Jan Maciej Bold

Jan Maciej Bold (przed 1933)
pułkownik artylerii
Data i miejsce urodzenia	25 grudnia 1885 Kraków
Data i miejsce śmierci	26 lipca 1953 Częstochowa
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	5 Grupa Artylerii Departament Artylerii
Stanowiska	dowódca grupa artylerii szef departamentu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Por. Bold i płk Zieliński na punkcie obserwacyjnym podczas strzelania artyleryjskiego. Okres służby w Polskim Korpusie Posiłkowym

Jan Maciej Bold (ur. 25 grudnia 1885 w Krakowie^[1], zm. 26 lipca 1953 w Częstochowie) – pułkownik artylerii Wojska Polskiego, działacz społeczny.

Życiorys

W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Służbę wojskową rozpoczął w 1 pułku artylerii jako kanonier. Następnie objął dowództwo 1 baterii. W 1917, po kryzysie przysięgowym został dowódcą I dywizjonu, uzbrojonego w 8 cm armaty polowe wzór 1905. Dywizjon wchodził w skład 1 pułku artylerii dowodzonego przez mjra Włodzimierza Zagórskiego. Pułk podlegał dowódcy Polskiego Korpusu Posiłkowego.

Jako oficer byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego reskryptem Rady Regencyjnej z 25 października 1918 został przydzielony do podległego jej Wojska Polskiego^[2].

11 listopada 1918 w Warszawie na czele oddziału złożonego z ochotników opanował Cytadelę, a następnie, w oparciu o zdobyte konie i sprzęt artyleryjski, przystąpił do organizacji 7 pułku artylerii polowej. W czerwcu 1919 został dowódcą III dywizjonu 2 pułku artylerii polowej Legionów. Na czele tego pododdziału walczył na wojnie z bolszewikami. W sierpniu 1920 objął dowództwo 2 pap Leg.

Po zakończeniu działań wojennych powierzono mu pełnienie obowiązków dowódcy tego oddziału artylerii polowej. Wiosną 1924, po mianowaniu pułkownikiem, zatwierdzony został na stanowisku dowódcy wspomnianej jednostki. W maju 1927 przeniesiony został z garnizonu Kielce do garnizonu Kraków na stanowisko zastępcy szefa 5 Okręgowego Szefostwa Artylerii^[3]. W sierpniu tego samego roku został szefem 5 Okręgowego Szefostwa Artylerii^[4]. W lutym 1929 został dowódcą 5 Grupy Artylerii^[5].

29 października 1929 wyznaczony został na stanowisko szefa Departamentu Artylerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. Obowiązki szefa departamentu przejął od płka. dypl. Emila Przedrzymirskiego-Krukowicza, mianowanego dowódcą piechoty dywizyjnej 7 Dywizji Piechoty^[6]. W tym samym czasie jego zastępcą na stanowisku szefa departamentu mianowany został płk art. Stanisław Henryk Józef Więckowski, dotychczasowy dowódca 17 pułku artylerii polowej. W okresie od 6 grudnia 1930 do 31 lipca 1931 był słuchaczem V Kursu Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. W grudniu 1934 zwolniony został z zajmowanego stanowiska z zachowaniem dotychczasowego dodatku służbowego. Na stanowisku szefa departamentu zastąpił go pułkownik Leopold Cehak^[7]. Z dniem 31 stycznia 1935 przeniesiony został w stan nieczynny na okres jedenastu miesięcy^[8], a z dniem 31 grudnia 1935 przeniesiony w stan spoczynku^[9]. W latach 1936–1939 był dyrektorem administracyjno-handlowym Państwowej Wytwórni Prochu w Pionkach^[10] . W 1939 przekroczył granicę Polski w Zaleszczykach, internowany w Rumunii. W 1945 wrócił do Polski i zamieszkał w Częstochowie.

Płk dypl. art. Jan Andrzej Ciałowicz w opracowaniu Artyleria polska 1935–1939, organizacja, uzbrojenie, taktyka, przygotowanie do wojny, złożonym w Wojskowym Instytucie Historycznym, wydał bardzo negatywną i subiektywną opinię na temat pułkownika Bolda stwierdzając, że «pod względem artyleryjskim, zarówno technicznym jak i taktycznym, kompletny nieuk, którego chyba jedynym tytułem do sprawowania tej funkcji była służba w Legionach od prostego kanoniera i kompletna bezwolność wobec przełożonych (...) Okres jego „szefostwa” to najciemniejsza karta w historii dwudziestolecia artylerii polskiej. Sam niezdolny do żadnej twórczej inicjatywy, nie dopuszczał do głosu nikogo, kto mógłby w sprawach artylerii wystąpić z jakimś projektem. Wyżywał się w sprawach personalnych grzebiąc tych wszystkich, którzy w nie dość jaskrawy i służalczy sposób podkreślali swój stosunek do sanacyjnego reżimu (...) Na szczęście dla artylerii nadszedł dla Bolda wiek emerytalny; w 1935 r. kończył właśnie 50 lat, a że nawet jego władza nie uważała go za godnego awansu na generała, musiał odejść z czynnej służby wojskowej».

Płk. Jan Maciej Bold (stoi 4. z prawej).

Awanse

• chorąży – 24 grudnia 1914

• podporucznik – 22 stycznia 1915

• porucznik – 9 października 1915
• kapitan – 1916
• major – 1917
• podpułkownik – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
• pułkownik – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 8 lokatą w korpusie oficerów artylerii

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4248 (1921)^[11]
• Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)^[12]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)^[13]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)^[14]
• Złoty Krzyż Zasługi (trzykrotnie: 17 marca 1930^[15], 11 listopada 1937^[16], 30 lipca 1938^[17])
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[14]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[14]

Przypisy

Bibliografia

• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Roman Lewicki, Zarys historii wojennej 1-go Pułku Artylerii Polowej Legionów, Warszawa 1929
• Bolesław Barszczewski, Zarys historii wojennej 2-go Pułku Artylerii Polowej Legionów, Warszawa 1929
• Jan Maciej Bold. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2018-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)].