Józef Herzog
Ilustracja
major major
Data i miejsce urodzenia

16 marca 1901
Osiek, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

21 stycznia 1983
Kraków

Przebieg służby
Lata służby

1915–1945

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość

Jednostki

1 pułk piechoty,
4 pułk piechoty Legionów,
Korpus Ochrony Pogranicza,
20 pułk piechoty,
27 pułk piechoty,
GO „Piotrków”

Stanowiska

dowódca batalionu, oficer sztabowy

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi
Odznaka „Za wierną służbę”
Józef Herzog po aresztowaniu przez MBP 1946

Józef Herzog (ur. 16 marca 1901 w Osieku, zm. 21 stycznia 1983 w Krakowie) – major piechoty Wojska Polskiego, żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej i kampanii wrześniowej, piłsudczyk, działacz patriotyczny, więzień polityczny okresu stalinowskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Józef Herzog był piątym z sześciorga dzieci i najmłodszym z czterech synów Franciszka i Heleny z Jędrzejowskich[1][2]. W młodości należał do drużyny skautowej przy C.K. Gimnazjum w Wadowicach.

Po wybuchu I wojny światowej zgłosił się wraz z bratem Stefanem (śladem starszych Franciszka i Stanisława) do Legionów Polskich, fałszując metrykę. Został wcielony w maju 1915 roku[3]. W składzie 1 pułku piechoty wziął udział w kampanii wołyńskiej, był dwukrotnie ranny. Został wyróżniony odznaką „Za Wierną Służbę”[2]. Po kryzysie przysięgowym został wysłany na front włoski. W listopadzie 1917 roku zgłosił przełożonym swą niepełnoletniość i został zwolniony do domu[1].

W porozumieniu z bratem Franciszkiem przystąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, brał udział w wyzwalaniu Andrychowa. Następnie, w składzie 4 pułku piechoty Legionów, uczestniczył w odsieczy Lwowa[1]. Jednocześnie, w trakcie urlopów, zaliczał eksternistycznie program nauki w gimnazjum[3]. W tym czasie nawiązał przyjaźń z Leopoldem Okulickim[1]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej wyróżnił się w walkach z armią Budionnego[3].

Razem z braćmi Franciszkiem i Stefanem (Stanisław poległ w 1914 roku w Karpatach) pozostał w czynnej służbie wojskowej i zdał maturę w Wilnie. Z dniem 10 listopada 1924 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[4][5]. W 1931 przeniesiono go do 20 pułku piechoty[1]. 27 czerwca 1935 został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 i 69. lokatą w korpusie oficerów piechoty[6]. W sierpniu tego roku został przeniesiony do 27 pułku piechoty w Częstochowie na stanowisko dowódcy batalionu[7]. Obowiązki służbowe łączył z pracą społeczną, między innymi w Lidze Morskiej i Kolonialnej[3].

W czasie kampanii wrześniowej był, w stopniu majora, oficerem sztabowym Grupy Operacyjnej „Piotrków”, dowodzonej przez generała Wiktora Thommée, w składzie Armii „Łódź”. Uczestniczył w obronie Modlina. Został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[3].

Po kapitulacji trafił do niewoli niemieckiej i został osadzony w oflagu II C Woldenberg, gdzie działał w konspiracji obozowej i zaangażował się w pomoc jeńcom radzieckim. Uwolniony w styczniu 1945, powrócił do Krakowa[1].

W marcu 1945 roku zgłosił się do ludowego Wojska Polskiego, ale nie został przyjęty ze względu na legionową przeszłość[1]. Podjął pracę w sklepie chemiczno-farbiarskim przy ulicy Długiej, będącym własnością byłego oficera Armii Krajowej, Franciszka Ponickiego[3]. Jednocześnie zaangażował się w działalność w organizacji Wolność i Niezawisłość. 20 października 1946 roku został aresztowany i poddany brutalnemu śledztwu[1]. Skazany na 10 lat pozbawienia wolności, przebywał w więzieniu we Wronkach. Został zwolniony w 1951 roku, na mocy amnestii[3]. Odtąd był stale inwigilowany przez organy bezpieczeństwa[2]. Działał na rzecz zachowania pamiątek po Józefie Piłsudskim, odnowienia krypty na Wawelu i wyremontowania kopca Piłsudskiego[3]. Uczestniczył w organizacji Marszu Szlakiem I Kompanii Kadrowej w 1981 roku i wszedł w skład kapituły odznaki[2]. Na grobie rodzinnym na cmentarzu Rakowickim umieścił epitafia braci: Franciszka i Stefana, zamordowanych przez NKWD w Charkowie i Katyniu, podając miejsca ich śmierci[1].

Zmarł 21 stycznia 1983 roku w Krakowie i został pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera U-rząd wsch.)[8]. Jego pogrzeb przemienił się w wielką manifestację patriotyczną[2].

Grób płka Józefa Herzoga na cmentarzu Rakowickim

Józef Herzog był żonaty z Marią Sworzeniówną, z którą miał jedną córkę[1].

W 1994 roku nakładem Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce ukazała się jego książka wspomnieniowa Krzyż Niepodległości. Wspomnienia ze służby w Legionach[2].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Przemysław Wywiał: Czwórka legionowa: Bracia Herzogowie w służbie Niepodległej. „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”. 4(111)/2010. ISSN 1641-9561.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 Grażyna Falkiewicz: Józef Herzog: W stulecie urodzin. „Oleandry. Biuletyn Związku Piłsudczyków Oddział Świętokrzyski w Kielcach”. 2 (listopad)/2001.
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Stanisław M. Jankowski, Józef Herzog 1901–1983, [w:] 11 dzielnych ludzi: W 90. rocznicę Odzyskania przez Polskę Niepodległości, Ryszard Bonisławski, Jarosław Warzecha (red.), Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2008, ISBN 978-83-61587-04-0, OCLC 297781518.
  4. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 21 lipca 1925 roku, s. 397.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 141, 226.
  6. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 28 czerwca 1935 roku, s. 71.
  7. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 97.
  8. ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Józef Herzog. rakowice.eu. [dostęp 2021-06-06].
  9. ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 141.
  11. ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 62)
  12. ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.