Jan Schmidt
Data i miejsce urodzenia

28 marca 1873
Stejderyszki

Data i miejsce śmierci

23 października 1928
Suwałki

Miejsce spoczynku

cmentarz parafialny przy ul. Bakałarzewskiej (Suwałki)

Rodzice

matka Malwina (z d. Paszkiewicz), ojciec Bronisław

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości
Tablica na grobie Jana Schmidta prezydenta Suwałki w l. 1923-1927
Jan Schmidt odznaczony Krzyżem Kawalerskim orderu „Odrodzenia Polski”. Fragment z Monitora Polskiego z 2 maja 1923
Tablice informacyjne, wjazd do miejscowości Staidarai – Stejderyszki, (wrzesień 2019)

Jan Schmidt (ur. 28 marca 1873 w Stejderyszkach, zm. 23 października 1928 w Suwałkach) – prezydent Suwałk, działacz społeczny.

Życiorys

Urodził się we wsi (folwarku) Stejderyszki[1] (powiat sejneński, gmina Świętojeziory), w rodzinie ziemiańskiej Malwiny z Paszkiewiczów i Bronisława Schmidta[2]. Na chrzcie otrzymał imiona: Jan, Dominik, Władysław[3]. Ukończył suwalskie Gimnazjum Męskie im. Karola Brzostowskiego. Pracował w Towarzystwie Kredytowym Ziemskim Guberni Suwalskiej. Działał bardzo aktywnie na polu społecznym. Należał do współzałożycieli suwalskiej Szkoły Handlowej[4]. W latach 1908-1909 był członkiem suwalskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego[5].

Działał również w:

  • Radzie Opiekuńczej Szkoły Handowej w Suwałkach (1908)
  • Towarzystwie Pomocy dla Byłych Wychowańców Prywatnej Siedmioklasowej Szkoły Handlowej w Suwałkach
  • komisji rewizyjnej Suwalskiego Towarzystwa Wzajemnego Kredytu (1909-1910)
  • Suwalskim Towarzystwie Rolniczym (1903-1910)
  • Chrześcijańskim Towarzystwie Dobroczynności w Suwałkach
  • Suwalsko-Augustowskim Towarzystwie Rolniczym

Po wybuchu I wojny światowej początkowo przebywał w Wilnie, następnie udał się do Petersburga, gdzie pracował w Centralnym Komitecie Obywatelskim[6][7] u boku Władysława Grabskiego. Schmidt po powrocie do Suwałk wspólnie z Adolfem Świdą w listopadzie 1918 r. współtworzył Tymczasową Radę Obywatelską Okręgu Suwalskiego[8], której początkowo był wiceprezesem, następnie zaś od lutego 1919 r. prezesem[9]. W 1923 r. został wybrany na prezydenta Suwałk. Funkcję tę sprawował do 1927 r. Jak czytamy w monografii Suwałk mimo kłopotów zdrowotnych – dotrwał do końca kadencji[10]. Zmarł w Suwałkach, gdzie został pochowany na cmentarzu parafialnym przy ulicy Bakałarzewskiej, kwatera nieopodal kaplicy. Obok niego spoczywają: matka Malwina z Paszkiewiczów Schmidtowa i ojciec Bronisław Schmidt – radca Towarzystwa Ziemskiego Kredytowego (z inskrypcji na jego grobie).

Odznaczenia

Za swoją działalność, a w szczególności odebranie Suwalszczyzny z rąk niemieckich, został uhonorowany Orderem „Polonia Restituta”. W publikacjach z lat 20. XX w. można przeczytać, iż: Szmidt Jan, urzędnik dyrekcji Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Suwałkach dekretem z dnia 2 maja 1923 r.[11] za zasługi położone dla Rzeczypospolitej Polskiej na polu pracy obywatelskiej otrzymał odznakę Krzyża Kawalerskiego orderu „Odrodzenia Polski”[12]. W 1938 r. uhonorowano go pośmiertnie za pracę w dziele odzyskania niepodległości Krzyżem Niepodległości[13].

