Ivan Wernisch

Data i miejsce urodzenia	18 czerwca 1942 Praga
Narodowość	czeska
Język	czeski
Dziedzina sztuki	poezja
Odznaczenia
Nagrody
Nagroda Franza Kafki

Ivan Wernisch (ur. 18 czerwca 1942 w Pradze) – czeski poeta, redaktor i artysta tworzący kolaże.

Życiorys

Urodził się 18 czerwca 1942 w Pradze, w rodzinie niemieckiego urzędnika. Po zdaniu matury w szkole ceramicznej w Karlowych Warach (1959), krótko pracował jako artysta ceramik, po czym trudnił się szeregiem różnych zadań, od pracy fizycznej po funkcję nocnego stróża na praskim parkingu, czy w Lorecie (od 1981)^[1]. W 1962 ożenił się z artystką Heleną Wernischovą; para rozwiodła się w 1973^[2]. W 1990 został redaktorem magazynu „Literární noviny”, od 1999 pracował w praskim antykwariacie. W 1990–1991 był przewodniczącym Stowarzyszenia Pisarzy, w 1994 zdobył stypendium literackie na roczny pobyt studyjny w Berlinie. Od 1998 redagował serię wydawniczą współczesnej poezji czeskiej^[1].

Jego pierwszy wiersz ukazał się w 1958, a w 1961 jego debiutancki tomik utrzymany w poetyce Jiřego Wolkera, Kam letí nebe. Jednak od kolejnego tomiku, Těšení (1963), jego twórczość nabrała elementów groteski i sennych wizji^[1]. Szybko umocnił się na pozycji jednego z najważniejszych poetów swojego pokolenia^[3]. Od 1968 do czasu aksamitnej rewolucji stał się poetą zakazanym, mógł więc publikować jedynie na emigracji, lub w wydawnictwach podziemnych. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych przygotował wiele audycji radiowych z własnymi przekładami dzieł sławnych poetów z całego świata (w których często dawał wyraz swojemu upodobaniu do mistyfikacji, posługując się wielokrotnie utworami własnymi). W 1981–85, wraz z Václavem Vokolkiem, redagował samizdatowy przegląd literacki „Almanach”. Niektóre wiersze Wernischa zostały wykorzystane w utworach muzycznych opozycyjnego zespołu The Plastic People of the Universe. Wernisch tworzy także kolaże, którymi np. ilustrował publikacje Martina Reinera^[1][4][5].

W 2002 został odznaczony Medalem Za Zasługi I stopnia^[6], a w 2012 Nagrodą Państwową za całokształt^[4]. W 2018 otrzymał Nagrodę Franza Kafki^[5], rok później został wyróżniony nagrodą Magnesia Litera w kategorii poezja^[7]. Jego książki były tłumaczone na niemiecki, włoski, ukraiński, bośniacki oraz angielski^[5]. Na polski tłumaczyli jego twórczość Leszek Engelking (wybory i antologie), Zbigniew Machej (w „Literaturze na Świecie” i „Dekadzie Literackiej”)^[8] i Franciszek Nastulczyk^[9].

Twórczość

Przypisy