Młodość

Urodziła się w Solwyczegodsku w północnej Rosji. Była córką inż. Władysława Misiewicza, pracownika rosyjskiej służby leśnej, i jego małżonki Zofii z Butkiewiczów^[1]. Jej rodzice byli potomkami polskich zesłańców, deportowanych w głąb Imperium po upadku powstania styczniowego^[1][2].

Początkowo nauki pobierała w domu. W latach 1903–1911 uczęszczała do Państwowego Gimnazjum Żeńskiego w Nowogrodzie Wielkim. W 1912 roku zdała egzamin maturalny, po czym rozpoczęła studia w Żeńskim Instytucie Medycznym w Petersburgu^[3]. Już podczas wakacji letnich w 1915 roku zatrudniła się w stacji sanitarno-epidemicznej w Nowogrodzie^{[uwaga 1]}. W kolejnych latach pracowała w stacjach bakteriologicznych w Nowej Ładodze, ponownie w Nowogrodzie, a następnie w Orłowskich Kluczach pod Petersburgiem. W tej ostatniej placówce pełniła przez rok funkcję kierownika (1917–1918)^[4]. Jednocześnie jako asystent wolontariusz^[5]  pracowała Zakładzie Mikrobiologii oraz w Zakładzie Anatomii Patologicznej w Petersburgu. W czasie studiów kierowała kołem studentów polskich. Dyplom lekarski uzyskała z wyróżnieniem 18 marca 1918 roku^[4].

Po ukończeniu studiów pracowała jako lekarz szkolny w Nowogrodzie. Później, w latach 1919–1920, była zatrudniona na oddziale duru plamistego w szpitalu epidemiologicznym w Riazaniu. Pracując tam sama ciężko zachorowała na tyfus^[4].

Dwudziestolecie międzywojenne

W marcu 1920 roku uzyskała zgodę władz bolszewickich na wyjazd do Polski. Od kwietnia 1920 roku do sierpnia 1921 roku pracowała w szpitalu w Tarnowie. Pod koniec marca 1921 roku Uniwersytet Warszawski nostryfikował jej dyplom lekarski. Pół roku później przeprowadziła się do stolicy i podjęła pracę w uniwersyteckiej Klinice Chorób Wewnętrznych. Była tam zatrudniona do września 1927 roku – początkowo na stanowisku asystenta, później starszego asystenta. Jednocześnie pracowała jako lekarz szkolny (1922–1937) oraz lekarz w stołecznej Poradni Przeciwgruźliczej (od 1923). Wykładała także w Warszawskiej Szkole Pielęgniarek^[4].

W marcu 1924 roku na podstawie rozprawy pt. Odczyn Botelho w diagnostyce nowotworów złośliwych uzyskała tytuł doktora nauk medycznych^[4]. Ze względu na fakt, że praca ta została bardzo wysoko oceniona, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego przyznało jej stypendium z przeznaczeniem na kontynuowanie nauki za granicą^[5] .

Od 1 września 1927 roku do 30 sierpnia 1928 roku przebywała na stypendium zagranicznym, w którego trakcie zajmowała się w szczególności radiodiagnostyką płuc i problematyką gruźlicy. W Paryżu pracowała w klinice Besançona, szpitalu Laenneca oraz w Instytucie Pasteura^[4]. W drodze powrotnej do Polski zwiedziła także zakłady przeciwgruźlicze w Szwajcarii i Wiedniu^[4][5] .

Jej zainteresowania badawcze oscylowały początkowo wokół zagadnień takich jak m.in.: choroby wewnętrzne, bakteriologia i skazy krwotoczne^[6]. Po powrocie ze stypendium zagranicznego zaczęła się natomiast koncentrować na badaniu gruźlicy^[4]. W latach 1928–1929 pracowała jako lekarz w stołecznej Poradni Przeciwgruźliczej Miejskiej przy ul. Puławskiej. Ponadto ponownie podjęła pracę w uniwersyteckiej Klinice Chorób Wewnętrznych, gdzie prowadziła zajęcia z chorób wewnętrznych i ftyzjatrii dla studentów oraz zajęcia z patofizjologii i ftyzjatrii dla lekarzy. Przy klinice zorganizowała poradnię przeciwgruźliczą, po czym objęła nad nią kierownictwo (1929–1936)^[4].

Była inicjatorem i członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Badań Naukowych nad Gruźlicą (utworzone w 1934 roku)^[7]. Ponadto pełniła funkcję sekretarza Warszawskiego Towarzystwa Przeciwgruźliczego^[4].

