie; na podstawie powstał film animowany, sztuka teatralna lalkowa w 1972, także pokazywana w telewizji i kilka bajek muzycznych) wespół z Aliną Afanasjew[2]
  • Zegarowy król (1962, Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia)
  • Baśnie (1971)
  • Babcia i słoń (1972)

Inne utwory

  • Księżycowy pierścień (1959, Wydawnictwo Morskie) poezje[2]
  • Mucha i anioł (1959, Państwowe Wydawnictwo Iskry: Biblioteka „Stańczyka”) satyry
  • Gałązka światła (1962, Państwowe Wydawnictwo Iskry) poezje
  • O człowieku, który witał się nogą (1962, Wydawnictwo Łódzkie) satyry
  • Rozumny rogacz. Satyry i komedie (1964, Wydawnictwo Literackie) opowiadania
  • Listy do „Przekroju” (1967, Wydawnictwo Łódzkie – w tomie zbiorowym Pięć śmiechów głównych) satyry
  • Przedmieście Nigdy (1968, Wydawnictwo Literackie) opowiadania/satyry
  • Sezon kolorowych chmur. Z życia gdańskich teatrzyków 1954–1964 (1968, Wydawnictwo Morskie)
  • Okno Zbyszka Cybulskiego. Brulion z życia aktora filmowego połowy XX wieku (1970)
  • Szklarz wieczności (1974) opowiadania
  • Chimery (1976) opowiadania
  • Radosna twórczość (1976) powieść
  • Ja jestem tobą (1977) powieść
  • Poczta Afanasjewa (1979) satyry[6]
  • Zamknięci w deszczowej windzie (1981) poezje[7]
  • Biurowiec (1982) opowiadania[8]
  • Ręka o trzech palcach (1982) poezje[9]
  • Lustro porosłe mchem (1985) opowiadania[10]
  • Relief (1985) poezje[11]
  • Każdy ma inny świat (1986) wspomnienia
  • Nos poety (1987) satyry[12]
  • Zabawa w myśli (1989) opowiadania[13]

Odznaczenia

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Tomkowski 2002 ↓, s. 9.
  2. 1 2 3 4 5 Bartelski 1970 ↓, s. 9.
  3. ↑ Kto jest kim w Polsce 1984, wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 15, ISBN 83-223-2073-6.
  4. ↑ ALINA AFANASJEW - PDF Darmowe pobieranie [online], docplayer.pl [dostęp 2022-03-29].
  5. ↑ śp. Jerzy Afanasjew
  6. ↑ Jerzy Afanasjew, Poczta Afanasjewa, wyd. 1, Gdańsk: Wydaw. Morskie, 1979, ISBN 83-215-8199-4, OCLC 6195646 [dostęp 2022-02-04].
  7. ↑ Jerzy Afanasjew, Zamknięci w deszczowej windzie, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1981, ISBN 83-215-9166-3, OCLC 749840498 [dostęp 2022-02-04].
  8. ↑ Jerzy Afanasjew, Biurowiec, wyd. 1, Warszawa: Czytelnik, 1982, ISBN 83-07-00460-8, OCLC 12515299 [dostęp 2022-02-04].
  9. ↑ Jerzy Afanasjew, Ręka o trzech palcach, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982, ISBN 83-08-00783-X, OCLC 69460353 [dostęp 2022-02-04].
  10. ↑ Jerzy Afanasjew, Lustro porosłe mchem, wyd. 1, Kraków: Wydawn. Literackie, 1985, ISBN 83-08-01227-2, OCLC 14017834 [dostęp 2022-02-04].
  11. ↑ Jerzy Afanasjew, Relief, Wyd. 1, Kraków: Wydawn. Literackie, 1985, ISBN 83-08-01533-6, OCLC 13844256 [dostęp 2022-02-04].
  12. ↑ Jerzy Afanasjew, Nos poety : satyry, wyd. 1, Warszawa: Iskry, 1987, ISBN 83-207-0901-6, OCLC 20436635 [dostęp 2022-02-04].
  13. ↑ Jerzy Afanasjew, Zabawa w myśli : opowiadania wybrane, Wyd. 1, Warszawa: Czytelnik, 1989, ISBN 83-07-01507-3, OCLC 23828213 [dostęp 2022-02-04].
  14. ↑ Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, str. 23-24 ISBN 83-223-2491-X
  15. ↑ Bral i in. 2008 ↓, s. 9.

Bibliografia

  • Leszek M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni. Warszawa: Agencja Autorska, 1970.
  • Grażyna Bral i inni red., Słownik dziennikarzy i publicystów Pomorza 1945 – 2005, Gdańsk: Stowarzyszenie Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej, Oddział Morski w Gdańsku, 2008.
  • Jan Tomkowski: Słownik pisarzy polskich. Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, 2002. (pol.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.