Józef Jan Kanty Ossoliński
Ilustracja
Herb
Topór
Rodzina

Ossolińscy herbu Topór

Data urodzenia

1707

Data i miejsce śmierci

7 października 1780
Rymanów

Ojciec

Franciszek Maksymilian Ossoliński

Matka

Katarzyna Miączyńska

Żona

Teresa Stadnicka

Dzieci

Maksymilian Hilary Ossoliński
Józef Salezy Ossoliński
Anna Teresa Ossolińska
Marianna Ossolińska

Odznaczenia
Order Orła Białego

Józef Jan Kanty Ossoliński herbu Topór z Tęczyna, z Balic, (ur. 1707, zm. 18 listopada 1780 w Rymanowie) – wojewoda wołyński od 1757, chorąży nadworny koronny (1738), starosta sandomierski i chmielnicki, konfederat barski[1].

Rodzina

Polski magnat, ożeniony w 1731 z Teresą Stadnicką, właścicielką Leska. Miał syna Józefa Salezego Ossolińskiego (1734–1789) – senatora (ok. 1780 i 1790), starostę sandomierskiego, wojewodę podlaskiego (1774) ożenionego z Anną Ossolińską na Tęczynie i Sterdyni, h. Topór (1759–1843) i córki: Annę Teresę Ossolińską (1746–1810) wydaną za mąż za Józefa Potockiego (1735–1802) – krajczego wielkiego koronnego oraz Mariannę Ossolińską z Balic, h. Topór (1731–1802) wydaną za mąż za gen. Józefa Jana Wandalina Miszcha z Wielkich Kończyc, h. Kończyc chorążego wielkiego koronnego, starostę sanockiego (1742–1797).

Życiorys

Edukował się w Krakowie (1721) na Akademii Krakowskiej, w Paryżu w sierpniu 1727 roku pod okiem kardynała André Hercule de Fleury. Jego pobyt we Francji związany był z przygotowaniami do osadzenia na tronie polskim Stanisława Leszczyńskiego. Wraz z francuskim pułkownikiem Błędowskim wyruszył w 1729 roku do Wrocławia. Tego samego roku, za sprawą swojego ojca Franciszka został posłem inflanckim na sejmie grodzieńskim.

Był komendantem chorągwi w regimencie pieszym artylerii koronnej Jana Klemensa Branickiego w stopniu kapitana lub majora w 1730 roku, a w 1756 roku został rotmistrzem chorągwi pancernej w pułku Branickiego.

26 czerwca 1729 objął swoją władzą starostwa: sandomierskie i chmielnickie. 13 lutego 1730 roku objął oficjalnie urząd starosty sandomierskiego składając uroczystą przysięgę. Był posłem z ziemi drohickiej na sejm 1730 roku[2].

W latach 1732 i 1733 był posłem z województwa czernichowskiego na sejmy nadzwyczajne w Warszawie. Po śmierci Augusta II wraz z ojcem poparł kandydaturę Stanisława Leszczyńskiego na tron polski i był jego lektorem w 1733 roku[3].

7 czerwca 1734 roku przewodził sejmikowi ziemi sanockiej, który poświęcony był głównie sprawom organizacji milicji wojewódzkiej. 14 marca 1735 roku podczas obrad sejmiku wiszeńskiego uznał prawa do tronu króla Augusta III.

W 1738 roku odwiedził swojego ojca w Lunéville (Lotaryngia) otrzymując dobra warszawskie i posiadłości Garbatki, Tarchomin oraz meble i wyposażenie pałaców, które musiał podzielić między siebie a brata Tomasza.

Od 1738 roku jako poseł[4] aktywnie brał udział w obradach sejmu zajmując się sprawami wojskowymi, m.in. żądał opuszczenia kraju przez rosyjski korpus wojskowy, stacjonujący od 1733, domagał się deklaracji neutralności w wojnie rosyjsko-tureckiej. 17 grudnia 1738 roku został chorążym nadwornym koronnym.

W 1742 roku był komisarzem z województwa czernihowskiego Trybunału Skarbowego Koronnego[5].

W październiku 1744 roku obradował na sejmie grodzieńskim, gdzie został obrażony przez posła Józefa Wilczewskiego, że wspólnie z innymi posłami pozostają na żołdzie pruskim i dążą do zerwania sejmu. Po tym incydencie żądał odwołania oszczerstwa, grożąc zerwaniem sejmu. W 1746 roku posłował w Warszawie, a w 1750 jako poseł ziemi drohickiej.