W 1935 roku zdała egzamin na stanowisko ordynatora oddziału chorób wewnętrznych, nie otrzymała jednak propozycji objęcia takiego stanowiska w Warszawie. Podjęła więc pracę w Szpitalu Sanatorium Gruźliczego św. Józefa w Mieni, gdzie pełniła funkcję dyrektora placówki, a zarazem ordynatora oddziału chorób wewnętrznych. W Mieni pracowała od września 1936 roku do końca marca 1939 roku. W międzyczasie, w 1937 roku, wyjechała do Włoch, gdzie podnosiła swoje kwalifikacje w rzymskim Instytucie Forlaniniego^[4]. 1 kwietnia 1939 roku objęła stanowisko ordynatora oddziału gruźlicy i chorób wewnętrznych w Szpitalu Wolskim przy ul. Płockiej 26 w Warszawie^[4].

II wojna światowa

Gdy po rozpoczęciu niemieckiej inwazji dyrektor Szpitala Wolskiego dr Józef Marian Piasecki został zmobilizowany w szeregi Wojska Polskiego, dr Misiewicz objęła stanowisko p.o. dyrektora^[8]. Kierowała szpitalem podczas oblężenia Warszawy we wrześniu 1939 roku. W uznaniu zasług prezydent Stefan Starzyński odznaczył ją oraz dr Marię Werkenthin Krzyżem Walecznych^[9].

W okresie niemieckiej okupacji organizowała w Szpitalu Wolskim tajne nauczanie medycyny, prowadząc wykłady z zakresu ftyzjatrii oraz chorób zakaźnych i wewnętrznych^[4]. Liczba studentów, którzy uczestniczyli w prowadzonych przez nią zajęciach, szacowana jest na ponad dwieście osób^[5] . Ponadto pod pretekstem szkoleń sanitarnych obrony przeciwlotniczej przeszkoliła blisko 2 tysiące sanitariuszek Armii Krajowej^{[uwaga 2][4]}. Jesienią 1939 roku w jej gabinecie odbywały się odprawy dowództwa Służby Zwycięstwu Polski^[10]. W kolejnych latach za jej wiedzą i zgodą ukrywano w szpitalu Żydów oraz osoby poszukiwane przez Gestapo^[5] . W czasie okupacji przyjęła na wychowanie chłopca-sierotę^{[uwaga 3][11]}.

W lutym 1944 roku Gestapo uzyskało informację, że w Szpitalu Wolskim udzielono pomocy ciężko rannemu ppor. Bronisławowi Pietraszewiczowi ps. „Lot” – dowódcy akcji i pierwszemu wykonawcy wyroku na SS-Brigadeführerze Franzu Kutscherze. W konsekwencji 18 lutego^{[uwaga 4]} aresztowano dr Misiewicz oraz jej dwóch asystentów^[12]. Zabiegi w sprawie ich uwolnienia podjął niezwłocznie dyrektor szpitala dr Józef Marian Piasecki. Pomógł mu w tym fakt, że jedna z jego pacjentek była kochanką wpływowego gestapowca^[11]. Kluczowym argumentem okazało się jednak wręczenie łapówki w wysokości kilkuset tysięcy złotych^[13]. Ostatecznie po upływie tygodnia dr Misiewicz i jej asystentów zwolniono z Pawiaka^[14].

Po wybuchu powstania warszawskiego Szpital Wolski znalazł się na granicy terenów opanowanych przez powstańców i obszarów pozostających pod kontrolą Niemców. W „czarną sobotę” 5 sierpnia 1944 roku szpital zajęły oddziały SS. Dyrektora Piaseckiego, prof. Janusza Zeylanda i kapelana ks. Kazimierza Ciecierskiego zamordowano w dyrektorskim gabinecie, natomiast chorych i pozostałych pracowników pognano do hal warsztatów kolejowych na Moczydle^[15]. Jeszcze tego samego dnia w rejonie ul. Górczewskiej i Moczydła Niemcy zamordowali około 300 pacjentów i 60 członków męskiego personelu medycznego i pomocniczego^[16]. W tych krytycznych momentach dr Misiewicz odważyła się podjąć próbę interwencji u oficera SS celem przerwania egzekucji^[11]. Następnego poranka żeński personel oraz ocalałych pacjentów odprowadzono w kolumnie ludności cywilnej do Fortu Bema. Dzięki zabiegom dr Misiewicz, którą wsparł sołtys pobliskich Jelonek, komendant fortu zgodził się jeszcze tego samego dnia na zwolnienie rannych i chorych oraz pracowników szpitala^[17].

