II bitwa na Morzu Jawajskim

II wojna światowa, wojna na Pacyfiku
Tonący HMS „Exeter”
Czas	1 marca 1942
Miejsce	Morze Jawajskie, na północ od Jawy
Terytorium	Holenderskie Indie Wschodnie
Przyczyna	próba wycofania uszkodzonego USS „Exetera”
Wynik	zwycięstwo Japonii
Strony konfliktu
Stany Zjednoczone  Wielka Brytania  Japonia
Dowódcy
Oliver Gordon Takeo Takagi Ibō Takahashi
Siły
1 krążownik ciężki 2 niszczyciele 4 krążownik ciężki, 5 niszczyciele, 1 lotniskowiec lekki, 2 transportowce wodnosamolotów
Straty
800 marynarzy wziętych do niewoli, 1 krążownik ciężki zatopiony, 2 niszczyciele zatopione 1 niszczyciel uszkodzony
Położenie na mapie Indonezji miejsce bitwy
5°00′00″S 112°00′00″E/-5,000000 112,000000

II bitwa na Morzu Jawajskim – ostatnia bitwa morska stoczona podczas kampanii w Holenderskich Indiach Wschodnich. Odbyła się ona 1 marca 1942 roku na Morzu Jawajskim pomiędzy flotą japońską a aliancką.

Podłoże

Flota ABDA została pokonana 27 lutego 1942 roku w bitwie na Morzu Jawajskim, co spowodowało rozproszenie okrętów alianckich^[1].

HMS „Perth” i USS „Houston” wycofały się do Tanjung Priok. Od tego portu odpłynęły one dnia 28 lutego, kierując się w stronę Cieśniny Sundajskiej, co skończyło się zatopieniem Pertha i Houstona w Zatoce Banten. Wydarzenie to znane jest jako bitwa w Cieśninie Sundajskiej^[1].

HMS „Exeter”, który został uszkodzony podczas walk, eskortowany przez Hr.Ms. „Witte de With” wycofał się w Surabai. Później dołączył do nich HMS „Encounter” wraz z Hr.Ms. „Kortenaer”. W Surabai stacjonowały również cztery niszczyciele z 58 eskadry niszczycieli (które zostały tego samego dnia wysłane do Fremantle) oraz USS „Pope”, który był naprawiany. Po początkowym serwisie „Exeter” eskortowany przez „Encountera” i „Pope’a” odpłynął na Cejlon w celu dalszych napraw. „Witte de With” nie był w stanie opuścić portu. Przez pozostanie w mieście portowym, okręt został zatopiony 2 marca przez bombardowanie. Pomimo lekkiej naprawy „Exetera” jego prędkość była ograniczona do 24 węzłów^[1].

Bitwa

O godzinie 4:00 1 marca „Exeter”, „Encounter” i „Pope” kierując się w stronę Cejlonu, napotkały nieprzyjacielskie siły. Okręty alianckie uniknęły jednak walk, zmieniając kurs na północny zachód. Ponowny kontakt z wrogiem został nawiązany o 7:50, znów jednak udało się uniknąć starcia^[1].

O 9:35 z południa zauważono dwa japońskie krążowniki „Nachi” i „Haguro” i dwa niszczyciele „Yamakadze” i „Kawakadze”. By już po raz trzeci ominąć niebezpieczeństwo, konwój aliancki zmienił kurs w drugą stronę. Podczas odwrotu na północnym zachodzie zostały zauważone japońskie ciężkie krążowniki „Ashigara” i „Myōkō” oraz dwa niszczyciele „Inazuma” i „Akebono”. Alianckie okręty zostały poniekąd okrążone przez znacznie bardziej liczną flotę japońską. O 10:20 japońskie okręty zbliżyły się na tyle, że mogły otworzyć ogień do alianckich statków. „Encounter” i „Pope” odpowiedziały ostrzałem, próbując również ataku torpedowego. „Exeter” również dołączył się do ostrzału, sam jednak o 11:20 zostając trafionym^[2]. Pocisk trafił w kotłownię i spowodował ograniczenie prędkości okrętu do 4 węzłów. Po uszkodzeniu „Exetera” cztery japońskie krążowniki skupiły się na nim. „Encounter” i „Pope” podjęły decyzję o odwrocie i zaczęły przemykać się pomiędzy japońskimi okrętami. Tymczasem konający „Exeter” został unieruchomiony i zaatakowany przez dwie torpedy wystrzelone z „Inazumy”. Uderzyły one w prawą stronę okrętu, co spowodowało zatonięcie o 11:40^[3][4][5]. Japońskie krążowniki które już rozprawiły się z „Exeterem”, zwróciły uwagę na uciekające dwa alianckie niszczyciele. „Encounter” został trafiony japońskim pociskiem i około 12:50 zatonął. „Pope” chwilowo wyrwał się z obławy, jednak chwilę po południu, gdy chciał się ukryć przed burzą, został mocno uszkodzony przez samoloty z lotniskowca „Ryūjō”, a następnie dobity przez japońskie krążowniki około godziny 13:50^[6][7][1]. Bitwa zakończyła się całkowitą klęską sił alianckich.

Wraki

W lutym 2007 roku udało się odkryć wraki „Exetera” i „Encountera”^[8].

Przypisy

Bibliografia

• Eric Bosquets: Sea Battles in Close-Up WWII Vol 2. 1993. ISBN 0-7110-2118-X.brak strony w książce