 | |
| Data i miejsce urodzenia |
24 listopada 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 lutego 1973 |
| Zawód, zajęcie |
naczelnik gminy, starosta powiatowy, urzędnik górniczy[1] |
| Odznaczenia | |
   | |
Jan Wyglenda ps. „Traugutt” (ur. 24 listopada 1894 w Brzeźnicy, zm. 28 lutego 1973 w Rybniku) – działacz plebiscytowy, uczestnik powstań śląskich, kawaler Orderu Virtuti Militari, oficer Wojska Polskiego.
Życiorys
Urodził się w Brzeźnicy koło Raciborza na Górnym Śląsku. Walczył w wojsku niemieckim podczas I wojny światowej skąd wrócił jako podporucznik. W styczniu 1919 utworzył oddział polski w rodzinnej Brzeźnicy. W czerwcu 1919 został zastępcą komendanta głównego i kierownikiem Wydziału Wywiadu Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska.
W I powstaniu śląskim dowodził w bitwie pod Godowem i na odcinku Olza-Oświęcim, w II powstaniu śląskim Jan Wyglenda dowodził polską samoobroną w powiecie rybnickim. W III powstaniu śląskim był zastępcą dowódcy i szefem sztabu Grupy „Północ”. Po podziale Górnego Śląska zmuszony został do opuszczenia rodzinnego obszaru przyznanego Niemcom i zamieszkał w polskim województwie śląskim. W Wojsku Polskim został awansowany do stopnia porucznika rezerwy piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[2][3]. W 1923, 1924 był oficerem rezerwowym 24 pułku piechoty w Łucku[4][5]. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 11. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[6].
W 1927 został naczelnikiem gminy Nowa Wieś – obecnie Wirek, dzielnica Rudy Śląskiej – a następnie starostą powiatowym w Lublińcu i Rybniku. Członek Związku Powstańców Śląskich.
W latach II wojny światowej walczył w kampanii 1939 oraz w Polskich Siłach Zbrojnych. Po powrocie w 1947 do Polski był aktywnym członkiem Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[7]. Mimo to w okresie stalinowskim został uwięziony (1950–1956) na podstawie fałszywych oskarżeń. Po uwolnieniu pracował jako urzędnik[1] w górnictwie. W 1971 awansowany do stopnia majora. Zmarł w Rybniku, gdzie go pochowano.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 7889[8]
- Order Sztandaru Pracy I klasy[9]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1932)[10]
Przypisy
- 1 2 Encyklopedia Powstań Śląskich 1982 ↓, s. 626.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 494.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 434.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 195.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 183.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 605.
- ↑ Waldemar Bałda, Historia jednego zdjęcia, Tygodnik Regionalny „Nowiny” nr 2013/32 (2924) [dostęp 8 sierpnia 2019].
- ↑ Encyklopedia Powstań Śląskich 1982 ↓, s. 627.
- ↑ Lista odznaczonych. „Nowiny”, s. 2, Nr 123 z 6 maja 1971.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 295 „za zasługi na polu administracji państwowej oraz na polu pracy narodowej i społecznej”.
Bibliografia
- Franciszek Hawranek [i in.] (red.), Encyklopedia Powstań Śląskich, Opole 1982.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.