Praca zawodowa

Wobec trudności finansowych rodziny już podczas studiów był zmuszony podjąć pracę zarobkową pracując w kancelarii adwokackiej^[2]. Po ukończeniu prawa, mimo rozterek wstąpił do służby sądowniczej Cesarstwa Austrii na obszarze zaboru austriackiego^[2]. Początkowo pracował w C.K. Sądzie Kryminalnym we Lwowie, gdzie od około 1834 był akcesistą^[6], a od około 1837 do około 1847 kancelistą^[7]. Następnie został przeniesiony do C.K. Sądu Kryminalnego w Samborze, gdzie od około 1847 do około 1855 był aktuariuszem, w tym jednocześnie od około 1851 dodatkowo pełnił funkcję referenta pomocniczego^[8]. W 1848 został oskarżony przez prezesa sądu karnego w Samborze, Antoniego Liśkiewicza, o to, że mimo zakazu apelacyjnego nosił orzełka polskiego na czapce gwardzisty, który złożył wniosek do C.K. Ministerstwa Sprawiedliwości w Wiedniu o usunięcie go z urzędu, po czym minister Bach pochwalił postępowanie Poźniaka w zakresie niepodporządkowania się nakazowi apelacji (następnie ogłoszono urzędowe odwołanie ww. zakazu noszenia orzełka polskiego)^[9].

Od 1855 do około 1857 był radcą C.K. Sądu Obwodowego w Stanisławowie^[10]. Równolegle, od około 1856 był ławnikiem w C.K. Sądzie Wyrokującym w Stanisławowie^[11]. Od 1857 do około 1866 był radcą C.K. Sądu Krajowego we Lwowie^[12]. Równolegle w tym okresie pełnił funkcję zastępcy ławnika w C.K. Sądzie Wyrokującym we Lwowie^[13]. Następnie, w charakterze radcy wyższego sądu krajowego od około 1866 do około 1870 był stały członkiem (wzmocnionej) komisji krajowej z grona c. k. sędziów, działającej w strukturze C.K. Komisji Krajowej dla Spraw Odkupu i Uporządkowania Ciężarów Gruntowych^[14]. Po nastaniu Austro-Węgier od około 1867 do około 1870 był radcą w C.K. Wyższym Sądzie Krajowym we Lwowie^[15]. Był współinicjatorem spolszczenia sądownictwa w Galicji^[1].

Po wprowadzeniu autonomii galicyjskiej od około 1870 był prezydentem C.K. Sądu Obwodowego w Złoczowie^[16][17][18]. Postanowieniem z 18 października 1874 cesarz Franciszek Józef I, przy okazji przeniesienia Januarego Poźniaka w stały stan spoczynku, wyraził najwyższe zadowolenie za jego obowiązkową służbę^[19].

Około 1873 otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Złoczowa^[17][3]. Zamieszkiwał w domu nr 14 przy rynku we Lwowie^[3]. Zmarł 9 kwietnia 1883 we Lwowie w wieku 73 lat^{[20][21][22][1]}. Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie^{[1][uwaga 2]}.

Twórczość literacka

Zaprzyjaźnił się z Wincentym Polem, którego twórczość cenił i dla którego był protektorem^{[3][20][21][22]}. Dzięki temu był częstym gościem w Mostkach pod Lwowem u wuja Pola – Józefa Ziętkiewicza. W 1838 ożenił się z jedną z jego córek Agnieszką Ziętkiewicz. Miał z nią dwóch synów: Władysława i Tadeusza. Dzięki Polowi poznał także inne zaprzyjaźnione z nim rodziny w Bieszczadach, z Janem Kantym Podoleckim w Rzepedzi na czele^[4].

