Herbert Floss
Artysta, Karl Marks, Tadellos
SS-Oberscharführer SS-Oberscharführer
Data i miejsce urodzenia

25 sierpnia 1912
Reinholdshain

Data i miejsce śmierci

22 października 1943
Zawadówka

Formacja

Schutzstaffel

Herbert Floss (ur. 25 sierpnia 1912 w Reinholdshain, zm. 22 października 1943 w Zawadówce) – SS-Oberscharführer, uczestnik akcji T4, zbrodniarz hitlerowski. Zasłynął jako specjalista od kremacji w obozach zagłady w Bełżcu, Sobiborze i Treblince.

Życiorys

Urodził się w wiosce Reinholdshain w Rudawach. Po ukończeniu szkoły podstawowej kształcił się na farbiarza. Nie zdobył jednak stałego zatrudnienia w tym zawodzie, stąd był zmuszony imać się różnych zajęć[1]. W 1930 roku został członkiem NSDAP, a rok później wstąpił do SA[2].

W kwietniu 1935 roku wstąpił do batalionu „Elbe” należącego do formacji SS-Totenkopfverbände. Służbę pełnił w obozie koncentracyjnym Lichtenburg. W 1937 roku wraz ze swą jednostką został przeniesiony do Dachau i wcielony do pułku SS-TV „Oberbayern”[1]. Według niektórych źródeł pełnił służbę w obozie koncentracyjnym Buchenwald[2]. W SS posiadał numer członkowski 281 582[3].

Po wybuchu II wojny światowej został przydzielony do personelu akcji T4, czyli tajnego programu eksterminacji osób psychicznie chorych i niepełnosprawnych umysłowo. Służył w „ośrodku eutanazji” w Bernburgu[1].

Jako jeden z pierwszych weteranów akcji T4 został skierowany do okupowanej Polski, aby wziąć udział w eksterminacji Żydów. Na początku 1942 roku rozpoczął służbę w obozie zagłady w Bełżcu. Już w kwietniu tegoż roku został jednak przeniesiony do obozu zagłady w Sobiborze[4]. Według Ericha Fuchsa jeszcze przed jego formalnym uruchomieniem uczestniczył próbnym zagazowaniu kilkudziesięciu żydowskich kobiet[5]. Później służył jako „kasjer” w tzw. obozie II. Jego zadaniem było odbieranie ofiarom złota, pieniędzy i kosztowności do rzekomego „depozytu”[6][7]. Według Chrisa Webba przez pewien czas pełnił funkcję zastępcy komendanta Sobiboru[8].

Latem 1942 roku masowe groby w Sobiborze uległy przepełnieniu, na skutek czego w okolicy zaczął rozchodzić się fetor rozkładających się zwłok, a obozowym studniom zagroziło zatrucie. Zapadła wówczas decyzja o wydobyciu i spaleniu wszystkich ciał. Najprawdopodobniej akcją tą kierował Floss[9]. Wkrótce stał się ekspertem akcji „Reinhardt” do spraw kremacji ludzkich zwłok[1]. Zimą 1942/43 przebywał w obozie zagłady w Bełżcu, pomagając tamtejszej załodze w ekshumacji i spaleniu blisko 450 tys. zwłok[10][11]. Wiosną 1943 roku w tym samym celu został wysłany do obozu zagłady w Treblince. Pod jego nadzorem wzniesiono tam sześć rusztów spaleniskowych zbudowanych z szyn kolejowych, na których jednorazowo można było spalić 12 tys. zwłok. Pokierował także pierwszymi kremacjami, podczas których ostatecznie udoskonalono technikę zacierania śladów ludobójstwa[12][13][14]. Więźniowie Treblinki nadali mu przydomki „Artysta”, „Karl Marx”, „Tadellos”[uwaga 1] – to ostatnie od wyrażenia, którego używał ze szczególnym upodobaniem[2][12]. Wykonawszy zadanie w Treblince, powrócił do Sobiboru[15].

Przybył do obozu Oberscharführer ze znakiem SS i zarządził prawdziwe piekło. Był to mężczyzna lat około 45 wzrostu średniego, zawsze uśmiechnięty. Jego ulubione słowo – „tadellos” […] Twarz jego dosyć łagodna nie wyrażała tego co kryło się w jego podłej duszy. Prawdziwe miał z tego zadowolenie, gdy patrzał na palące się trupy. Płomień ten był dla niego najdroższym zjawiskiem. Pieścił go wzrokiem, leżał przy nim i uśmiechał się i przemawiał do niego – relacja Jankiela Wiernika, ocalałego więźnia Treblinki[16].

