Jan Słomka
Ilustracja
Jan Słomka podczas wizyty Ignacego Mościckiego u Tarnowskich w 1929 roku
Data i miejsce urodzenia

22 czerwca 1842
Dzików

Data i miejsce śmierci

26 marca 1932
Dzików

Narodowość

polska

Język

polski

Ważne dzieła

Pamiętniki włościanina od pańszczyzny do czasów dzisiejszych

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Żelazny Zasługi
Jan Słomka z prezydentem Ignacym Mościckim w 1929 roku
Tablica poświęcona pamięci Jana Słomki

Jan Słomka (ur. 22 czerwca 1842 w Dzikowie, zm. 26 marca 1932 tamże[1]) – chłopski działacz społeczny, wójt Dzikowa, autor jednego z pierwszych pamiętników chłopskich: „Pamiętniki włościanina od pańszczyzny do czasów dzisiejszych”[2].

Urodził się w wielodzietnej rodzinie chłopskiej. Jego ojcem był Józef Słomka (który do Dzikowa w zaborze austriackim trafił z Królestwa Polskiego, aby uniknąć służby w wojsku rosyjskim[3]), a matką Jadwiga z Gierczyków[4]. Rodzina utrzymywała się z prowadzenia gospodarstwa rolnego o powierzchni 6 morgów. Czytać i pisać nauczył się w szkółce elementarnej w Dzikowie[5]. Gdy miał 15 lat został sierotą. Opiekowali się nim dziadkowie ze strony matki i stryj[6]. Związek małżeński zawarł z Marią z Tworków w 1861 roku w Miechocinie[7]. Początkowo gospodarował na czterech morgach ziemi. Poprzez dokupywanie działek ziemi obszar jego gospodarstwa w 1890 roku wynosił trzynaście morgów[8]. W latach 1882— 1883 zbudował dom, który był w Dzikowie pierwszym chłopskim domem murowanym, dlatego nazywany był kamienicą Słomkową[9]. Funkcję wójta gminy sprawował przez około 40 lat. Z funkcji tej zrezygnował w 1918 roku w czasie tzw. Republiki Tarnobrzeskiej[10]. W 1928 roku wójtem został wybrany jego syn Wojciech Słomka[11].

Uświadomienie narodowe chłopów w Galicji po uwłaszczeniu włościan scharakteryzował następująco: Uświadomienie narodowe szło jednak powoli i do ostatnich czasów dość jeszcze znalazło się takich, co gdy im wspomnieć było o Polsce, to się złościli i klęli, mówiąc, że tylko panowie mogą chcieć Polski, żeby na nich ludzie robili, jak za pańszczyzny, i takim trudno było wytłumaczyć, że czasy pańszczyzny już minęły i powrócić nie mogą. Nie chcieli słyszeć o Polsce, bojąc się, że panowie znowu obejmą rządy i przywrócą pańszczyznę[9]. W pamiętniku wspomina też rabację chłopską z 1846 roku i powstanie styczniowe[12].

W 1899 roku cesarz Franciszek Józef Habsburg doceniając jego zasługi w służbie publicznej odznaczył go Krzyżem Zasługi z Koroną[13]. W 1929 roku na Zamku Królewskim w Warszawie został odznaczony przez prezydenta Ignacego Mościckiego Złotym Krzyżem Zasługi[14]. Zmarł w wieku 89 lat, pochowany został na cmentarzu w Tarnobrzegu[15].

Do czasu likwidacji gimnazjów jego imię nosiło Gimnazjum Nr 2 w Tarnobrzegu[16].

Przypisy

Bibliografia

  • Jan Słomka: Pamiętniki włościanina od pańszczyzny do dni dzisiejszych. Wyd. 2. Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Szkoły Ludowej, 1929.
  • Pamiętniki Polaków. Antologia pamiętnikarstwa polskiego. Druga Rzeczpospolita 1918-1939. Wyd. 1. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1982. ISBN 83-205-3147-0.
  • Bożena Staszczak: Jan Słomka i jego dzieło. Wyd. 1. Tarnobrzeg: Towarzystwo Przyjaciół Tarnobrzega, 2006. ISBN 83-88660-16-0.


Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.