Jan Antoni Ernest Hupka
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

22 stycznia 1866
Niwiska

Data i miejsce śmierci

27 marca 1952
Kolbuszowa Dolna

poseł do Sejmu Krajowego Galicji
Okres

od 1898
do 1914

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Jan Antoni Ernest Hupka (ur. 22 stycznia 1866 w Niwiskach, zm. 27 marca 1952 w Kolbuszowej Dolnej) – polski doktor prawa, poseł, starosta, członek Wydziału Stronnictwa Prawicy Narodowej w 1910 roku[1], ziemianin, ostatni właściciel Niwisk[2].

Życiorys

Działalność w zaborze austriackim

Urodził się w rodzinie Kazimierza i Marii Zubrzyckiej[2]. Ukończył Gimnazjum św. Jacka w Krakowie, następnie Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1889 roku uzyskał na UJ stopień doktora praw i ożenił się z Anną Dzwonkowską (małżeństwo było bezdzietne). Rok później (19 sierpnia 1890 roku) przejął po ojcu dobra Niwiska i wybrany został (25 IX) do Rady Powiatowej w Kolbuszowej oraz (29 grudnia) do Wydziału Powiatowego i Rady Szkolnej Okręgowej. W latach 1898–1914 Hupka był posłem na Sejm Krajowy z obwodu Tarnowskiego, członkiem Państwowej Rady Rolnej w Wiedniu oraz Wydziału Krajowego (1908–1914). W listopadzie 1913 roku Rada Powiatowa w Kolbuszowej powierzyła mu obowiązki prezesa Wydziału Powiatowego (czyli marszałka powiatu); wybór ten w lutym 1914 roku zatwierdził cesarz Franciszek Józef[2].

Działalność publicystyczna

Mimo obowiązków związanych z prowadzeniem własnego majątku i piastowaniem wielu godności, Hupka zawsze zajmował się publicystyką. W latach 1907–1913 wydawał w Krakowie Tygodnik „Rola”, organ Polskiego Związku Rolników. Ponadto jest autorem następujących pozycji:

Działalność w latach 1914–1941

W sierpniu 1914 roku Hupka utworzył w Kolbuszowej Powiatowy Komitet Narodowy (kierował nim do roku 1917), mający prowadzić werbunek do Legionów. Po zakończeniu działań wojennych, w listopadzie 1918 roku Hupka wszedł jako członek Wydziału Powiatowego do Rady Przybocznej przy Komisarzu Polskiej Komisji Likwidacyjnej (PKL) w Kolbuszowej, przyczyniając się tu m.in. do rozwiązania przez PKL komitetu utworzonego przez lewicujących ludowców pod kierownictwem dr Kazimierza Czarnego (naczelnika sądu), który odmówił posłuszeństwa dotychczasowej władzy i sam zamierzał ją objąć w powiecie. Hupka godność marszałka powiatu pełnił formalnie do końca 1933 roku, kiedy nowa ustawa o samorządzie terytorialnym obowiązek przewodniczenia Wydziałem Powiatowym powierzyła każdorazowemu staroście; pozbawiony wszelkich obowiązków, poświęcił się wyłącznie administracji swego majątku w Niwiskach. Reskryptem z 21 września 1935 jako przedstawiciel powiatu kolbuszowskiego został wybrany na członka Lwowskiej Rady Wojewódzkiej[3][4].

Lata wojny i powojenne w życiu Jana

Gdy w kwietniu 1941 roku Niemcy wysiedlili wieś Niwiska, we dworze Hupki urządzili posterunek żandarmerii polowej SS. On sam zamieszkał u znajomych w Wolicy, w powiecie dębickim. Po zakończeniu wojny cały majątek na podstawie dekretu o reformie rolnej został rozparcelowany i upaństwowiony. Częściowo sparaliżowany i ociemniały Hupka zamieszkał ostatecznie w Kolbuszowej Dolnej, gdzie zmarł 27 marca 1952 roku. Pochowany został w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Niwiskach[2].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Trzecie walne zgromadzenie Stronnictwa Prawicy Narodowej : odbyte 7 maja 1910 roku w sali Rady powiatowej w Krakowie / Stronnictwo Prawicy Narodowej, Kraków 1910, s. 33.
  2. 1 2 3 4 Ostatni właściciel [online] [dostęp 2021-03-15] (pol.).
  3. 142. Zarządzenie. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 23, s. 188, 30 listopada 1935.
  4. Komunikat prasowy. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 25, s. 214, 31 grudnia 1935.
  5. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi na polu pracy narodowej i samorządowej”.

Bibliografia

  • Stanisław Grodziski, Sejm Krajowy Galicyjski 1861–1914, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1993, ISBN 83-7059-052-7, OCLC 830051670.
  • Antoni Więch, Historia parafii Niwiska w latach 1918–1945, Kolbuszowa: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna, 2015, ISBN 978-83-60944-66-0, OCLC 922214556.
  • Antoni Więch, Polityk, podróżnik, publicysta. Życie dra Jana Hupki (1866–1952), Rzeszów: Libra PL, 2019, ISBN 978-83-952823-4-8.

Linki zewnętrzne

  • Jan Hupka, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-01-18].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.