W 1757 został kawalerem Orderu Orła Białego. 7 maja 1764 roku podpisał manifest, uznający odbywający się w obecności wojsk rosyjskich sejm konwokacyjny za nielegalny[6]. 19 czerwca 1764 – brał udział w obradach przybyłych do Krosna wojsk Konfederatów, po klęskach pod Leskiem i Brzozowem. Józef Kanty Ossoliński z synem Józefem Salezym Ossolińskim zaproponował natarcie na rosyjski korpus i prywatne zaciągi Kazimierza Poniatowskiego, w celu przebicia się do Lwowa, oraz połączenia z wojskami Franciszka Salezego Potockiego i Karola Radziwiłła. Uczestnik konfederacji radomskiej[7].

Józef Kanty Ossoliński – wojewoda wołyński, mimo posiadania zamków w Dukli i Lesku, po klęsce Konfederatów i rozbiorze Polski, zamieszkał w Rymanowie. W 1775 roku osiadł tu na stałe, wycofując się z życia politycznego. Był fundatorem niewielkiego, drewnianego dworku, wzniesionego w Tarchominie w połowie XVIII w.

Jego żona Teresa Stadnicka była ostatnią przedstawicielką rodu Stadnickich, zmarła 6 maja 1776 r. i została pochowana w klasztorze karmelitów koło Zagórza, a potem przeniesiono jej trumnę do kościoła do Leska, gdzie umieszczono tablice z napisem Teresa z hrabiów na Żmigrodzie Stadnickich, herbu Sreniawa, Ossolinska, Wojewodzina, Wołynska w Rymanowie, zmarła dn. 6 maja 1776 r. w Zagórzu u OO. Karmelitów pochowana.

W 1780 Józef (mylnie Jan[8]) Kanty Ossoliński wybudował w Rymanowie kościół i w tym samym roku został w nim pochowany w krypcie w pięknym sarkofagu.

Epitafia Józefa Kantego Ossolińskiego i Teresy Stadnickiej zostały ustanowione w kościoła Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Lesku[9] oraz w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu[10].

Epitafium Józefa Kantego Ossolińskiego w kościele w Lesku

Wywód przodków

4. Maksymilian Franciszek Ossoliński      
    2. Franciszek Maksymilian Ossoliński
5. Teodora Krassowska        
      1. Józef Kanty Ossoliński
6. Atanazy Walenty Miączyński    
    3. Katarzyna Miączyńska    
7. Helena Łuszkowska      
 

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Manuskrypt 1769-1770. [Kopiariusz listów mów, akt publicznych], rkps Ossolineum 1409/I, k. 121.
  2. ↑ Teka Gabryela Junoszy Podoskiego, t. IV, Poznań 1856, s. 17.
  3. ↑ Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. / zestawili w porządek abecadłowy Jerzy Dunin-Borkowski i Miecz. Dunin-Wąsowicz, Lwów 1910, s. 158.
  4. ↑ Teka Gabriela Junoszy Podoskiego, t. IV, Poznań 1856, s. 469.
  5. ↑ Trybunał Skarbu Koronnego z Duchem S. wszystkim na dobre wychodzący, kazaniem w Poniedziałek świąteczny podczas wotywy na zaczęciu tegoż J. O. Trybunału w kościele farnym Radomskim pokazany. JJ. WW. PP. utriusque subsellii senatus et equestris ordinis kommissarzom z powinną wielkich imion rekognicyą dedykowany przez X. Samuela od S. Floryana Sch. Piar. ordynaryusza Katedr. Krak. y Kommissarskiego kaznodzieję Roku 1742. W Warszawie w druk. JKM. y Rzpltey XX. Schol. Piarum fol., 10 ark." WYSOCKI Samuel, Warszawa 1742, [b.n.s]
  6. ↑ Materiały do dziejów bezkrólewia po śmierci Augusta III i pierwszych lat dziesięciu panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, t. I Lwów 1857, s. 45-49.
  7. ↑ Aleksander Kraushar, Książę Repnin i Polska, Warszawa 1900 t. I , s. 311.
  8. ↑ Rymanów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 95., s. 95
  9. ↑ Józef Budziak. Leskie cmentarze. „Nowiny”. Nr 255, s. 4, 31 października, 1, 2 listopada 1986.
  10. ↑ Kościół zagórski. W: Zbigniew Osenkowski: Zagórz nad Osławą. Z dziejów miasta i gminy. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2006, s. 26. ISBN 83-922799-6-4.

Bibliografia

  • Baza Jerzego ks. Czartoryskiego – cz.I003214
  • W. Dworzaczek („Genealogia” i „Teki Dworzaczka”) – dw.11843
  • Łuszczyński, „Silva Heraldica” – lu.20674
  • Polski Słownik Biograficzny 21108: t. 24 s. 410 OSSOLIŃSKI Józef Kanty (1707-1780) poseł, wojewoda wołyński t. 24 str. 387: psb.21089.4,

t. 24 str. 410: psb.21108.1, t. 24 str. 412: psb.21109.2, t. 24 str. 425: psb.21113.8, t. 27 str. 732: psb.23913.2.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.