Hemoglobina glikowana (inaczej glikohemoglobina, GHB) powstaje wskutek glikacji globiny, która jest podstawowym składnikiem budowy hemoglobiny.

Istnieją różne frakcje hemoglobiny glikowanej, jednak wyłącznie frakcja HbA1C znalazła zastosowanie w diagnostyce cukrzycy. Zawartość na poziomie 6,5% jest równoznaczne z rozpoznaniem cukrzycy. Powstaje ona wskutek przyłączenia cząsteczki glukozy do N-końcowej grupy aminowej łańcucha β-globiny.

Ponieważ błona erytrocytu jest przepuszczalna dla glukozy, ilość zawartej w nim hemoglobiny glikowanej odzwierciedla średnie stężenie glukozy we krwi w ciągu poprzednich 120 dni (czyli średniego czasu życia erytrocytu). Jest to przydatny retrospektywny wskaźnik glikemii, ponieważ istnieje związek między stężeniem glikohemoglobiny i średnią glikemią oraz ryzykiem powstania przewlekłych powikłań cukrzycowych.

Związek średniej glikemii
w okresie 3 msc. z HbA1c[1]
HbA1c (%) Średnie stężenie glukozy
w surowicy mg% (mmol/l)
6 126 (7,0)
7 154 (8,6)
8 183 (10,2)
9 212 (11,8)
10 240 (13,4)
11 269 (14,9)
12 298 (16,5)

Interpretacja wyniku i normy tego badania jest określana przez okresowo opracowywane eksperckie zalecenia, które są publikowane przez towarzystwa naukowe (w Polsce Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, na świecie American Diabetes Association). Prawidłowy poziom HbA1c u zdrowej osoby wynosi około 5%. Dla osób z cukrzycą PTD zaleca, aby wynik ten był równy lub poniżej 6,1–6,5%. Według szczegółowych zaleceń PTD z 2010 roku docelowy poziom HbA1c powinien wynosić:

Diagnozowanie cukrzycy na podstawie HbA1c[2]
HbA1c Diagnoza
< 5,7% Norma
5,7–6,4% Stan przedcukrzycowy
> 6,5% Cukrzyca

Ze względu na różne metody oznaczania, wartość progowa może się różnić między laboratoriami i zależy od stosowanej metody oznaczenia.

Podwyższone poziomy hemoglobiny glikowanej świadczą o złym wyrównaniu cukrzycy co wiąże się z podwyższonym ryzykiem rozwoju powikłań cukrzycy. Im stężenie hemoglobiny glikowanej jest wyższe, tym ryzyko rozwoju tych powikłań jest większe.

Oznaczenia HbA1C mogą dawać niewiarygodne wyniki:

  • przy obecności we krwi formy aldiminowej HbA1C
  • przy wariantach hemoglobiny powstających pod wpływem leków, alkoholu i w mocznicy
  • w hemoglobinopatiach
  • przy skróceniu czasu przeżycia erytrocytów (np. niedokrwistość hemolityczna)
  • w hipertrójglicerydemii, w hiperbilirubinemii
  • u osób dializowanych
  • u osób przyjmujących erytropoetynę (EPO)
  • w marskości wątroby
  • u osób zakażonych wirusem HIV oraz stosujących leki przeciwretrowirusowe
  • w ciąży i okresie okołoporodowym. [3]

Badanie hemoglobiny glikowanej powinno wykonywać się co 3 miesiące, a przy stabilnym przebiegu choroby oraz dobrym wyrównaniu metabolicznym raz na pół roku.

Sposób wykonania badania

Badanie HbA1c wykonuje się z pełnej krwi żylnej pobranej na EDTA. Badanie nie musi być wykonywane na czczo. Istnieje kilka metod oznaczania HbA1c, lecz rekomendowana jest wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC).

Zobacz też

Przypisy

  1. D.M. Nathan, J. Kuenen, R. Borg, H. Zheng i inni. Translating the A1C assay into estimated average glucose values. „Diabetes Care”. 31 (8), s. 1473–1478, Aug 2008. DOI: 10.2337/dc08-0545. PMID: 18540046.
  2. Diagnosis, [w:] American Diabetes Association, www.diabetes.org [dostęp 2021-03-21].
  3. L. Czupryniak P.Balsam, Kardiodiabetologia - zagadnienia wybrane., wyd. 1, Warszawa: PZWL, 2022, str.15, ISBN 978-83-01-22342-7.

Bibliografia

  • Diabetologia pod red. Dariusza Moczulskiego, tom 6, Wielka Interna, s. 34–35, Wyd. Medical Tribune, Warszawa 2012, ISBN 978-83-60135-85-3.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.