Instygator królewski (łac. Instigator Regni z łac. instigare „pobudzać, podżegać”)[1] – najwyższy prokurator państwa, urząd centralny niesenatorski Korony I Rzeczypospolitej, utworzony w roku 1557.

Dożywotni urzędnik powoływany przez króla, w jego imieniu ścigał przestępstwa popełnione przeciwko państwu oraz zbrodnie obrazy majestatu. Brał udział z głosem doradczym w sądach asesorskich i z głosem stanowczym w sądach referendarskich. Po 1764 kontrolował komisje skarbowe. Jego odpowiednikiem w Wielkim Księstwie Litewskim był instygator litewski. Po 1775 wprowadzono czterech podnosząc do tej godności ich dwóch zastępców. Pensja roczna instygatora koronnego wynosiła 6 tysięcy złotych. Pierwszych instygatorów zaczęto powoływać w XVI w. w większych miastach małopolskich i ruskich. Pełnili przed sądami grodzkimi funkcje oskarżycieli publicznych w przypadku popełnienia przestępstw ściganych z urzędu oraz wspierali przed sądami strony w sprawach prywatnych ściganych na wniosek. Brali także udział w czynnościach egzekucyjnych a mianowicie pozywali strony utrudniające ich przeprowadzenie.

Lista instygatorów

  1. Andrzej Rzeczycki
  2. Marcin Krzęcieski
  3. Jan Przylepski
  4. Marcin Laskowski
  5. Andrzej Lisiecki
  6. Stanisław Laskowski
  7. Daniel Żytkiewicz
  8. Jan Tański
  9. Jan Zambrzycki
  10. Sebastian Gilbaszewski
  11. Paweł Józef Olszewski
  12. Jan Władysław Kunat Wyrozębski
  13. Antoni Józef Poniński
  14. Maciej Grabowski
  15. Paweł Iferty Benoe
  16. Jan Chryzostom Krajewski
  17. Stanisław Kostka Krajewski
  18. Mateusz Roguski

Źródło: Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku[2].

Przypisy

  1. ↑ Słownik wyrazów obcych. [dostęp 2013-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-02)].
  2. ↑ Antoni Gąsiorowski (red.), Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku, t. X, Biblioteka Kórnicka PAN, 1992.

Bibliografia

  • „Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej”, Michał Pawlikowski, Strzałków 2012, ISBN 978-83-933262-1-1.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.