| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
300 tys. (2007) | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Organ regulujący | Brak oficjalnych regulacji | ||
| Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | mnb | ||
| IETF | mnb | ||
| Glottolog | muna1247 | ||
| Ethnologue | mnb | ||
| WALS | mna | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język muna (moena), także wuna (woena)[1][2] – język austronezyjski używany w indonezyjskiej prowincji Celebes Południowo-Wschodni, zwłaszcza na wyspie Muna. Według danych z 2007 r. posługuje się nim 300 tys. osób[2].
Poza Muna obszar jego użytkowania obejmuje także archipelag Tiworo, wyspy Tobea Besar, Kadatua i Siompu oraz fragment zachodniego wybrzeża wyspy Buton[3]. Pewni jego użytkownicy zamieszkują również miasto Ambon na Molukach[2].
Sami użytkownicy określają swój język (oraz wyspę i grupę etniczną) jako „wuna”. Nazwa „muna”, przeważająca w literaturze, została nadana przez osoby z zewnątrz[4]. Samo słowo wuna znaczy tyle, co „kwiat”[4][5].
Dzieli się na dwa główne dialekty: północny (o charakterze prestiżowym) i południowy (duży kompleks dialektalny, rozpada się na wiele mniejszych odmian). Niewielki dialekt tiworo jest bliski północnemu[1].
W latach 80. XX w. pozostawał w powszechnym użyciu, aczkolwiek przede wszystkim na terenach wiejskich. W mieście Raha już wtedy dominował język indonezyjski, zarówno wśród migrantów, jak i wśród osób z ludu Muna[6]. Według doniesień z 2011 r. nie jest przyswajany przez wszystkie dzieci, zdecydowanie wzrasta rola języka narodowego[1].
Badania nad językiem muna prowadził René van den Berg (1985–1986)[7]. Ich owocem stało się opracowanie gramatyczne: A grammar of the Muna language (1989)[8]. Opracowano także słowniki: Kamus Muna-Indonesia (1985)[9], Kamus Muna-Indonesia (2000)[10]. Słownik z 1985 r. był pierwszą tego typu publikacją poświęconą językowi muna[11]. Obszerniejszy słownik z 2000 r. zawiera dane z dialektu północnego[7]. Wcześniejsze materiały nt. muna ograniczały się do krótkiej analizy fonologicznej (1914)[12] oraz pobieżnych prac w języku indonezyjskim (z lat 60. i 70. XX w.)[12][13].
Jest zapisywany alfabetem łacińskim[2], niemniej jego forma pisana spotykana jest rzadko[1]. W odróżnieniu od języka wolio nigdy nie służył jako język literacki[14].
Przypisy
- 1 2 3 4 Mead ↓.
- 1 2 3 4 Eberhard, Simons i Fennig 2019 ↓.
- ↑ Berg 1989 ↓, s. 6–7.
- 1 2 Berg 1989 ↓, s. 1–2.
- ↑ Sande i in. 1986 ↓, s. 8.
- ↑ Berg 1989 ↓, s. 9.
- 1 2 Berg i Sidu 2000 ↓, s. i.
- ↑ Berg 1989 ↓.
- ↑ Mattalitti i in. 1985 ↓.
- ↑ Berg i Sidu 2000 ↓.
- ↑ Mattalitti i in. 1985 ↓, s. v.
- 1 2 Berg 1989 ↓, s. 6.
- ↑ Sande i in. 1986 ↓, s. 2.
- ↑ Berg 1989 ↓, s. 8.
Bibliografia
- René van den Berg: A grammar of the Muna language. Dordrecht: Foris Publications, 1989, seria: Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 139. ISBN 90-6765-454-X. OCLC 21057982. [dostęp 2023-01-22]. (indonez.).
- René van den Berg, La Ode Sidu: Kamus Muna-Indonesia. Kupang: Artha Wacana Press, 2000, seria: Paradigma C-11. OCLC 896403539. [dostęp 2023-01-22]. (indonez.).
- David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Muna, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
- David Mead: Muna. Sulawesi Language Alliance. [dostęp 2023-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-22)]. (ang.).
- David Mead: Evidence for a Celebic supergroup. W: John Lynch: Issues in Austronesian historical phonology. Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2003, s. 115–141, seria: Pacific Linguistics 550. DOI: 10.15144/PL-550.115. (ang.).
- M. Arief Mattalitti, Muhammad Sikki, J.S. Sande, Adnan Usmar, Padala: Kamus Muna-Indonesia. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1985. OCLC 15238345. [dostęp 2023-01-22]. (indonez.).
- J.S. Sande, J.F. Pattiasina, Muhammad Sikki, M. Arief Mattalitti, Abd. Kadir Mulya: Morfosintaksis bahasa Muna. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1986. OCLC 15245479. [dostęp 2023-01-22]. (indonez.).
Linki zewnętrzne
- Strona poświęcona językowi i kulturze Muna (indonez. • ang.)