Kontynent | |
---|---|
Państwo | |
Lokalizacja | |
Potok | |
Długość | ok. 7,7 km |
Spadek |
12,99‰ |
Powierzchnia zlewni |
13,95[2] km² |
Źródło | |
Miejsce | północne zbocze wzniesienia Kaczmarka |
Wysokość |
ok. 330 m n.p.m. |
Współrzędne | |
Ujście | |
Recypient | Bóbr |
Miejsce |
na północnym obrzeżu miejscowości Wleń |
Wysokość |
ok. 230 m n.p.m. |
Współrzędne | |
Położenie na mapie gminy Wleń | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego |
Jamna – potok w południowo-zachodniej Polsce w woj. dolnośląskim w Sudetach Zachodnich[3][4].
Ciek o długości około 7,7 km, lewy dopływ Bobru, jest ciekiem III rzędu należącym do dorzecza Odry, zlewiska Morza Bałtyckiego[5].
Położenie
Rzeka w Sudetach Zachodnich na Pogórzu Izerskim[6]. Źródło rzeki położone jest na północnym zboczu wzniesienia Kaczmarka. Środkowa i dolna część potoku położona jest na obszarze Parku Krajobrazowego Doliny Bobru w zachodniej jego części[6].
Charakterystyka
Potok wyżynny krzemianowy[7]. W części źródliskowej potok przez niewielki odcinek płynie w kierunku północno-wschodnim, meandrując dobrze wykształconą wąską o łagodnych zboczach doliną. Na poziomie 310 m n.p.m. potok skręca lekko w kierunku wschodnim, gdzie na 3,16 km biegu przyjmuje prawy dopływ spod Kleczy[6]. Na poziomie 300 m n.p.m. potok opuszcza zalesiony teren i płynie otwartym terenem wzdłuż drogi w kierunku małej osady Łupki Drugie[6]. Za Łupkami Drugimi potok wpływa do zalesionej dobrze wykształconej V-kształtnej doliny, którą wzdłuż drogi płynie w kierunku miejscowości Łupki[8], gdzie na 6,1 km biegu przyjmuje lewy dopływ tzw. dopływ w Łupkach. Po opuszczeniu miejscowości Łupki, potok między wzniesieniami: Stróżna po północnej stronie i Góra Zamkowa po południowej meandrując płynie w kierunku ujścia, gdzie na wysokości ok. 230 m n.p.m., na północnym obrzeżu miejscowości Wleń uchodzi do Bobru[6]. Koryto potoku kamienisto-żwirowe słabo spękane i nieprzepuszczalne. Zasadniczy kierunek biegu potoku jest północno-wschodni. Jest to potok odwadniający północno-wschodnią część Wzgórz Radomickich[6]. Potok w większości nieuregulowany dziki. W większości swojego biegu płynie wśród terenów niezabudowanych, obok lokalnej drogi Łupki Drugie-Radomice. Brzegi w 85% zadrzewione. Potok charakteryzuje się wyrównanymi spadkami podłużnymi i zmiennymi wodostanami. Gwałtowne topnienie śniegu wiosną, a w okresach letnich wzmożone opady i ulewne deszcze, które należą w tym rejonie do częstych zjawisk, sprawiają wezbrania wody i stwarzają zagrożenie podtopień.
Budowa geologiczna
Podłoże koryta potoku stanowią skały blok karkonosko-izerskiego, przykryte osadami plejstoceńskimi – gliny i piaski[6].
Dopływy
- P. dopływ spod Kleczy
- L. dopływ w Łupkach
oraz kilka bezimiennych strumieni i potoków mających źródła na zboczach przyległych wzniesień oraz kilkanaście cieków okresowych[6].
Miejscowości nad rzeką
Rozwój osadnictwa wzdłuż rzeki
Osadnictwo rozwinęło się w dolnym biegu rzeki w X wieku[9]. Po 1945 dolina została zasiedlona ludnością ze wschodnich krańców Polski. W okresie PRL-u dobre warunki dla rozwoju rolnictwa przyczyniły się do tego, że nie nastąpiło wyludnienie. Mieszkańcy doliny w większości utrzymują się z rolnictwa.
Turystyka
- Prawie wzdłuż całej długości rzeki, prowadzi rowerowy szlak turystyczny przez Wleń, Łupki i dalej).
Inne
W potoku występują jętki: Baetis rhodani, Rhitrogena gr. semicolorata, Ecdyonurus dispar, Seratella ignita i Paraleptophlebia submarginata, oraz chruściki: Hydropsyche angustipennis i Rhyacophila nubila[10].
Przypisy
- ↑ Jamna mapa RZGW Wrocław
- ↑ Zlewnia
- ↑ - mapa: Jamna dopływ Bobru
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 91, ISBN 83-239-9607-5 .
- ↑ ROZPORZĄDZENIE R.M z dnia 17 grudnia 2002 r. w sprawie śródlądowych wód powierzchniowych lub ich części stanowiących własność publiczną (Dz. U. z 2003 r. Nr 16, poz. 149) Zał. Nr 2 poz.155
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 2: Pogórze Izerskie. Cz. 1: A-Ł. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, s. 291. ISBN 83-85773-60-6.
- ↑ RZGW Wrocław str.8 lp. 261
- ↑ Potok Jamna w Łupkach
- ↑ Historia Łupki
- ↑ Makrozoobentos potoków sudeckich i potoków wyżynnych krzemianowych
Bibliografia
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 2: Pogórze Izerskie (A-Ł). Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, ISBN 83-85773-60-6.
- Góry i Pogórze Kaczawskie, mapa, skala 1:40.000, wyd. Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra, 2004 r., wyd. II, ISBN 83-88049-02-X