Jeżokret kłujący
Setifer setosus
(von Schreber, 1778)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Rząd

afrosorkowce

Podrząd

tenrekokształtne

Rodzina

tenrekowate

Podrodzina

tenreki

Rodzaj

Setifer
Froriep, 1806[1]

Gatunek

jeżokret kłujący

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[11]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Jeżokret kłujący[12] (Setifer setosus) – gatunek ssaka owadożernego z podrodziny tenreków (Tenrecinae) w obrębie rodziny tenrekowatych (Tenrecidae).

Systematyka

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1778 roku niemiecki zoolog Johann Christian Daniel von Schreber, nadając mu nazwę Erinaceus setosus[5]. Miejsce typowe to Madagaskar[5][13][14][15]. Holotyp nieznany[16]. Jedyny przedstawiciel rodzaju jeżokret[12] (Setifer), który opisał w 1806 roku niemiecki lekarz Ludwig Friedrich von Froriep[1][13][14].

Prawdopodobnie S. setosus i Echinops telfairi miały wspólnego nadrzewnego przodka[13]; badania morfologiczne i molekularne potwierdziły, że te dwa rodzaje tworzą klad i są taksonami siostrzanymi dla Hemicentetes i Tenrec[13]. Na podstawie koloru sierści opisano różne podgatunki S. setosus, ale potrzebne są dodatkowe badania, aby można było je zweryfikować[13].

Gatunek monotypowy[13].

Etymologia

  • Setifer: łac. saeta lub seta „sztywne włosy”; -fera „-noszący”, od ferre „nosić”[17].
  • Ericulus (Hericulus): łac. ericius „jeż”; przyrostek zdrabniający -ulus[18].
  • Dasogale: gr. δασυς dasus „włochaty, kosmaty, chropowaty”[19]; γαλεη galeē lub γαλη galē „łasica”[20].
  • setosus: łac. saetosus lub setosus „szczeciniasty, pełny grubych włosów”, od saeta lub seta „sztywne włosy”[21].

Zasięg występowania

Występuje w suchych lasach i na płaskowyżach północnego Northern Highlands, zachodniego Central Highlands oraz we wschodnim i południowym Madagaskarze[22][13].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 140–230 mm, długość ogona 9–17 mm, długość ucha 14–26 mm, długość tylnej stopy 23–35 mm; masa ciała 108–350 g[22][23]. Wzór zębowy: I C P M x2 = 36[22].

Ekologia i biologia

Rozmnażanie
  • W styczniu samica wydaje na świat najwyżej 6 młodych; młode S. setosus, tak samo jako jeże w momencie porodu mają miękkie kolce, które stają się twardsze dopiero po 2 tygodniach.
Tryb życia
  • Zwyczaje – tenrek w chwili zagrożenia zwija się w kulkę, piszczy i skrzeczy.
  • Wygląd: jest bardzo podobny do jeża, ma bardzo krótkie, ostre kolce, bardzo gęsto pokrywające jego grzbiet.

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern ‘najmniejszej troski’)[11].

Uwagi

Przypisy

  1. 1 2 L.F. Froriep: C. Dumeril’s, Doctors und Professors an der medicinischen Schule zu Paris, Analytische Zoologie, aus dem französischen, mit zusätzen. Weimar: Im Verlage des Landes-Industrie-Comptoirs, 1806, s. 15. (niem.).
  2. ↑ I. Geoffroy Saint-Hilaire. Notice sur les Mammifères épineux de Madagascar. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Seconde Série. 8, s. 60, 1837. (fr.).
  3. ↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 78. (niem.).
  4. ↑ G. Grandidier. Un nouveau type de mammifère in-sectivore de Madagascar, le Dasogale fontoynonti G. Grand. „Bulletin Academie Malgache”. 11, s. 85, 1930. (fr.).
  5. 1 2 3 J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. T. 3. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1778, s. 590, ryc. clxiv. (niem.).
  6. ↑ P. Boddaert: Elenchus animalium, volumen I: sistens quadrupedia huc usque nota, eorumque varietates: ad ductum naturae, quantum fieri potuit disposita. Roterodami: Apud C.R. Hake, 1784, s. 129. (łac.).
  7. ↑ A.G. Desmarest: Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères. Cz. 1. Paris: Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire, 1822, s. 162, seria: Encyclopédie méthodique. (fr.).
  8. ↑ I. Geoffroy Saint-Hilaire. Tenrec. Cuc. Centetes. Illig. et Éricule. Ericulus. Is. Geoff.. „Magasin de zoologie, d’anatomie comparée et de palaeontologie”. 1, s. 29, 1839. (fr.).
  9. ↑ E. Bartlett. List of the Mammals and Birds collected by Mr. Waters in Madagascar. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1875, s. 64, 1875. (ang.).
  10. ↑ O. Thomas. On some small mammals from Madagascar. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 17, s. 250, 1826. (ang.).
  11. 1 2 P.J. Stephenson, V. Soarimalala, S. Goodman, Setifer setosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-1 [dostęp 2021-05-27] (ang.).
  12. 1 2 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 20. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  13. 1 2 3 4 5 6 7 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 106. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  14. 1 2 D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Setifer setosus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-25].
  15. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Setifer setosus (von Schreber, 1778). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-16]. (ang.).
  16. ↑ S.M. Goodman & P.D. Jenkins. The insectivores of the Réserve spéciale d’Anjanaharibe-Sud, Madagascar. „Fieldiana”. Zoology. 90, s. 142, 1998. (ang.).
  17. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 629.
  18. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 269.
  19. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 68.
  20. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 94.
  21. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 211.
  22. 1 2 3 P. Jenkins: Family Tenrecidae (Tenrecs). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 163–164. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
  23. ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 69. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.