Jacob Arcadelt
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

ok. 1507
k. Namur

Pochodzenie

franko-flamandzkie

Data i miejsce śmierci

14 października 1568
Paryż

Gatunki

muzyka poważna, muzyka renesansowa

Zawód

kompozytor

Il bianco e dolce cigno
Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Jacob Arcadelt, też Arcadelt, Arcadente, Archadet, Archadelt, Harcadelt, Harchadelt; Jacobus, Giaches, Jacques, Jachet[1] (ur. ok. 1507[uwaga 1] w okolicy Namur[2], zm. 14 października 1568 w Paryżu[1][2]) – franko-flamandzki kompozytor okresu renesansu, przedstawiciel szkoły franko-flamandzkiej.

Życiorys

Prawdopodobnie był uczniem Josquina des Prés[1]. Od 1530 działał na dworze Medyceuszy we Florencji. Po śmierci Aleksandra Medyceusza w 1537 wyjechał do Wenecji, gdzie przebywał przez trzy lata[1].

Następnie wyjechał do Rzymu. Mógł być śpiewakiem Jacobusem Flandrusem, który w 1539 dołączył do Cappella Giulia, chóru bazyliki św. Piotra w Watykanie[2] (jednak żadne źródła nie potwierdzają tej hipotezy [1]). W grudniu 1540 jako protegowany papieża Pawła III został bez egzaminów przyjęty do papieskiej kapeli kaplicy Sykstyńskiej. Już jako kanonik przy kolegiacie św. Bartłomieja w Liège otrzymał w 1545 od papieża dwa beneficja w Liège: kolegiatę św. Bartłomieja i katedrę św. Pawła[1]. Po śmierci papieża w 1549, Arcadelt zaczął szukać nowej posady i w 1551 wyjechał do Francji[2].

Prawdopodobnie w 1552 wstąpił na służbę do kardynała Lotaryngii, Karola de Guise, wpływowego członka francuskiego dworu. Pozostał w służbie kardynała aż do swojej śmierci w 1568[2]. W paryskim wydaniu swoich mszy z 1557, Arcadelt był określony jako muzyk królewski (regius musicus). Służył zatem również królowi Henrykowi II, a następnie Karolowi IX[2]. Na znak królewskiej łaski otrzymał kanonię w Paryżu[2].

Twórczość

Komponował głównie muzykę świecką, zwłaszcza madrygały i chansons. Jako twórca madrygałów uchodził za jednego z najwcześniejszych i najpłodniejszych XVI-wiecznych madrygalistów, obok Costanza Festy i Philippe’a Verdelota. Znanym jego madrygałem jest Il bianco e dolce cigno (1542)[1][2][3].

Arcadelt komponował także muzykę religijną i liturgiczną – msze, motety i pieśni[1][2].

Kompozycje

  • ponad 200 trzy- i czterogłosowych madrygałów, zebranych w 6 księgach
  • ok. 120 chanson (wielokrotnie wydawane)
  • 3 msze
  • 20 motetów
  • lamentacje, psalmy i magnificaty

Uwagi

  1. ↑ Maria Pamuła określa rok urodzenia Arcadelta na ok. 1500[uwaga 2], a Andrzej Chodkowski na rok 1500 lub 1505[uwaga 3].
  2. Pamuła 1979 ↓.
  3. Chodkowski 1995 ↓, s. 49.

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 Pamuła 1979 ↓.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji James Haar, Letitia Glozer: Arcadelt [Archadelt, Arcadet, Jacques]. [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2009-11-09. [dostęp 2018-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-25)]. via Oxford University Press. (ang.).
  3. ↑ Chodkowski 1995 ↓, s. 49.

Bibliografia

  • Maria Pamuła: Arcadelt Jacob. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 1: AB część biograficzna. Kraków: PWM, 1979. ISBN 83-224-0113-2. OCLC 468356768. (pol.).
  • Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
  • Małgorzata Kowalska, ABC historii muzyki, Kraków: Musica Iagellonica, 2001, ISBN 83-7099-102-5, OCLC 749424372.
  • Mała encyklopedia muzyki. Stefan Śledziński (red.). Wyd. III. Warszawa: PWN, 1981. ISBN 83-01-00958-6.

Linki zewnętrzne

Media

ⓘwymowa nazwiska Arcadelt

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.