Jacques Babinet

Jacques Babinet (ur. 5 marca 1794 w Lusignan, zm. 21 października 1872 w Paryżu) – francuski uczony: matematyk, fizyk i astronom; popularyzator nauki. Znany jest przede wszystkich z wkładu w optykę.

Życiorys

Urodził się 5 marca 1794 w Lusignan[1]. Był synem Jeana Babineta, mera Lusignan i Marie-Anne Félicité Bonneau du Chesne, córki generała Jacques’a Duchesne[1].

Uczył się początkowo w Lycée Napoléon, naukę kontynuował w École polytechnique, gdzie później został egzaminatorem[1]. Opuścił politechnikę w 1812, aby rozpocząć naukę w szkole artylerii Armii Francuskiej École d'application de l'artillerie[1]. Po ukończeniu szkoły służył przez krótki czas w Piątym Pułku Artylerii[1].

Po restauracji Burbonów opuścił Armię i rozpoczął pracę dydaktyczną[1]. Był wykładowcą matematyki na politechnice w Fontenay-le-Comte, fizyki w Université de Poitiers i od 1820 także w Lycée Saint-Louis[1]. W latach 1825-1828 Babinet wykładał także meteorologię[1]. W 1838 został następcą Félixa Savary w Collège de France[1]. W 1840 został wybrany do Académie des sciences jako członek sekcji fizyki tego stowarzyszenia[1].

W 1829 jako pierwszy zasugerował, że długość fali światła może być używana jako podstawowa jednostka długości (Angstrem)[1]. Opracował wiele instrumentów naukowych i przeprowadził badania nad dyfrakcją i odbijaniem światła[1]. Jako meteorolog prowadził badania nad tęczami atmosferycznymi, wieńcami słonecznymi i księżycowymi oraz polaryzacją światła[1]. W 1837 zauważył i opisał, że obraz dyfrakcyjny otrzymany z przeszkody jest taki sam jak z otworu o takim samym kształcie i średnicy z wyjątkiem natężenia promienia światła, zasada ta jest znana współcześnie jako zasada Babineta[2]. W 1840 odkrył drugi, po punkcie Arago, punkt na sferze niebieskiej, z którego dochodzi niespolaryzowane światło, tzw. punkt Babineta, położony około 20° powyżej Słońca[3]. Przeprowadził wiele eksperymentów związanych z polaryzacją światła, skonstruował urządzenie do pomiaru polaryzacji znane jako kompensator Babineta[4].

Był odkrywcą zjawiska całkowitego wewnętrznego odbicia (mniej więcej równocześnie i niezależnie od Jeana-Daniela Colladona)[5]. Około 1840-42 przedstawił eksperyment, w którym oświetlił dno butelki skupioną wiązką światła i pokazał, że cienki strumień wody wylewany z butelki zawiera w sobie skupione światło[6][7]. Babinet udowodnił także, że ten efekt można powtórzyć używając zagiętej rurki szklanej i kwarcowej, w liście do François Arago napisał, że „pomysł działa dobrze i mógłby być używany na przykład do rozświetlania wnętrza ust”, ale nie powrócił już do podobnych eksperymentów[6].

Opracował metodę konstrukcji ulepszonych zaworów do pomp powietrznych umożliwiających uzyskanie dobrej jakości próżni[1].

W 1840 został członkiem Bureau des Longitudes[8].

W sierpniu 1848 oskarżył Urbaina Le Verriera, odkrywcę Neptuna, o wiele „potężnych błędów”, które wkradły się w jego wyliczenia dotyczące Neptuna i sam zaproponował, że poza Neptunem istnieje jeszcze jedna planeta, którą nazwał „Hyperion”[9][10]. Babinet wyliczył, że hipotetyczny Hyperion powinien mieć masę około 11,6 razy większą od masy Ziemi i być odległy o około 47-48 j.a. od Słońca[11]. W obronie Le Verriera stanęli między innymi John Herschel, Wilhelm Struve i Carl Jacobi oraz sam Le Verrier, którzy łatwo udowodnili, że to Babinet się mylił w ocenie pracy Le Verriera[9].

W 1861 zaprezentował pracę, w której jako jeden z pierwszych krytycznie ocenił tzw. hipotezę mgławicy słonecznej w wersji, w której rzekoma mgławica, z której miały powstać planety, miała mieć równomierną gęstość[12].

Babinet, wbrew ówcześnie popularnych teorii, uważał, że koncept ciepła powodowany jest wibracją „molekuł” z których składają się ciała fizyczne – koncept zbliżony do dzisiejszej entropii[13].

Był uznanym i szanowanym popularyzatorem nauki[1]. Jego publiczne wykłady były bardzo popularne, był ceniony za umiejętność przybliżania nawet bardzo skomplikowanych teorii naukowych dla laików, używając przy tym prostego, zrozumiałego języka[1].

To co jest znane profesjonalnym naukowcom, musi koniecznie być umieszczone w domenie publicznej[uwaga 1].

Jacques Babinet

W 1840 ożenił się z Adèle Laugier (siostrą Paula Laugiera[8]), z którą miał dwóch synów[1].

Uwagi

  1. ↑ „Ce qui est familier aux savants de profession a grand besoin d'être mis dans le domaine commun”[14]..

Przypisy

Bibliografia

  • Thomas Hockey: The Biographical Encyclopedia of Astronomers. Springer-Verlag New York Inc., 2007. ISBN 0-387-30400-2.
  • David A. Weintraub: Is Pluto a Planet? A Historical Journey through the Solar System. Princeton University Press, 2008. ISBN 978-1-4008-5297-0.
  • James Lequeux: François Arago: A 19th Century French Humanist and Pioneer in Astrophysics (Astrophysics and Space Science Library. Springer, 2015. ISBN 978-3-319-20722-3.
  • James Lequeux: Le Verrier Magnificent and Detestable Astronomer. Springer, 2013. ISBN 978-1-4008-5297-0.
  • Glenn S. Smith: An Introduction to Classical Electromagnetic Radiation. Cambridge University Press, 1997. ISBN 978-0-521-58698-6.
  • Stephen G. Brush: A History of Modern Planetary Physics: Nebulous Earth. Cambridge University Press, 2009. ISBN 978-0-521-09321-7.
  • Ajoy Ghatak: Optics. McGraw-Hill Education, 2005. ISBN 0-07-058583-0.
  • Jacques Babinet: Études et lectures sur les sciences d'observation et leurs applications pratiques. 1858, s. x.
  • Jeff Hecht: City of Light The Story of Fiber Optics. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-516255-4.
  • Kinsell Coulson: Solar and Terrestrial Radiation. Academic Press, 2014. ISBN 978-0-323-15551-9.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.