Jan Tkaczow
Jan Tkaczów
Kum
major major
Data i miejsce urodzenia

16 października 1893
Rzeszowszczyzna

Data i miejsce śmierci

1938
Estremadura

Przebieg służby
Lata służby

1914–1924, 1936–1938

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Brygady Międzynarodowe

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

11 Pułk Piechoty
Batalion im. José Palafoxa

Stanowiska

dowódca kompanii
dowódca batalionu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
Wojna domowa w Hiszpanii

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie)

Jan Tkaczow, pierwotnie Tkaczów, ps. „Kum” (ur. 16 października 1893, zm. 1938) – polski oficer, działacz polskiego ruchu ludowego i robotniczego, uczestnik wojny domowej w Hiszpanii.

„Promieniści” z I Gimnazjum w Rzeszowie w 1911. Pierwszy z prawej Jan Tkaczow

Życiorys

Urodził się 16 października 1893 na Rzeszowszczyźnie w rodzinie chłopskiej jako syn Romana (1864–1942, pochodzący z terenów ukraińskich, pracujący jako dworski chmielarz w boguchwalskim majątku[1]) i Józefy. Jego braćmi byli Józef (1900–1972), Ferdynand (1902–1936), Stanisław (1913–1969) – także działacze polityczni[2][3][4]. Pierwotne nazwisko rodziny brzmiało Tkaczów[5]. Pierwotnie nazwisko rodziny brzmiało Tkaczów[6].

Kształcił się w I Gimnazjum Państwowym w Rzeszowie i w tym czasie należał do organizacji „Promień”[7].

W czasie I wojny światowej cztery lata spędził na froncie służąc w armii austriackiej i w Legionach Polskich. Następnie służył w Wojsku Polskim w stopniu porucznika z którego odszedł w 1924 roku[8]. W 1923 roku pełnił służbę w 11 pułku piechoty w Tarnowskich Górach. Zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty[9]. Działalność polityczną prowadził jako członek, początkowo Komunistycznej Partii Polski, a później Zjednoczenia Lewicy Chłopskiej Samopomoc. Lata 1934–1936 spędził w więzieniu. W okresie międzywojennym rodzinny dom Tkaczowów był miejscem tajnych zebrań i spotkań rzeszowskich komunistów[10].

Po wybuchu wojny domowej w Hiszpanii wstąpił jako ochotnik do tworzonych Brygad Międzynarodowych. Jako kapitan otrzymał przydział do obozu szkoleniowego w Madrigueras. Tam zajmował się szkoleniem ochotników. Następnie jako dowódca 6 rezerwowej kompanii polskiej uczestniczył 16 czerwca 1937 r. w ataku na Huescę. Po utworzeniu 6 lipca 1937 r. batalionu im. Jose Palafoxa z Polaków, Hiszpanów, Ukraińców i Żydów, został jego dowódcą.

Z batalionem walczył na froncie centralnym oraz uczestniczył w dniach 10–31 lipca 1937 r. w walkach o Brunetę. Na froncie aragońskim wraz z batalionem dokonał przełamania frontu pod Villamayor. Po awansie na majora i odpoczynku, w lutym 1938 roku wyjechał ponownie na front, gdzie walczył o przełamanie pozycji frankistów w górach Sierra Quemada[11]. Zginął w 1938 roku w Estremadurze[4].

W 1951 ulica Sokoła w Rzeszowie została przemianowana na ul. Jana Tkaczowa[12] (obecnie ponownie ulica Sokoła). Imieniem Jana Tkaczowa nazwano ulicę w Jaśle[13] (obecnie ponownie ulica Nowa)[14]. Rejestr TERYT w marcu 2019 roku nie wykazuje użycia nazwy Tkaczowa[15].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Sławomir Wnęk. Kronika. 40 lat temu zmarł Józef Tkaczow (1900–1972). Patron głównej ulicy w Boguchwale, lekarz, działacz społeczny i polityczny. „Wiadomości Boguchwalskie”. 5 (79), s. 10, 2012. ISSN 1731-3384.
  2. ↑ Elżbieta Ciastoniowa. Jeden z czterech braci.... „Nowiny”, s. 4, nr 200 z 22 lipca 1971.
  3. ↑ Zmarł tow. Józef Tkaczow. „Nowiny”, s. 2, nr 336 z 4 grudnia 1972.
  4. 1 2 Praca zbiorowa 1989 ↓, s. 450.
  5. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji I. Gimnazjum Państwowego w Rzeszowie za rok 1920/21. Rzeszów: 1921, s. 1.
  6. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji I. Gimnazjum Państwowego w Rzeszowie za rok 1920/21. Rzeszów: 1921, s. 10.
  7. ↑ 100 lat. „Nowiny Rzeszowskie”. Nr 138, s. 1, 11-12 czerwca 1960.
  8. ↑ Łossowski 1969 ↓, s. 407.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 155, 419.
  10. ↑ Ostatnia droga tow. Józefa Tkaczowa. „Nowiny”, s. 2, nr 338 z 6 grudnia 1972.
  11. ↑ Łossowski 1969 ↓, s. 407–410.
  12. ↑ Zmiana nazw ulic Rzeszowa. „Nowiny Rzeszowskie”, s. 5, nr 49 z 18 lutego 1951.
  13. ↑ Stanisław Grzywacz: Mieszkańcy Jasła mówią nie dla pomysłu senator Alicji Zając i radnej Marii Szańcy. Czy zmienią ulicę Tkaczowa na Księdza Ignacego Tokarczuka. wirtualnejaslo.pl, 2013-12-06. [dostęp 2017-02-12].
  14. ↑ Dekomunizacja nazewnictwa ulic dotarła do Jasła: ulica Nowa w miejsce Jana Tkaczowa? – terazJaslo.pl – portal regionalny miasta Jasła i powiatu jasielskiego [online] [dostęp 2019-02-14] (pol.).
  15. ↑ Rejestr TERYT. [dostęp 2019-03-14].
  16. ↑ Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia (Vol. II). Warszawa: 2008, s. 405

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.