Jakub Wejher
Ilustracja
Herb
Skarzyna
Rodzina

Wejherowie herbu Skarzyna

Data urodzenia

1609

Data śmierci

21 lutego 1657

Ojciec

Jan Jakub Wejher

Matka

Anna Szczawińska

Żona

1. Anna Elżbieta Schaffgotsch
2. Joanna Katarzyna z Radziwiłłów

Dzieci

z Anną Elżbietą Schaffgotsch:
Cecylia Eleonora,
Anna Teresa

Jakub Wejher (spotykana pisownia nazwiska: Weyher, Waier, Weier, Weiher) herbu Skarzyna (Wejher) (ur. 1609, zm. 21 lutego 1657) – wojewoda malborski w latach 1643–1657, starosta bytowski od 1640 r. i człuchowski w latach 1643–1657[1], starosta borzechowski w latach 1655–1657[2], starosta kiszporski w latach 1643–1657[3], założyciel Wejherowa, przedstawiciel dyplomatyczny Rzeczypospolitej w Królestwie Danii[4].

Życiorys

Był synem wojewody chełmińskiego Jana Wejhera i starościanki mirachowskiej Anny Szczawińskiej, wnuk starosty puckiego Ernesta i Anny Ludwiki Mortęskiej, córki Melchiora i Elżbiety Kostczanki, herbu Dąbrowa, za Władysława IV budowniczy portów Władysławowo i Kazimierzowo (ok. 1635 r.). Fundator Wejherowa i Kalwarii Wejherowskiej. Pochodził z jednej z najznamienitszych rodzin magnackich Pomorza, zaliczających się do elity możnowładczej Polski. Żonaty dwukrotnie, z Anną Elżbietą Schaffgotsch, córką Jana Ulrycha[5], oraz po jej śmierci z Joanną Katarzyną z Radziwiłłów. Z pierwszego małżeństwa miał dwie córki: Cecylię Eleonorę, która wydała się za Breinera, oraz Annę Teresę, która wydała się za Scharfenberga. Żadna z nich nie doczekała się męskich potomków.

Skończył szkołę jezuitów w Braniewie, był pokojowcem królewicza Władysława, a następnie studiował na uniwersytecie w Bolonii. Jednakże idąc w ślady ojca i dziada poświęcił się służbie wojskowej. Służył w armii Ligi Katolickiej książąt Rzeszy Niemieckiej, w wielu krajach, w tym na Malcie, stąd być może krzyż maltański w herbie Wejherowa.

W armii Albrechta von Wallensteina naczelnego dowódcy wojsk cesarskich podczas wojny 30-letniej dowodził chorągwią jazdy. Cesarz Ferdynand II w dowód uznania nadał mu tytuł hrabiowski.

Pomnik Jakuba Wejhera w Wejherowie jako założyciela miasta

Po powrocie do kraju od 1632 r. służył w wojsku koronnym króla Władysława IV w stopniu pułkownika i uczestniczył w ważniejszych kampaniach wojennych m.in. wojnie smoleńskiej (1632–1634), polsko-szwedzkiej (był komendantem portów we Władysławowie i Kazimierzowie (1635), w 1650 r. bronił Pucka, podczas potopu szwedzkiego w 1655 r. mianowany generałem ziem pruskich), polsko-ukraińskiej (walczył w 1651 r. w bitwie pod Beresteczkiem przeciwko oddziałom kozacko-tatarskim hetmana B. Chmielnickiego). Uczestniczył również czynnie w życiu politycznym.

W 1634 r., w trakcie wojny z Rosją, podczas potyczki pod miastem Biała, wybuch miny przysypał Wejhera. Ten przysiągł wówczas sobie, że w przypadku ocalenia „na wieczną pamiątkę tego dobrodziejstwa wybuduje w swoich dobrach kościół na cześć Trójcy św. i św. Franciszka i wszelkimi siłami będzie szerzył chwałę bożą”. W rezultacie 28 maja 1643 r. w swoich dobrach Wejher założył jedyne prywatne miasto na Pomorzu o nazwie Wejherowska Wola (Weiherfrai). W tym samym roku wzniósł tam kościół Trójcy Przenajświętszej, a w latach 1648–1651 kościół klasztorny franciszkanów pw. św. Anny[6].

W 1648 r. był elektorem Jana II Kazimierza Wazy z województwa malborskiego[7], podpisał jego pacta conventa[8].

Kiedy rozpoczynał budowę Wejherowa nawet nie przypuszczał, że ma przed sobą już niewiele lat życia. Zmarł po krótkiej chorobie 21 lutego 1657 r. w wieku 48 lat nie zostawiając po sobie następcy rodu. Miał dwie córki z pierwszego małżeństwa z Anną Elżbietą Schaffgotsch oraz jedną córkę w drugim małżeństwie z Joanną Katarzyną z Radziwiłłów.

Jego pogrzeb odbył się uroczyście w Gdańsku. Spoczywa w podziemnej krypcie kościoła klasztornego oo. franciszkanów pw. św. Anny w Wejherowie.

Przypisy

  1. ↑ Leszek Podhorodecki, Stanisław Koniecpolski 1592–1646
  2. ↑ Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich : 1454–1772. Toruń 1921, s. 56.
  3. ↑ Paweł Czaplewski, Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich: 1454–1772, Toruń 1921, s. 109.
  4. ↑ Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938, Warszawa 1938, s. 57.
  5. ↑ Karl August Müller: Vaterländische Bilder, in einer Geschichte und Beschreibung der alten Burgfesten und Ritterschlösser Schlesiens so wie der Grafschft Glatz.... Glogau: Carl Flemming, 1837, s. 455-456. [dostęp 2020-01-23]. (niem.).
  6. ↑ We Wejherowie będą strzelać jak w szwedzkim "Potopie"
  7. ↑ Svffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielk. Xięstwa Litewskiego. Zgodnie na Naiaśnieyszego Iana Kazimierza Obranego Krola Polskiego [...]. Dane, między Warszawą, a Wolą, Dnia 17. Listopada, Roku 1648, [b.n.s].
  8. ↑ Porządek na seymie walnym elekcyey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego aktu elekcyey należące, vchwalony y postanowiony roku Pańskiego M.DC.XLVIII, dnia VI października, s. 20.

Bibliografia

  • Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa . Wyd. Z.P. POLIMER Koszalin 2010, ISBN 978-83-89976-40-6, s. 257
  • Biografia. ludzie.ocalicodzapomnienia.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-24)].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.