Mimo skrajnie niesprzyjających warunków dr Misiewicz szybko zorganizowała w Jelonkach sprawnie funkcjonującą filię Szpitala Wolskiego^[18]. Ze względu na trudności z wyżywieniem oraz zagrożenie, które niosła ze sobą bliskość walczącej Warszawy, prowizoryczny szpital wkrótce przeniesiono jednak do Podkowy Leśnej (12–17 sierpnia)^[19]. Później dr Misiewicz zorganizowała dwie kolejne filie Szpitala Wolskiego – w Olszance w Puszczy Mariańskiej^[20] i w Pszczelinie pod Brwinowem^[21]. We wszystkich trzech placówkach leczono wysiedleńców z Warszawy (w tym ukrywających się powstańców) oraz ludność okolicznych miejscowości. Dr Misiewicz nie zrezygnowała także z podnoszenia kwalifikacji personelu oraz kształcenia przyszłych lekarzy i pielęgniarek^[22]. Z jej inicjatywy w dniach 6–7 stycznia 1945 roku odbył się w Olszance zjazd lekarzy i studentów z wszystkich trzech filii Szpitala Wolskiego^[23].

Okres powojenny

18 stycznia 1945 roku^[4], na wieść o wyparciu Niemców z Warszawy, pieszo udała się z Podkowy Leśnej do zrujnowanej stolicy, aby przekazać władzom Wydziału Lekarskiego UW listę studentów tajnego nauczania, a także informacje o ich wynikach w nauce^[24]. Następnie podjęła działania, aby doprowadzić do powrotu Szpitala Wolskiego do Warszawy i wznowienia jego pracy^[4][24].

Od 1946 roku kierowała kursami przeciwgruźliczymi dla lekarzy, a od następnego roku prowadziła wykłady z ftyzjatrii na Wydziale Lekarskim UW. Pracowała także nad metodologią nauczania oraz programami kształcenia specjalistycznego lekarzy^[25]. W lutym 1948 roku uzyskała habilitację na podstawie pracy pt. Badania nad odmą doświadczalną płucną u królików: wpływ odmy na przebieg zakażenia gruźliczego^[7]. Dwa lata później objęła stanowisko dyrektora Polskiego Instytutu Przeciwgruźliczego, a w czerwcu 1951 roku została mianowana profesorem nadzwyczajnym warszawskiej Akademii Medycznej i kierownikiem pierwszej w Polsce katedry ftyzjatrii (ulokowanej w Szpitalu Wolskim)^[5] [7]. Była jedną z głównych organizatorek walki z gruźlicą w Polsce – m.in. pomagała tworzyć sieć wojewódzkich przychodni przeciwgruźliczych oraz była organizatorką i aktywnym uczestnikiem ogólnopolskich zjazdów przeciwgruźliczych^[7].

Grób Janiny Misiewicz na cmentarzu Powązkowskim

W latach stalinizmu dokładała wysiłków, aby polska ftyzjatria nie utraciła kontaktów z zagranicznymi środowiskami medycznymi i naukowymi. Reprezentowała Polskę na forum Międzynarodowej Unii Przeciwgruźliczej; od 1955 roku była członkiem jej zarządu. Była także członkiem Société Française de Pathologie Réspiratoire, Société Française de la Tuberculose i American Trudeau Society. Uczestniczyła w zjazdach przeciwgruźliczych w Czechosłowacji, Danii, Francji, Norwegii, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Związku Radzieckim. Zainicjowała współpracę z Instytutem Gruźlicy w Pradze i innymi tego typu instytucjami zagranicznymi, a także przyczyniła się do umożliwienia polskim lekarzom wyjazdów na stypendia do Francji i Włoch^[7]. Nazywano ją „ambasadorem polskiej ftyzjatrii”^[5] .

W latach 1946–1949 pełniła funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Badań Naukowych nad Gruźlicą^[26]. Ponadto była m.in. doradcą ministra zdrowia ds. gruźlicy, członkiem sekcji przeciwgruźliczej Państwowej Rady Zdrowia (1946–1948), specjalistą krajowym w zakresie ftyzjatrii (1950–1955), specjalistą ftyzjatrą dla m. st. Warszawy, konsultantem w zakresie gruźlicy Ministerstwa Obrony Narodowej i Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego oraz przewodniczącym Naukowego Komitetu Chemoterapii Gruźlicy. W latach 1948–1949 i 1952–1953 redagowała czasopismo „Gruźlica”^[7].

Od 1956 roku jej stan zdrowia systematycznie się pogarszał. Zmarła 5 października 1958 roku w Warszawie. Spoczęła w alei zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim^[27] (grób 91)^[28].