Jarnołtowo
wieś
ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

ostródzki

Gmina

Małdyty

Liczba ludności (2022)

373[1]

Strefa numeracyjna

89

Kod pocztowy

14-330[2]

Tablice rejestracyjne

NOS

SIMC

0481270

Położenie na mapie gminy Małdyty
Mapa konturowa gminy Małdyty, po lewej znajduje się punkt z opisem „Jarnołtowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Jarnołtowo”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Jarnołtowo”
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego
Mapa konturowa powiatu ostródzkiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Jarnołtowo”
Ziemia53°53′48″N 19°39′03″E/53,896667 19,650833[3]
Strona internetowa

Jarnołtowo (Jarmołtowo) (niem. Gross Arnsdorf) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Małdyty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W latach 1945–1946 miejscowość nosiła nazwę Arniewo[4].

We wsi jest się kościół gotycki z przełomu XIV i XV w. jednonawowy, bezwieżowy o masywnych szczytach. Wewnątrz skromny neogotycki wystrój, ołtarz i ambona z ok. 1700 r. Obok wolno stojąca neogotycka dzwonnica z przejazdem bramnym[5].

W Jarnołtowie znajduje się dąb tzw. „Jagiełły” z XIV wieku. Według opowieści przy tym dębie Jagiełło z wojskiem miał obozować, gdy wędrował do Malborka, aby podbić zamek krzyżacki (informację tę należy traktować w kategorii legendy).

Jarnołtowskie Góry (niem. Arnsdorfer Berger) – wzgórze o wysokości 141 m, położone na zachód od wsi Barty[6]. Jarnołtowski Las (niem. Gross Arnsdorfer Wald) – las położony na południowy zachód od wsi Jarnołtowo[6]. Jarnołtowski Rów (niem. Haupt Graben) – strumień, prawy dopływ strumienia Trumpina, który wpada do jeziora Ewingi[6].

Historia

Wieś wzmiankowana w dokumentach z roku 1301 i 1311, jako wieś czynszowa na 75 włókach. Pierwotna nazwa wsi to Arnoldisdorff. Kościół wybudowano już w XIV w. W roku 1782 we wsi odnotowano 32 domy (dymy), natomiast w 1858 w 22 gospodarstwach domowych było 275 mieszkańców. W latach 1937–1939 było 609 mieszkańców. W roku 1973 wieś należała do powiatu morąskiego, gmina Małdyty, poczta Połowite. W 2012 roku w remizie powstało małe Muzeum Kanta.

Ludzie związani z miejscowością

Immanuel Kant w młodości był nauczycielem domowym m.in. u majora Karla Friedricha von Hülsena w Jarnołtowie. Fakt ten upamiętniono tu w kwietniu 1994 pamiątkową tablicą, a w 2013 stanęła rzeźba, przedstawiająca filozofa w skali 1:1, wykonana przez Ryszarda Fereńca, rzeźbiarza hobbysty i byłego mieszkańca Jarnołtowa[7]

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 376 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 44530
  4. ↑ „Morąg – z dziejów miasta i powiatu”, Pojezierze, Olsztyn 1973.
  5. ↑ Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8, s. 258.
  6. 1 2 3 Gustaw Leyding „Nazwy Fizjograficzne”, W: „Morąg – z dziejów miasta i powiatu”, Pojezierze, Olsztyn 1973.
  7. ↑ W Jarnołtowie stanęła rzeźba wybitnego filozofa niemieckiego – Małdyty.

Bibliografia

  • Janusz Jasiński, „Historia Królewca, Szkice z XIII–XX stulecia”, Książnica Polska, Olsztyn, 1994, ISBN 83-85702-03-2.
  • „Morąg – z dziejów miasta i powiatu”, Pojezierze, Olsztyn 1973
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.