Jan Frey
Johann Anton Frey
Jo(h)annes Antonius Frey
Data i miejsce urodzenia

17 maja 1711
Braniewo

Data i miejsce śmierci

4 stycznia 1784
Braniewo

Dziedzina sztuki

rzeźba

Jan Antoni Frey, Johannes Frey (ur. 17 maja 1711 w Braniewie, zm. 4 stycznia 1784 w Braniewie) – warmiński rzeźbiarz i snycerz, twórca oryginalnej stylistyki późnobarokowej rzeźby warmińskiej, tworzący w latach 1730–1760[1][2][3].

Życiorys

Jan Antoni Frey urodził się 17 maja 1711 roku w rodzinie Jacoba Johanna i Elisabeth Hornki. 9 września 1725 rozpoczął naukę w braniewskim gimnazjum (Collegium Hosianum). 26 czerwca 1738 zawarł w Braniewie związek małżeński z Elisabeth Fischer[4][5]. Mieli czworo dzieci, spośród których wieku dorosłego dożyła tylko najstarsza córka (która zmarła bezpotomnie)[3].

Tablica upamiętniająca m.in. Jana Freya na cmentarzu św. Jana

Przybliżony czas jego działalności obejmuje lata około 1735–1760. 

W pierwszej połowie XVIII w. daje się zaobserwować na Warmii wzmożony ruch fundatorski, wynikający z potrzeby naprawienia zniszczeń dokonanych przez Szwedów w czasie III wojny północnej. Biskupi warmińscy dysponowali pokaźnymi funduszami pochodzącymi z uposażenia, które dawało im siódmą pozycję wśród wszystkich biskupstw polskich, zatem działalność Jana Freya to przede wszystkim sztuka sakralna. Zmarł 4 stycznia 1784. Pochowany został 8 stycznia 1784[5] na średniowiecznym cmentarzu św. Jana w Braniewie.

Twórczość

Ambona w kościele św. Krzyża w Braniewie autorstwa Jana Freya
Wnętrze kościoła św. Jana Chrzciciela w Ornecie (razem z Janem Christianem Schmidtem)
Rzeźby Ojców Kościoła – św. Augustyn, św. Hieronim, św. Ambroży, św. Grzegorz (pierwotnie w kościele Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Błudowie)
  • Do wczesnych prac Jana Freya należą wykonane w 1734 wraz z Janem Schmidtem Kapliczki różańcowe z piaskowca przy drodze z Reszla do Świętej Lipki. Następnie przypisywane są mu m.in. takie działa jak:
  • 1735: ambona w kościele św. Krzyża w Braniewie
  • 1740: późnobarokowa ambona dla kościoła w Kiwitach[1]
  • Ambona w kościele w Błudowie (dziś w Młynarach)
  • 1740: ołtarz Świętej Rodziny w Ornecie (razem z Janem Christianem Schmidtem)
  • 1744: ambona w kościele św. Jana Chrzciciela w Ornecie
  • 1745: ołtarz św. Józefa w kościele św. Jana Chrzciciela w Ornecie
  • 1745: ołtarz w katolickim kościele parafialnym w Bażynach
  • 1750: ołtarz Trójcy w kościele katolickim w Braniewie
  • 1753: wykonał rzeźby dla nowego ołtarza głównego w kościele św. Katarzyny w Braniewie

Cztery figury świętych dłuta Jana Freya są eksponowane (rok 2021) w Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku (zdjęcie obok).

Przypisy

  1. 1 2 Celulozowe Muzeum Ziemi Braniewskiej, Braniewo 2015
  2. ↑ Arkadiusz Wagner, Problemy atrybucyjne późnobarokowej rzeźby warmińskiej : J. Chr. Schmidt, J. Frey i K. Perwanger a barokizacja kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela w Ornecie, Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 1, 17-32, 2001
  3. 1 2 Jerzy Przeracki Artyści działający na Warmii w XVIII wieku : Krzysztof Peucker, Jan Chrystian Schmidt, Chrystian Bernard Schmidt, Krzysztof Sand, Jan Witt, Jan Ignacy Witt, Jan Antoni Frey, Piotr Andrzej Kolberg i Józef Joachim Korzeniewski Komunikaty Mazursko-Warmińskie 3 (273), 441-499 2011
  4. ↑ Georg Lühr Die Matrikel der päpstlichen Seminars zu Braunsberg 1578–1798, Nachträge, s. 191
  5. 1 2 Janusz Pałubicki Artyści i rzemieślnicy artystyczni Gdańska, Prus Królewskich oraz Warmii epoki nowożytnej, Gdańsk 2019
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.