14 października 1943 roku więźniowie Sobiboru wzniecili w obozie zbrojne powstanie. W konsekwencji kierownictwo akcji „Reinhardt” podjęło decyzję o likwidacji obozu i rozkazało stopniowo odsyłać służących w nim strażników z formacji z SS-Wachmannschaften[uwaga 2] do obozu szkoleniowego w Trawnikach. Zadanie odeskortowania jednej z grup otrzymał Floss[17]. 22 października 1943 roku podczas postoju na stacji w Zawadówce doszło do buntu i dezercji, a Floss został zastrzelony przez strażnika Wasyla Hetmańca[18][19].

Uwagi

  1. ↑ W języku niemieckim – „doskonale”, „nienagannie”.
  2. ↑ Strażnikami (wachmanami) w obozach zagłady akcji „Reinhardt” byli tzw. Trawniki-Männer, czyli wschodnioeuropejscy kolaboranci przeszkoleni w obozie SS w Trawnikach. Zazwyczaj byli to sowieccy jeńcy wojenni, którzy z rozmaitych względów zgodzili się przejść na służbę niemiecką. Większość z nich była narodowości ukraińskiej. Określenie „Ukraińcy” nie jest jednak zupełnie ścisłe, gdyż Niemcy starali się rekrutować do oddziałów z Trawnik przede wszystkim sowieckich volksdeutschów, a obok Ukraińców także przedstawicieli pozostałych nierosyjskich narodów ZSRR. Z powodu braku rekruta często zdarzało się, że werbowano rodowitych Rosjan. Patrz: Kuwałek 2010 ↓, s. 77–91.

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Webb i Chocholatý 2014 ↓, s. 327.
  2. 1 2 3 Rajchman 2011 ↓, s. 65.
  3. ↑ Webb 2017 ↓, s. 323.
  4. ↑ Kuwałek 2010 ↓, s. 73.
  5. ↑ Webb 2017 ↓, s. 42–43.
  6. ↑ Webb 2017 ↓, s. 53 i 323.
  7. ↑ Bem 2014 ↓, s. 214–215.
  8. ↑ Webb 2017 ↓, s. 342.
  9. ↑ Bem 2014 ↓, s. 221–222.
  10. ↑ Bem 2014 ↓, s. 222.
  11. ↑ Tregenza 1993 ↓, s. 48.
  12. 1 2 Młynarczyk 2004 ↓, s. 226.
  13. ↑ Arad 1999 ↓, s. 173–176.
  14. ↑ Rajchman 2011 ↓, s. 65–67.
  15. ↑ Bem 2014 ↓, s. 223.
  16. ↑ Wiernik 2003 ↓, s. 24.
  17. ↑ Bem 2014 ↓, s. 290.
  18. ↑ Webb 2017 ↓, s. 152 i 323.
  19. ↑ Bem 2014 ↓, s. 223 i 290.

Bibliografia

  • Yitzhak Arad: Belzec, Sobibor, Treblinka. The Operation Reinhard Death Camps. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press, 1999. ISBN 978-0-253-21305-1. (ang.).
  • Marek Bem: Sobibór. Obóz zagłady 1942–1943. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2014. ISBN 978-83-7399-611-3.
  • Robert Kuwałek: Obóz zagłady w Bełżcu. Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2010. ISBN 978-83-925187-8-5.
  • Jacek Andrzej Młynarczyk: Treblinka – obóz śmierci „akcji Reinhardt”. W: Dariusz Libionka (red.): Akcja Reinhardt. Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2004. ISBN 83-89078-68-6.
  • Jechiel Rajchman: Ocalałem z Treblinki. Warszawa: Czytelnik, 2011. ISBN 978-83-07-03252-8.
  • Michael Tregenza. Christian Wirth: Inspekteur der SS-Sonderkommandos „Aktion Reinhard”. „Zeszyty Majdanka”. XV, 1993. ISSN 0514-7409. 
  • Chris Webb: The Sobibor death camp. History, Biographies, Remembrance. Stuttgart: ibidem-Verlag, 2017. ISBN 978-3-8382-0966-1. (ang.).
  • Chris Webb, Michal Chocholatý: The Treblinka death camp. History, Biographies, Remembrance. Stuttgart: ibidem-Verlag, 2014. ISBN 978-3-8382-0656-1.
  • Jankiel Wiernik: Rok w Treblince. Warszawa: Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2003. ISBN 83-89474-00-X.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.