Jawnostka
Ilustracja
Odmiany ozdobne jawnostki powabnej
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

trędownikowate

Rodzaj

jawnostka

Nazwa systematyczna
Nemesia Ventenat
Jard. Malm. ad t. 41. Apr 1804 ('1803')[3]
Typ nomenklatoryczny

N. foetans Ventenat[3]

Nemesia cheiranthus

Jawnostka, nemezja[4] (Nemesia) – rodzaj roślin z rodziny trędownikowatych. Obejmuje 58[5]–60[6] gatunków. Występują one w południowej Afryce, głównie w Prowincji Przylądkowej Zachodniej, nieliczne sięgają dalej na północ do Gór Smoczych[7] i tropikalnej Afryki[6]. Rośliny te rosną w miejscach wilgotnych – nad strumieniami i na źródliskach, wśród skał oraz w miejscach piaszczystych mokrych w okresie zimowym[7]. Kilka gatunków i mieszańców międzygatunkowych uprawianych jest jako rośliny ozdobne, zwykle jednoroczne lub krótkotrwałe byliny[7]. Popularne w uprawie są zwłaszcza jawnostka powabna N. strumosa, N. versicolor[6], jawnostka ząbkowana (N. denticulata) i N. coerulea oraz mieszańce między nimi[7].

Morfologia

Nemesia floribunda
Pokrój
Byliny, rośliny jednoroczne oraz półkrzewy osiągające zwykle do 30 cm wysokości[7].
Liście
Naprzeciwległe, pojedyncze, całobrzegie lub ząbkowane[7].
Kwiaty
Wyrastają w szczytowych, krótkich gronach. Działek kielicha jest pięć i zrośnięte są tylko u nasady. Płatki korony zrośnięte są u nasady w krótką rurkę. Cztery płatki tworzą górną wargę, dolny płatek czasem podzielony na dwie łatki, tworzy dolną wargę, czasem z ostrogą. Płatki mają barwę białą, różową, czerwoną, fioletową, niebieską, pomarańczową lub żółtą, często też są dwubarwne. Pręciki są cztery, w dwóch parach. Zalążnia górna, dwukomorowa, z dużą liczbą zalążków i pojedynczą szyjką słupka zakończoną drobnym znamieniem[7].
Owoce
Spłaszczone torebki otwierające się od szczytu, zawierające liczne, spłaszczone i oskrzydlone nasiona[7].

Systematyka

Jeden z rodzajów z rodziny trędownikowatych Scrophulariaceae w jej wąskim ujęciu[2].

Wykaz gatunków[5][4]
  • Nemesia acornis K.E. Steiner
  • Nemesia acuminata Benth.
  • Nemesia affinis Benth.
  • Nemesia albiflora N.E. Br.
  • Nemesia anfracta Hiern
  • Nemesia anisocarpa E. Mey. ex Benth.
  • Nemesia azurea Diels
  • Nemesia barbata (Thunb.) Benth.
  • Nemesia bicornis Pers.
  • Nemesia bodkinii Bolus
  • Nemesia brevicalcarata Schltr.
  • Nemesia calcarata E. Mey. ex Benth.
  • Nemesia cheiranthus E. Mey. ex Benth.
  • Nemesia chrysolopha Diels
  • Nemesia coerulea Hiern
  • Nemesia cynanchifolia Benth.
  • Nemesia deflexa A.L. Grant ex K.E. Steiner
  • Nemesia denticulata Fourc. – jawnostka ząbkowana
  • Nemesia diffusa Benth.
  • Nemesia euryceras Schltr.
  • Nemesia flanaganii Hiern
  • Nemesia fleckii Thell.
  • Nemesia floribunda Lehm. – jawnostka kwiecista
  • Nemesia fruticans Benth. – jawnostka cuchnąca
  • Nemesia glaucescens Hiern
  • Nemesia gracilis Benth.
  • Nemesia grandiflora Diels
  • Nemesia hanoverica Hiern
  • Nemesia ionantha Diels
  • Nemesia karasbergensis L. Bolus
  • Nemesia karroensis Bond
  • Nemesia lanceolata Hiern
  • Nemesia leipoldtii Hiern
  • Nemesia ligulata E. Mey. ex Benth.
  • Nemesia lilacina N.E. Br.
  • Nemesia linearis Vent.
  • Nemesia lucida Benth.
  • Nemesia macrocarpa Druce
  • Nemesia macroceras Schltr.
  • Nemesia maxii Hiern
  • Nemesia melissifolia Benth. – jawnostka melisolistna
  • Nemesia micrantha Hiern
  • Nemesia pageae L. Bolus
  • Nemesia pallida Hiern
  • Nemesia parviflora Benth.
  • Nemesia petiolina Hiern
  • Nemesia picta Schltr.
  • Nemesia pinnata E. Mey. ex Benth.
  • Nemesia platysepala Diels
  • Nemesia psammophila Schltr.
  • Nemesia pubescens Benth.
  • Nemesia pulchella Schltr. ex Hiern
  • Nemesia saccata E. Mey. ex Benth.
  • Nemesia strumosa Benth. – jawnostka powabna, nemezja powabna
  • Nemesia versicolor E. Mey. ex Benth.
  • Nemesia violiflora Roessler
  • Nemesia viscosa E. Mey. ex Benth.
  • Nemesia zimbabwensis Rendle

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. 1 2 Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-01-27] (ang.).
  3. 1 2 Nemesia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-01-27].
  4. 1 2 Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 128. ISBN 978-83-925110-5-2.
  5. 1 2 Nemesia. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-01-27].
  6. 1 2 3 David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 619, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  7. 1 2 3 4 5 6 7 8 Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 259. ISBN 0-333-74890-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.