Jan Smoleń
Jaś, Morys, Mytnik
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 czerwca 1901
Łysa Góra

Data i miejsce śmierci

28 czerwca 1945
Bytom

Przyczyna śmierci

wypadek samochodowy

Miejsce spoczynku

Cmentarz przy ul. Francuskiej w Katowicach

Zawód, zajęcie

pedagog

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi

Jan Smoleń, ps. Jaś[1], Morys, Mytnik[2] (ur. 24 czerwca 1901 w Łysej Górze, zm. 28 czerwca 1945 w Bytomiu[2]) – polski pedagog, w 1945 roku kurator śląsko-dąbrowskiego okręgu szkolnego[1][3].

Życiorys

Był synem Michała (rolnik[4]) i Anieli z Mytników[2]. W 1921 ukończył II gimnazjum w Tarnowie[2], potem kształcił się na Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym, który ukończył w 1925 roku[2]. Po ukończeniu studiów osiadł na Górnym Śląsku. Nauczyciel gimnazjów w Rudzie Śląskiej (1925–1926) i Katowicach (1926–1935)[2].

W sierpniu 1935 został zatrudniony przez Związek Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech i rozpoczął nauczanie w Gimnazjum Polskim w Bytomiu (obecne I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Smolenia w Bytomiu), gdzie pracował do 26 sierpnia 1939 jako nauczyciel matematyki, chemii i fizyki. W 1936 prowadził w Zabrzu kurs języka polskiego, czynnie uczestniczył także w działalności Polskiego Uniwersytetu Ludowego, prowadząc wykłady na temat historii i gospodarczego rozwoju Polski. Angażował się w prace różnych polskich stowarzyszeń np. Polskiego Towarzystwa Szkolnego, pracował jako wychowawca w internacie.

Na kilka dni przed rozpoczęciem II wojny światowej zorganizował powrót uczniów z internatu do domów rodzinnych. We wrześniu 1939 przeniósł się do Krakowa[2]. Od 1940 roku był przewodniczącym Komisji Oświaty i Kultury dla woj. krakowskiego i kieleckiego z ramienia Stronnictwa Ludowego „Roch”[1]. Został uwięziony we wrześniu 1942, wraz z członkami Okręgowej Rady Spółdzielczej przebywał przez dwa miesiące w więzieniu na Montelupich, gdzie usiłowano im dowieść, że udzielali pomocy ukrywającym się przed pościgiem gestapo. W styczniu–lutym 1943 roku był kierownikiem Okręgowego Biura Oświaty i Kultury Okręgowej Delegatury Rządu Kraków[1][4].

Po wojnie komunistyczne władze powierzyły mu funkcję kierownika wydziału Kuratorium Okręgu Szkolnego w Krakowie[5], następnie został kuratorem śląsko-dąbrowskiego okręgu szkolnego w Katowicach[1][2].

Zginął 28 czerwca 1945 roku[1] w wypadku samochodowym podczas podróży służbowej[2] w Bytomiu – Karbiu. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.

Grób Jana Smolenia na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

Od 1946 roku jest patronem I Liceum Ogólnokształcącego w Bytomiu[7].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 Grabowski 2010 ↓, s. 152.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Matura 2009 ↓.
  3. ↑ Opole Digital Library [online], opole.pl [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  4. 1 2 Zbigniew Wawszczak. „Tajne nauczanie – trudna historia mego pokolenia”. „Nowiny”, s. 5, Nr 83 z 9-10 kwietnia 1983.
  5. ↑ Grabowski 2010 ↓, s. 161.
  6. ↑ M.P. z 1946 r. nr 30, poz. 58 „w uznaniu zasług dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej w dziele pracy organizacyjnej przy utworzeniu administracji państwowej i samorządu, uruchomieniu uczelni i odbudowie demokratycznej państwowości polskiej na ziemiach Województwa Śląsko-Dąbrowskiego”.
  7. ↑ Historia szkoły | I LO im. Jana Smolenia w Bytomiu [online], bytom.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.