W latach młodzieńczych pisał pieśni, które prezentował swoim znajomym^[2]. Na emeryturze poświęcił się w pełni pracy piśmienniczej^[2]. Pisane od młodości wiersze zaczął wydawać pod koniec życia^{[22][20][4][23][5]}. Zadebiutował zbiorem pieśni pt. Pisny z dawnych lit, napisanych w języku ruskim i zapisanych w alfabecie łacińskim^[23][4]. W 1883 wydano dwa tomiki wierszy^[23][4]. Cały dochód ze sprzedaży tomiku wierszy pt. Pieśni z lat młodych i pieśni starca (wydanego w 1883) jeszcze w 1882 polecił przekazać na rzecz Macierzy Polskiej we Lwowie^[2]. 400 egzemplarzy tego wydawnictwa oddał do dyspozycji tejże organizacji, która następnie wraz z innymi dziełami Poźniaka skierowała je do sprzedaży w księgarni Wydawnictwa „Gubrynowicz i Schmidt”^[24][25].

Wśród współczesnych sobie January Poźniak uchodził za krzewiciela języka polskiego w czasach germanizacji pod zaborem^[3]. W zbiorze: Szkice o kulturze muzycznej XIX wieku, t. 4. w swoich wierszach był Poźniak pojętnym uczniem gawędowej i pejzażowej poezji Wincentego Pola oraz korzystał z ludowej pieśni ukraińskiej Józefa Bohdana Zaleskiego^[26]. W młodych latach nieobcą mu również była satyra społeczna. Ostrzegał praca zbawi, a nie cud (tytuł utworu) w 1832^[27]. Pisał pod pseudonimem „J.P.” oraz „J. Pokrzywkowicz”. O jego osobie wspominał Karol Estreicher w pracy pt. Wincenty Pol, jego młodość i jego otoczenie (w: „Przewodnik Naukowo-Literacki” z ok. 1881)^[21]. We wspomnieniu pośmiertnym w „Gazecie Lwowskiej”, przedrukowanym na łamach „Przeglądu Sądowego i Administracyjnego”, podano, że January Poźniak – mimo że pisarstwo nie było jego głównym zawodem – był jednym z uczestników literackiego ruchu, określonego jako rodzaj galicyjskiego Sturm und Drang^[21].

Janusz Szuber określił Januarego Poźniaka mianem epigona romantyzmu^[23]. W jego opinii Poźniak, obok Wincentego Pola, Jana Kantego Podoleckiego, z którymi się przyjaźnił, i Zygmunta Kaczkowskiego dokonał dla nas, sanoczan, rzeczy ważnej – wprowadził ukochaną przez siebie, traktowaną w kategoriach arkadii Ziemię Sanocką do literatury doby romantyzmu i na miarę swoich umiejętności i możliwości wykreował ją jako uczestniczkę ówczesnych prądów myślowych i artystycznych^[5]. Janusz Szuber napisał wiersze: pt. January Poźniak, wydany w tomikach poezji pt. Okrągłe oko pogody z 2000^[28], pt. Tam, gdzie niedźwiedzie piwo warzą z 2004^[29] i pt. Pianie kogutów z 2008^[30] oraz Ale zima minie, opublikowany w tomiku poezji pt. Wpis do ksiąg wieczystych z 2009^[31].

Publikacje

• Elegia na śmierć Ignacego Pollaka. Doktora Filozofii przy Lwowskiéy Wszechnicy Literatury klassycznéy, Estetyki, Paetagogii, wysłużonego Dziekana wydziału Filozofii (1825, Lwów)
• Żal nad skonem Mikołaja Manowardy, ucznia II. klassy humaniorów (1826, Lwów)
• Pisny z dawnych lit (1877, Lwów)^[32]
• Pieśni z dawnych lat co przebrzmiały (1882, rękopis)
• Ziarnka kąkolu (1883, rękopis)
• Pieśni z lat młodych i pieśni starca (1883, Lwów)^{[1][4][5][33]}
• Pierwiosnki z przed lat przeszło pięćdziesięciu (1883, Lwów)^[34][35][4]
• Zasłuchane w Sanu szumie. Wybór wierszy (2008, Sanok)^[5]