Jałowęsy
wieś
Ilustracja
Miejscowość na mapie gminy Opatów
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

opatowski

Gmina

Opatów

Liczba ludności (2021)

362[1]

Strefa numeracyjna

15

Kod pocztowy

27-500[2]

Tablice rejestracyjne

TOP

SIMC

0801326[3]

Położenie na mapie gminy Opatów
Mapa konturowa gminy Opatów, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Jałowęsy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Jałowęsy”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Jałowęsy”
Położenie na mapie powiatu opatowskiego
Mapa konturowa powiatu opatowskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Jałowęsy”
Ziemia50°48′26″N 21°21′55″E/50,807222 21,365278[4]

Jałowęsy – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Opatów[3][5].

Prywatna wieś szlachecka Jałowąsy położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Etymologia nazwy wsi

Na przestrzeni wieków nazwa wsi ewoluowała. W materiałach źródłowych, poza wspomnianymi, można znaleźć takie nazwy jak: Jalowansz, Jalowansi, Jałowansy, Jalowąssy, Ialowązy, a nawet Yallowassy czy Jałowęty. Nazwa wsi pochodzi od nazwy osobowej Jałowąs, czyli imienia mężczyzny mającego rzadki zarost twarzy lub pozbawionego go w ogóle[7][8].

Części wsi

Integralne części wsi Jałowęsy[3][5]
SIMCNazwaRodzaj
0801332Karsyczęść wsi
0801349Kolonieczęść wsi
0801355Rudkiczęść wsi
0801361Wrzosyczęść wsi

Historia

Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1328 r. Wówczas wieś nazywała się Ialovans i wchodziła w skład włości biskupów lubuskich. Według Jana Długosza w XV w. wieś składała się z 21 łanów ziemi, w tym 2 sołtysich. Miejscowi kmiecie oddawali biskupowi dziesięcinę w wysokości do 20 grzywien. Była tu także karczma. W 1578 r. w źródłach pojawiła się nazwa Ialowaszy. Rejestr poborowy powiatu sandomierskiego z 1629 r. wskazuje, że ówczesnym właścicielem wsi był Władysław Dominik Zasławski-Ostrogski. W 1827 r. wieś liczyła 27 domostw. Pod koniec XIX w. dobra Jałowęs składały się z folwarku Jałowęsy i Karsy. Wieś liczyła 48 domostw.

Zabytki

Park dworski, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.525 z 11.12.1957 i z 25.10.1991)[9].

Przypisy

  1. ↑ Strona gminy. Statystyka mieszkańców w dniu 2021-01-31 s. 24
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 364 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. 1 2 3 TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 43512
  5. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
  6. ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3.
  7. ↑ M. Kamińska, Nazwy miejscowe dawnego województwa sandomierskiego. Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków 1964, s. 77.
  8. ↑ K. Rymut (red.), Nazwy miejscowe Polski. Historia, pochodzenie, zmiany. Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001.
  9. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 37 [dostęp 2015-12-03].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.