Ian Paisley
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 kwietnia 1926
Armagh

Data i miejsce śmierci

12 września 2014
Belfast

Pierwszy minister Irlandii Północnej
Okres

od 8 maja 2007
do 5 czerwca 2008

Przynależność polityczna

Demokratyczna Partia Unionistyczna

Poprzednik

David Trimble

Następca

Peter Robinson

Ian Richard Kyle Paisley, baron Bannside (ur. 6 kwietnia 1926 w Armagh, zm. 12 września 2014 w Belfaście) – brytyjski polityk i duchowny protestancki, działający w Irlandii Północnej, założyciel i wieloletni przywódca Demokratycznej Partii Unionistycznej. Zdeklarowany unionista, przeciwnik zjednoczenia Irlandii Północnej z Irlandią, jeden z liderów ulsterskich protestantów. Deputowany krajowy, poseł do Parlamentu Europejskiego przez pięć kadencji, pierwszy minister Irlandii Północnej w latach 2007–2008. Członek Izby Lordów.

Życiorys

Kształcił się w teologicznych szkołach protestanckich (School of Evangelism w Barry i w Theological Hall w Belfaście, działającym przy irlandzkim reformowanym Kościele prezbiteriańskim). W 1951 powołał wspólnotę religijną pod nazwą Free Presbyterian Church of Ulster[1]. W połowie lat 60. rozpoczął wydawanie czasopisma "Protestant Telegraph", które stało się jego zapleczem medialnym[2]. Jako kaznodzieja głosił poglądy fundamentalistyczne, odwołując się do tekstów Biblii.

Działalność polityczną w organizacjach zdeklarowanych unionistów rozpoczął w drugiej połowie lat 50. Był m.in. jednym z działaczy paramilitarnej Ulster Protestant Action, zajmującej się m.in. organizacją parad i demonstracji. Grupa ta w 1966 przekształciła się w Protestant Unionist Party[3]. Później organizował struktury paramilitarne, m.in. powołaną w 1981 Third Force[4]. Wcześniej, w 1971, znalazł się wśród założycieli Demokratycznej Partii Unionistycznej, której został liderem. Funkcję tę pełnił nieprzerwanie przez 27 lat. W 2008 ustąpił na rzecz Petera Robinsona[5].

W 1970 Ian Paisley po raz pierwszy został wybrany do Izby Gmin w okręgu wyborczym North Antrim[6]. Utrzymywał go w kolejnych wyborach powszechnych (dziewięciokrotnie), zasiadając w niższej izbie brytyjskiego parlamentu do 2010. W 1985 protestował przeciwko porozumieniu brytyjsko-irlandzkiemu, mającemu zakończyć trwający w Irlandii Północnej konflikt, składając w grudniu tegoż roku mandat poselski. Objął go jednak ponownie już w lutym 1986 po zwycięstwie w wyborach uzupełniających[7].

W 1979 po raz pierwszy został wybrany na posła do Parlamentu Europejskiego. Reelekcję uzyskiwał w 1984, 1989, 1994 i 1999. Łącznie w PE spędził 25 lat (do 2004) jako deputowany I, II, III, IV i V kadencji. Każdorazowo pozostawał posłem niezrzeszonym, pracował m.in. w Komisji Rozwoju i Współpracy[8]. Stał się znany z zakłócania obrad PE. W 1986 został usunięty z sali posiedzeń za przeszkadzanie w przemówieniu Margaret Thatcher[9]. Dwa lata później, w tym samym miejscu, podczas przemowy papieża Jana Pawła II trzymał plakat z napisem "Papież Jan Paweł II – Antychryst" i wykrzykiwał pod jego adresem obraźliwe okrzyki, na skutek czego ponownie wyprowadzono go z sali posiedzeń[10].

W 1998 był przeciwnikiem tzw. porozumienia wielkopiątkowego, które nie zostało podpisane przez jego partię, krytykującą negocjacje z Sinn Féin. Został w tym samym roku wybrany do nowo powołanego Zgromadzenia Irlandii Północnej, w którym zasiadał przez kilkanaście lat[11]. W późniejszych latach jego stanowisko ulegało złagodzeniu, a DUP brała udział w podpisywaniu kolejnych porozumień. W maju 2007 został nowym pierwszym ministrem w autonomicznym rządzie, zaś stanowisko jego pierwszego zastępcy objął Martin McGuinness z Sinn Féin. W mowie inauguracyjnej wyraził nadzieję na stały pokój w zarządzanej prowincji[12]. Współpraca liderów zwalczających się przez lata ugrupowań według brytyjskich mediów przebiegała sprawnie i bez istotnych konfliktów[13]. Ian Paisley sprawował ten urząd do czerwca 2008[5].

W 2010 otrzymał tytuł para dożywotniego z godnością barona Bannside, zasiadając w rezultacie w Izbie Lordów[7].

Przypisy

  1. ↑ How It All Began. freepres.org. [dostęp 2011-03-24]. (ang.).
  2. ↑ Liam Clarke: Ian Paisley’s real test will come after he quits. timesonline.co.uk, 7 marca 2010. [dostęp 2011-03-24]. (ang.).
  3. ↑ Peter Barberis, John McHugh, Mike Tyldesle, Helen Pendry: Encyclopedia of British and Irish Political Organizations. Londyn-Nowy Jork: Pinter, 2000, s. 889. [dostęp 2011-03-24]. (ang.).
  4. ↑ Unleashing the Third Force. time.com, 7 grudnia 1981. [dostęp 2011-03-24]. (ang.).
  5. 1 2 Leaders of Northern Ireland. terra.es. [dostęp 2011-03-24]. (ang.).
  6. ↑ Ian Paisley. hansard.millbanksystems.com. [dostęp 2011-03-24]. (ang.).
  7. 1 2 Profil na stronie Parlamentu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. [dostęp 2014-08-29]. (ang.).
  8. ↑ Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2011-03-24].
  9. ↑ Speech to European Parliament. margaretthatcher.org, 9 grudnia 1986. [dostęp 2011-03-24]. (ang.).
  10. ↑ Papal Audience. nytimes.com, 16 października 1988. [dostęp 2011-03-24]. (ang.).
  11. ↑ Profil na stronie Zgromadzenia Irlandii Północnej. [dostęp 2011-03-24]. (ang.).
  12. ↑ Ian Paisley's speech in full. bbc.co.uk, 8 maja 2007. [dostęp 2011-03-24]. (ang.).
  13. ↑ 'Chuckle brothers' enjoy 100 days. bbc.co.uk, 15 sierpnia 2007. [dostęp 2011-03-24]. (ang.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.