Helena Marcello-Palińska
Helena Chraszczewska-Palińska
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1857 lub 19 kwietnia 1860
Périgueux

Data i miejsce śmierci

25 września 1939
Warszawa

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Wawrzyn Akademicki

Helena Marcello-Palińska właśc. Helena z Chraszczewskich Palińska (ur. 1857 lub 19 kwietnia 1860 w Périgueux, zm. 25 września 1939 w Warszawie) – polska aktorka.

Życiorys

1890

Urodziła się w rodzinie Marcelego Szymona Chraszczewskiego h. Poraj (1826–1885) i Franciszki z Pinińskich (zm. 1893). Była siostrą Bronisławy i Marii Jadwigi (zm. 1922)[1]. Mieszkała w Polsce od trzeciego roku życia. Jej nauczycielami gry aktorskiej byli Jan Królikowski i Anastazy Trapszo. Prawdopodobnie debiutowała pod ps. Marczello (później zmienionym na Marcello) w zespole Trapszy na scenie w Częstochowie w 1873 jako Maria w Doktorze Robinie Jules-Martiala Regnaulta de Prémaray. Występowała w tym zespole do końca sezonu 1873/74, w 1874 - w zespole Juliana Grabińskiego, w sezonie 1875/76 - Mieczysława Krauzego. Od 5 października 1876 do końca 1877 grała w teatrze krakowskim (debiut w roli Lidii w Pojedynku szlachetnych Ignacego Maciejowskiego). 14 stycznia 1878 wystąpiła gościnnie w teatrze lwowskim jako Lidia w Daniszewach Piotra Newskiego. W 1878 grała też w teatrze poznańskim. W sezonie 1878/79 ponownie należała do zespołu teatru w Krakowie. W tym czasie wystąpiła znów gościnnie u Grabińskiego w Kielcach w 1879. 30 września 1879 zadebiutowała w Warszawskich Teatrach Rządowych (WTR) w Miłości ubogiego młodzieńca Octave'a Feuilleta. Formalnie należała do zespołu dramatu WTR od 13 października tego roku do 1923. W tym okresie występowała gościnnie m.in. w Pradze w 1900 (np. jako Klara w Właścicielu kuźnic Georgesa Ohneta). W 1908 i czerwcu 1909 podróżowała po Polsce z własnym zespołem objazdowym. Zagrała z nim m.in. w Płocku, Radomiu, Lublinie i Sosnowcu. Obchodziła uroczyście jubileusze trzydziestolecia (22 stycznia 1909) i czterdziestopięciolecia (19 listopada 1922) pracy scenicznej. Należała do kapituły członków zasłużonych ZASP.

Helena Marcello - Jacek Malczewski

Od 30 października 1897 była żoną aktora Władysława Palińskiego.

Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera F/G-6-1)[2]. Napis na nagrobku: z Chraszczewskich Helena Marczello Palińska artystka dramatyczna.

Ordery i odznaczenia

Role sceniczne

W swoim repertuarze posiadała m.in. role:

Filmografia

Przypisy

  1. ↑ Helena «Marcello» Chraszczewska h. Poraj M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2023-03-09].
  2. ↑ Cmentarz Stare Powązki: WŁADYSŁAW PALIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-17].
  3. ↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 435 „za długoletnią działalność artystyczną”.
  4. ↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za zasługi dla polskiej sceny”.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.