Iwo Skałkowski
Ilustracja
porucznik kawalerii porucznik kawalerii
Data i miejsce urodzenia

14 marca 1896
Lwów

Data i miejsce śmierci

28 grudnia 1918
Persenkówka

Przebieg służby
Siły zbrojne

Cesarsko-królewska Obrona Krajowa
Wojsko Polskie

Jednostki

1 pułk Strzelców Lwowskich

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-ukraińska:

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Medal Waleczności (Austro-Węgry)
Odznaka pamiątkowa III Odcinka „Obrony Lwowa” Odznaka pamiątkowa „Orlęta”
Śmierć por. Iwo Skałkowskiego pod dworkiem na Persenkówce – uwieczniona na obrazie Stanisława Batowskiego

Iwo Nałęcz-Skałkowski (ur. 14 marca 1896 we Lwowie, zm. 28 grudnia 1918 w Persenkówce) – porucznik kawalerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 14 marca 1896 we Lwowie[1]. Był synem Bronisława Skałkowskiego herbu Nałęcz i Marii z domu Chojeckiej herbu Lubicz[2][3]. W 1914 ukończył chlubnie VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości z odznaczeniem w Prywatnym Gimnazjum im. Mickiewicza we Lwowie (w jego klasie był m.in. Karol Harasimowicz)[1]. Po maturze miał podjąć studia techniczne[1].

W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarsko-królewskiego Pułku Strzelców Konnych Nr 1. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1916 w korpusie oficerów rezerwy strzelców konnych[4].

W 1918 był studentem agronomii[5][6]. Uczestniczył w obronie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej. W stopniu porucznika w szeregach 1 pułku Strzelców Lwowskich brał udział w walkach na odcinku III „Góra Stracenia” pod komendą rtm. Romana Abrahama, odznaczając się odwagą[7][8][9][6]. Pod koniec walk we Lwowie (22 listopada) dowodził plutonem, zajmując wówczas wraz z Polakami rynek miasta[10][11].

W trakcie dalszych walk z Ukraińcami 28 grudnia 1918 dowodził 40-osobową obroną (redutą), złożoną z 7 i 8 kompanii 1 pułku Strzelców Lwowskich, która powstrzymywała wstęp do Lwowa przy dworku na Persenkówce[12][13]. Wobec przeważającej siły wroga i wskutek wytracenia amunicji obrońcy zabarykadowali się w tamtejszym budynku, a po wdarciu się do niego Ukraińców i wywiązanej walce wręcz, 28 grudnia 1918 wszystkich 40 Polaków zostało zamordowanych[14][13][15][6][16][17]. Ostatnie słowa por. Skałkowskiego brzmiały[13]:

Powiedzcie matce, niech nie płacze po mnie, bo umieram za Polskę.

Pomimo tragicznego finału obrony reduty, wytrwała walka i bohaterstwo oddziału por. Skałkowskiego w następstwie przyczyniły się do przybycia na czas ranem 29 grudnia posiłków polskich, które powstrzymały i odepchnęły Ukraińców od Persenkówki[18]. Obrona Persenkówki została okrzyknięta mianem drugiej polskiej „Reduty Ordona”[18].

Upamiętnienie

Dekretem z 20 maja 1919 porucznik Iwo Skałkowski został pośmiertnie awansowany na stopień rotmistrza w uznaniu zasług i waleczności[19][20][6].

Władze Politechniki Lwowskiej zaplanowały na październik 1923 odsłonięcie tablicy pamiątkowej z nazwiskami studentów uczelni poległych w walkach o niepodległość 1918-1921; wśród upamiętnionych był Iwo Skałkowski[21].

Po ekshumacji szczątki Iwo Skałkowskiego w 1932 zostały pochowane w krypcie katakumby IV na Cmentarzu Obrońców Lwowa[8][5].

Zgon por. Skałkowskiego przy dworku na Persenkówce wraz oddziałem „Reduty Śmierci” utrwalił na obrazie malarz Stanisław Batowski, który wykonał dzieło na prośbę 38 pułku piechoty Strzelców Lwowskich, a malowidło zawieszono w kasynie oficerskim tej jednostki[13][22].

