Hesperornithes
Okres istnienia: 89–66 mln lat temu
89/66
89/66
Ilustracja
Hesperornis
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Hesperornithes
Fürbringer, 1888

Rząd

Hesperornithiformes
Sharpe, 1889

Hesperornis regalis
Rekonstrukcja szkieletu Hesperornis regalis wykonana przez Othniela Charles Marsha

Hesperornithes – monotypowa podgromada ptaków obejmująca rząd Hesperornithiformes. Jest to wymarły klad wysoko wyspecjalizowanych ptaków uzębionych, żyjących w późnej kredzie. Do Hesperornithes należały stosunkowo duże wodne ptaki żyjące na półkuli północnej. Prawdopodobnie zdecydowana większość ptaków należących do tego kladu była nielotna. Zwierzęta te współegzystowały z amonitami, łodzikowcami, kałamarnicami, belemnitami, filtrującymi rybami Pachycormidae, jaszczurkami z rodziny Mosasauridae oraz plezjozaurami, podczas gdy krokodylomorfy z rodziny Dyrosauridae wtórnie stały się zwierzętami półmorskimi (wcześniejsze niektóre formy krokodyli były wyłącznie morskie)[1].

Morfologia

Największe formy, takie jak Hesperornis, dorastały do około 180 cm długości[2]. Najmniejsze gatunki być może były zdolne do lotu, jednak skrzydła większych ptaków, takich jak Baptornis czy Hesperornis, były już jedynie szczątkowe. Hesperornithes prawdopodobnie na lądzie poruszały się niezgrabnie i z tego powodu – poza okresem składania jaj – niechętnie opuszczały wodę. Palce stóp hesperornisa miały przypuszczalnie płatkowate rozszerzenia, podobnie jak u współczesnych perkozów, podczas gdy palce baptornisa były spięte błoną pławną, jak u nurów. Stosunkowo niewielka gęstość zmniejszała ich wyporność, co ułatwiało nurkowanie. Struktura kości Hesperornis regalis wykazywała podobieństwa do struktury kości współczesnych pingwinów oraz kredowych antarktycznych nurów[3].

Klasyfikacja i filogeneza

W 1888 roku Max Fürbringer ustanowił takson Hesperornithes dla Hesperornis regalis oraz gatunków najbliżej z nim spokrewnionych. Clarke w 2004 nadała Hesperornithes definicję typu branch-based, wedle której jest to najszerszy klad obejmujący Hesperornis regalis i wszystkie Avialae bliżej spokrewnione z nim niż z Aves[4]. W 2005 roku Sereno zmodyfikował tę definicję i zamiast Aves użył Passer domesticus[5].

Najstarszym znanym przedstawicielem Hesperornithes jest jeden z gatunków Hesperornis, którego skamieniałości odkryto w osadach wczesnokoniackich, datowanych na około 89 mln lat, a najmłodsze pochodzą z późnego mastrychtu, sprzed około 66 mln lat[5].

Klasyfikacja

Za: Marsh, 1880; Feduccia, 1996; Tokaryk, Cumbaa & Storer, 1997 oraz Galton & Martin, 2002[6], a także Clarke, 2004[4] oraz Sereno, 2005[5]

  • Hesperornithes I Hesperornithiformes

Przypisy

  1. ↑ Introduction. The Evolution of Sea Reptiles and their mesozoic world., [w:] Gregory S. Paul, The Princeton Field Guide to Mesozoic Sea Reptiles, Princeton University Press, 2022, s. 22, ISBN 978-0-691-24145-6 (ang.).
  2. ↑ Mike Everhart: Hesperornis regalis Marsh 1872. Toothed marine birds of the Late Cretaceous seas. Oceans of Kansas Paleontology. [dostęp 2009-04-12]. (ang.).
  3. ↑ A. Chinsamy, Larry D. Martin, P. Dobson. Bone microstructure of the diving Hesperornis and the volant Ichthyornis from the Niobrara Chalk of western Kansas. „Cretaceous Research”. 19 (2), s. 225–235, 1998. DOI: 10.1006/cres.1997.0102. (ang.).
  4. 1 2 J. A. Clarke. Morphology, Phylogenetic Taxonomy, and Systematics of Ichthyornis and Apatornis (Avialae: Ornithurae). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 286, s. 1–179, 2004. (ang.).
  5. 1 2 3 Sereno, P. C.: Hesperornithes. Taxon Search. [dostęp 2009-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-31)]. (ang.).
  6. ↑ Mikko Haaramo: †Hesperornithiformes. Mikko's Phylogeny Archive. [dostęp 2009-04-12]. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.