Jan Ciechanowicz
Data i miejsce urodzenia

2 lipca 1946
Worniany

Data i miejsce śmierci

10 stycznia 2022
Płock

Deputowany do Rady Najwyższej ZSRR
Okres

od 1989
do 1991

Jan Ciechanowicz (lit. Ivanas Tichonovičius, Janas Ciechanowiczius, Janas Ciechanovičius, ros. Иван Станиславович Тихонович (ur. 2 lipca 1946 w Wornianach, zm. 10 stycznia 2022) – polski pisarz, historyk, były działacz mniejszości polskiej na Litwie i deputowany do Rady Najwyższej ZSRR (1989–1991)[1].

Życiorys

Urodzony w Wornianach na Wileńszczyźnie, w części włączonej w 1940 roku do Białoruskiej SRR. Był synem Stanisława Ciechanowicza, kierownika majątku Uniwersytetu Stefana Batorego. Studiował na Mińskim Państwowym Instytucie Języków Obcych (1971) i Społecznym Uniwersytecie Nauk Politycznych (Wilno 1973); posiadał doktorat z zakresu najnowszej filozofii niemieckiej (Człowiek i kultura w filozofii Theodora Wiesengrunda Adorno).

Prowadził badania w zakresie nauk humanistycznych: historia, filozofia, filologia germańska, socjologia, religioznawstwo, etyka, politologia, historia idei. Pracował jako tłumacz-referent w Instytucie Filozofii i Prawa AN Białorusi w Mińsku (1969), tłumacz w Naukowo-Metodycznej Bibliotece Kultury Fizycznej i Sportu w Mińsku (1970), nauczyciel języka niemieckiego w Mejszagolskiej i Duksztańskiej polskich szkołach średnich rejonu wileńskiego (1970–1975), korespondent dziennika „Czerwony Sztandar” w Wilnie (1975–1983), wykładowca filozofii, etyki i religioznawstwa w Wileńskim Państwowym Instytucie Pedagogicznym (pół etatu, 1975–1983), wykładowca filozofii w Wileńskim Państwowym Uniwersytecie (pół etatu, 1975–1976), docent w Litewskiej Filii Moskiewskiej Akademii Nauk Społecznych w Wilnie (1983–1986); docent Katedry Filozofii Wileńskiego Państwowego Instytutu Pedagogicznego (1986–1991), nauczyciel języka niemieckiego w Szkole Średniej imienia Mścisława Dobużyńskiego w Wilnie (pół etatu w 1992), lektor języka niemieckiego, rosyjskiego i litewskiego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy (1993–1994), starszy wykładowca Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego (wykłady i zajęcia praktyczne z zakresu filozofii, etyki, historii filozofii niemieckiej, filozofii kultury, leksykologii języka niemieckiego; wypromowanie 78 prac magisterskich; 1994–2013), nauczyciel języka niemieckiego w Zespole Szkół imienia króla Władysława Jagiełły w Niechobrzu koło Rzeszowa (2000–2008), wykładowca języka niemieckiego w Zespole Kolegiów Nauczycielskich w Tarnobrzegu (pół etatu, 2001–2011), wykładowca etyki biznesu w Wyższej Szkole Biznesu w Sanoku (pół etatu 2005–2006).

W 1988 roku był współorganizatorem Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego Polaków na Litwie. Współzakładał Polską Partię Praw Człowieka, Stowarzyszenie Naukowców Polaków Litwy[2] oraz inne organizacje polonijne. W roku 1989 został wybrany przez mniejszości narodowe Republiki Litewskiej do Rady Najwyższej ZSRR; bronił interesów ludności polskiej w tym kraju; pracował w Komitecie do Spraw Nauki i Technologii RN ZSRR do roku 1991. Jako „Human Rights Activist” został w tym okresie laureatem kilku wyróżnień amerykańskich i międzynarodowych. W 2019 roku znalazł się na liście kandydatów Jedności Narodu do Parlamentu Europejskiego[3].

Członek honorowy Związku Szlachty Polskiej Kresów Wschodnich[4].

Zmarł 10 stycznia 2022 roku na skutek COVID-19 w okresie światowej pandemii tej choroby[5][6]. Żonaty z Haliną Ciechanowicz, z zawodu nauczycielką, która zmarła 12 stycznia 2022 r.[7][8]. Msza żałobna za duszę małżeństwa Ciechanowiczów odprawiona została w piątek w kościele św. Jakuba Apostoła w Płocku-Imielnicy[8]. Zostali pochowani na lokalnym cmentarzu parafialnym[8]. Gościem pogrzebu była m.in. litewska polityk Renata Cytacka[8].

Publikacje

Napisał ponad 1100 artykułów naukowych, publicystycznych i popularnonaukowych w periodykach ukazujących się w Polsce oraz w (przeważnie polonijnych) pismach na Litwie (w Magazynie Wileńskim), Białorusi, Ukrainie, Kanadzie, Francji, USA, Niemczech, Australii, Rosji w języku angielskim, białoruskim, litewskim, niemieckim, polskim, rosyjskim. Deklarował umiejętność posługiwania się językiem m.in. angielskim, białoruskim, litewskim, niemieckim, polskim, rosyjskim, ukraińskim.

Przypisy

  1. ↑ Znad Wilii, 10 stycznia na 76 roku życia zmarł ur. w Wornianach Jan Ciechanowicz, „Znad Wilii”, nr 1(89), 2022, s. 144–145.
  2. ↑ Marcin Wakar, Polskie środowisko naukowe w Republice Litewskiej, „Sprawy Narodowościowe”, 41, 2012, s. 140, DOI: 10.11649/sn.2012.024, ISSN 2392-2427.
  3. ↑ Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2019-04-20].
  4. ↑ Strona Związku Szlachty Polskiej Kresów Wschodnich [online], szlachta-zspkw.org [dostęp 2019-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-07].
  5. ↑ Karol Kaźmierczak, Nie żyje Jan Ciechanowicz – chciał autonomii dla Polaków na Wileńszczyźnie i Kresach Wschodnich [online], kresy.pl, 12 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-14].
  6. ↑ Henryk Mażul, Odszedł do Pana wielki patriota Wileńszczyzny i Polski! [online], prawy.pl, 12 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-14].
  7. ↑ Henryk Mażul, Odszedł do Pana wielki patriota Wileńszczyzny i Polski dr Jan Ciechanowicz. Nie wszystek umarł… [online], l24.lt, 12 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-14].
  8. 1 2 3 4 W Płocku pogrzeb współtwórcy Związku Polaków na Litwie Jana Ciechanowicza i jego żony Haliny. 14 stycznia 2022. [dostęp 2019-04-20].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.