Przypisy

  1. ↑ Wg danych ze Słownika geograficznego Królestwa Polskiego... Stejderyszki to wieś i folwark w powiecie sejneńskim, gminie Świętojeziory, parafii Łoździeje.Odległe 21 wiorst od Sejn. W 1871 r. zostały oddzielone od dóbr Popiecze. Więcej zob.: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T.11, red. B. Chlebowski, W. Walewski, F. Sulimierski, Warszawa 1890, s. 323.
  2. ↑ Bronisław Schmidt należał m.in. do Towarzystwa Rolniczego działającego w Królestwie Polskim w l. 1858-1861 oraz do Towarzystwa Ziemskiego Kredytowego, gdzie w wyborach w 1892 r. został wybrany do „dyrekcji szczegółowej”. Zob.: „Gazeta Warszawska” 1892, nr 150, s. 2 oraz Lista członków Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim w roku 1860, Warszawa 1860, s. 96.
  3. ↑ zob.: Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Łoździejach dostępne w zbiorach Archiwum Państwowego w Suwałkach.
  4. ↑ zob.: A. Matusiewicz, Prywatna Siedmioklasowa Szkoła Handlowa w Suwałkach (1906–1914), „Rocznik Augustowsko-Suwalski” 2007, T. 7, s. 5-34.
  5. ↑ zob.: A. Matusiewicz, Polskie Towarzystwo Krajoznawcze 1907-1950, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze 1950-2007 w Suwałkach, Suwałki 2010.
  6. ↑ zob. więcej o Komitecie w: Sprawozdanie z Działalności Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego Wśród Wygnańców w Rosji : za czas od 1-go sierpnia 1915 r. do dnia 1-go października 1916 r., Piotrogród 1918.
  7. ↑ zob. więcej o Komitecie w art. M. Korzeniowskiego, Struktura organizacyjna i początki działalności Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji w 1915 r., „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Sectio F, Historia Vol. 46/47 (1991/1992).
  8. ↑ Na temat Tymczasowej Rady Obywatelskiej Okręgu Suwalskiego, jej roli oraz samego Jana Schmidta zob. artykuł T. Radziwonowicza Działalność i znaczenie Tymczasowej Rady Obywatelskiej Okręgu Suwalskiego w latach 1918–1919, „Białostocczyzna” 2000, nr 3-4, s. 52-67.
  9. ↑ Funkcję prezesa pierwotnie pełnił Adolf Świda, który jednakże w 1919 r. został wybrany posłem na Sejm, stąd też zmiana na stanowisku prezesa.
  10. ↑ Suwałki : miasto nad Czarną Hańczą, red. J. Kopciał, Suwałki 2005, s. 333.
  11. ↑ Order Odrodzenia Polski : trzechsetlecie pierwszej kapituły 1921-1924, Warszawa 1926, s. 37.
  12. ↑ „Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej” 1923, nr 100 z 2.05.1923 r., s. 48.
  13. ↑ zob.: „Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej” 1938, nr 64 z 19.03.1938 r., s. 3.

Bibliografia

  • „Gazeta Warszawska” 1892, nr 150.
  • Korzeniowski M., Struktura organizacyjna i początki działalności Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji w 1915 r., „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Sectio F, Historia Vol. 46/47 (1991/1992).
  • Lista członków Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim w roku 1860, Warszawa 1860.
  • Matusiewicz A., Polskie Towarzystwo Krajoznawcze 1907-1950, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze 1950-2007 w Suwałkach, Suwałki 2010. ISBN 978-83-903140-9-9
  • Matusiewicz A., Prywatna Siedmioklasowa Szkoła Handlowa w Suwałkach (1906–1914), „Rocznik Augustowsko-Suwalski” 2007, T. 7.
  • Matusiewicz A., Samorząd miejski w Suwałkach w okresie międzywojennym, „Rocznik Augustowsko-Suwalski” 2003, T. 3.
  • „Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej” 1923, nr 100 z 2.05.1923 r.
  • „Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej” 1938, nr 64 z 19.03.1938 r.
  • Order Odrodzenia Polski : trzechsetlecie pierwszej kapituły 1921-1924, Warszawa 1926.
  • Radziwonowicza T., Działalność i znaczenie Tymczasowej Rady Obywatelskiej Okręgu Suwalskiego w latach 1918–1919, „Białostocczyzna” 2000, nr 3-4.
  • Siedmioklasowa Szkoła Handlowa w Suwałkach : program nauk, Suwałki 1911.
  • Skłodowski K., Dzisiaj ziemia wasza jest wolną : O niepodległość Suwalszczyzny, Suwałki 1999. ISBN 83-905785-6-5
  • Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T.11, red. B. Chlebowski, W. Walewski, F. Sulimierski, Warszawa 1890.
  • Sprawozdanie z Działalności Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego Wśród Wygnańców w Rosji : za czas od 1-go sierpnia 1915 r. do dnia 1-go października 1916 r., Piotrogród 1918.
  • Suwalczanie 300-lecia : Jan Schmidt, „Dwutygodnik Suwalski” 2019, nr 6.
  • Suwałki : miasto nad Czarną Hańczą, red. J. Kopciał, Suwałki 2005. ISBN 83-87415-37-5
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.