Nazwisko Iwo Nałęcz-Skałkowskiego zostało wymienione na tablicy umieszczonej na Pomniku Obrońców Lwowa na Persenkówce, w gronie poległych w dniach 27–30 XII 1918[23].

Uchwałą Rady Miasta Lwowa z listopada 1938 jednej z ulic we Lwowie nadano imię Iwo Nałęcz-Skałkowskiego[24].

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

  • Józef Mazanowski – także śmiertelnie ranny na Persenkówce 28 grudnia 1918 i również upamiętniony przez malarza Stanisława Batowskiego[27]

Przypisy

  1. 1 2 3 Sprawozdanie Dyrekcyi Gimnazyum im. Mickiewicza we Lwowie za rok szkolny 1913/14. Lwów: 1914, s. 12, 21.
  2. ↑ Bohaterowie Lwowa. Por. Iwo Skałkowski. „Goniec Krakowski”. Nr 4, s. 2, 4 stycznia 1919.
  3. ↑ Iwo Skałkowski. sejm-wielki.pl. [dostęp 2018-10-14].
  4. 1 2 3 Ranglisten 1918 ↓, s. 413, 424.
  5. 1 2 Groby dowódców i działaczy. W: W szesnastą rocznicę. Lwów: Towarzystwo Straży Mogił Polskich Bohaterów we Lwowie, 1934, s. 31, 48.
  6. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Dariusz Gudowicz: Cemeteries Are Not Forever. Lyczakow. 2006. ISBN 978-1-4476-0880-6.
  7. ↑ Jan Gella: Ruski miesiąc 1/XI-22/XI 1918. Ilustrowany opis walk listopadowych we Lwowie z 2 mapami. Lwów: ok. 1919, s. 170.
  8. 1 2 Bohaterowie na miejscu wiecznego spoczynku. „Gazeta Lwowska”. Nr 238, s. 4, 16 października 1932.
  9. ↑ Abraham. Góra Stracenia ↓, s. 630.
  10. ↑ Abraham. Góra Stracenia ↓, s. 632–634.
  11. ↑ Semper Fidelis ↓, s. 35.
  12. ↑ Kulczycki. Zarys 1928 ↓.
  13. 1 2 3 4 M. R-e. Na Persenkówce. „Gazeta Lwowska”. Nr 298, s. 3, 29 grudnia 1928.
  14. ↑ Kulczycki. Zarys 1928 ↓, s. 8, 26.
  15. ↑ Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934, s. 598.
  16. ↑ Semper Fidelis ↓, s. 163.
  17. ↑ Abraham. Góra Stracenia ↓, s. 630. Roman Abraham podał datę 31 grudnia 1918.
  18. 1 2 Kulczycki. Zarys 1928 ↓, s. 9.
  19. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 59 z 29 maja 1919 roku, poz. 1869.
  20. ↑ Kronika. Odznaczenie. „Gazeta Lwowska”. Nr 132, s. 4, 8 czerwca 1919.
  21. ↑ Julian Fabiański. Kronika wojskowa. Politechnika Lwowska ku czci poległych studentów. „Żołnierz Polski”. Nr 31, s. 16, 5 sierpnia 1923.
  22. ↑ Semper Fidelis ↓, s. 98.
  23. ↑ Semper Fidelis ↓, s. 235.
  24. ↑ Symboliczne nadanie nazw związanych z Obroną Lwowa szeregowi ulic we Lwowie. „Gazeta Lwowska”. Nr 265, s. 2, 22 listopada 1938.
  25. ↑ Dekoracja Orderem „Virtuti Militari”. „Gazeta Lwowska”. Nr 87, s. 4, 17 kwietnia 1921.
  26. ↑ M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 273.
  27. ↑ Czesław Mączyński: Boje lwowskie. Cz. 1. Oswobodzenie Lwowa (1–24 listopada 1918 roku). T. I. Warszawa: 1921, s. 252.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.