Halloween
Gatunek

horror, thriller

Rok produkcji

2018

Data premiery

19 października 2018
26 października 2018 (Polska)

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

106 minut

Reżyseria

David Gordon Green

Scenariusz

Jeff Fradley, Danny McBride, David Gordon Green

Główne role

Jamie Lee Curtis
Judy Greer
Andi Matichak
Will Patton
Haluk Bilginer

Muzyka

John Carpenter, Cody Carpenter, Daniel A. Davies

Zdjęcia

Michael Simmonds

Scenografia

Richard A. Wright

Kostiumy

Emily Gunshor

Montaż

Tim Alverson

Produkcja

Malek Akkad, Jason Blum, Bill Block

Wytwórnia

Blumhouse Productions, Miramax, Rough House Pictures, Spectacle Entertainment Group, Trancas International Films

Dystrybucja

Universal Pictures

Budżet

10 000 000 USD

Przychody brutto

255 500 000 USD

Poprzednik

Halloween

Kontynuacja

Halloween zabija

Strona internetowa

Halloween – amerykański film grozy z 2018 roku. Drugi reboot serii filmów Halloween – jest bezpośrednią kontynuacją filmu Halloween, tym samym ignorując dotychczasowe filmy powstałe po filmie z 1978 roku. Do roli Laurie Strode ponownie wróciła Jamie Lee Curtis, a do roli Michaela Myersa częściowo Nick Castle. Do serii wrócił również John Carpenter w roli producenta wykonawczego i jednego z kompozytorów.

W latach 2021-2022 powstały dwa sequele filmu – Halloween zabija i Halloween. Finał[1].

Fabuła

29 października 2018 r. Michael Myers, który był trzymany w zamknięciu po tym, jak 40 lat temu dokonał serii morderstw w Haddonfield w stanie Illinois, jest przygotowywany do przeniesienia do nowej placówki. Dwójka podcasterów, Aaron Korey i Dana Haines, przeprowadzają wywiad z dr. Ranbirem Sartainem, psychiatrą Myersa i byłym uczniem dr. Samuela Loomisa. Następnego dnia Myersowi podczas przenosin udaje mu się uciec, po czym kradzionym samochodem swych pierwszych ofiar wraca do Haddonfield.

W Haddonfield Laurie Strode żyje w strachu przed Michaelem Myersem od 40 lat, popadając w alkoholizm i rzadko opuszczając swój silnie ufortyfikowany dom. Jej paranoja spowodowała ochłodzenie stosunków z córką Karen. Z całej rodziny tylko jej wnuczka Allyson ma z nią poprawny kontakt. Namawia Laurie, by zostawiła za sobą przeszłość.

W święto Halloween Michael zauważa Aarona i Danę, którzy odwiedzają grób jego siostry Judith na miejscowym cmentarzu i podąża za nimi na stację benzynową, gdzie ich zabija, a także mechanika i odzyskuje swoją maskę. Wkrótce wszyscy dowiadują się o zbiegłym Myersie, w tym Laurie i próbuje ostrzec Karen i jej męża Raya, ale odrzucają jej obawy.

Tego samego dnia Michael kradnie nóż kuchenny i zabija dwie kobiety. Dociera do domu, w której przyjaciółka Allyson – Vicky pilnuje chłopca imieniem Julian, gdzie zabija ją i jej chłopaka Dave’a. Zastępca szeryfa Hawkins i Laurie dowiedziawszy przez radio o zabitych Vicky i Dave’ie docierają na miejsce zbrodni, gdzie Laurie i Myers spotykają się po raz pierwszy od 40 lat. Laurie strzela Michaelowi w ramię, zanim ten ucieka. Przybywszy na miejsce dr Sartain przekonuje szeryfa Barkera, aby pozwolił mu pomóc w polowaniu na Myersa. Laurie chce przekonać Karen i Raya do wzmocnienia ochrony w domu. Tymczasem Allyson na szkolnej imprezie po przyłapaniu swego chłopaka Camerona na zdradzie wraca do domu oraz towarzyszy jej wysłany na prośbę Camerona jego najlepszy przyjaciel – Oscar. Myers znajduje Allyson i Oscara, zabijając tego ostatniego. Hawkins i Sartain przybywają w samą porę, aby uratować Allyson. Hawkins próbuje zabić Myersa, ale Sartain zabija Hawkinsa. Wyjawia, że to on przygotował ucieczkę Myersa, aby uczyć go życia „na wolności”. Mimo to ginie z jego rąk. Allyson ucieka do swego domu, gdzie ścigający ją Myers zabija Raya.

Laurie po upewnieniu się, że Karen i Allyson są bezpieczne, decyduje się na pojedynek z Michaelem Myersem. Wkrótce Allyson i Karen pomagają jej w nierównej walce, więżąc go w piwnicy. Wszystkie trzy po podpaleniu domu uciekają przejeżdżającą furgonetką. Piwnica zostaje całkowicie spalona, jednak nigdzie nie widać ciała Michaela.

Obsada

  • Jamie Lee Curtis jako Laurie Strode
  • Judy Greer jako Karen Nelson z domu Strode
    • Sophia Miller jako młoda Karen
  • Andi Matichak jako Allyson Nelson
  • James Jude Courtney jako Michael Myers
  • Nick Castle jako Michael Myers (głos & pojedyncza scena)
  • Will Patton jako zastępca szeryfa Frank Hawkins
  • Haluk Bilginer jako dr Ranbir Sartain
  • Toby Huss jako Ray Nelson
  • Omar Dorsey jako szeryf Barker
  • Dylan Arnold jako Cameron Elam
  • Christopher Allen Nelson jako oficer Francis
  • Charlie Benton jako oficer Richards
  • Drew Scheid jako Oscar
  • Virginia Gardner jako Vicky
  • Jibrail Nantambu jako Julian Morrisey
  • Miles Robbins jako Dave
  • Marian Green jako Gina Panchella
  • Marian Sing jako Andrea Wagner
  • Jefferson Hall jako Aaron Korey
  • Rhian Rees jako Dana Haines
  • Vince Mattis jako Kevin
  • Brien Gregorie jako ojciec Kevina
  • Matthew Anderson jako Haskell
  • Michael Harrity jako Kuneman
  • Colin Mahan jako dr Sam Loomis (głos)

Produkcja

Rozwój

W 2009 po tym jak Rob Zombie odmówił nakręcenia bezpośredniego sequela do Halloween II[2], The Weinstein Company ogłosiło plany filmu pt. Halloween 3D, zaplanowanego 26 października 2012 roku[3]. Ostatecznie projekt upadł[4].

Lutego 2015 roku Patrick Melton i Marcus Dunstan zostali ogłoszeni jako scenarzyści do nowego filmu z serii, opisanego jako „rekalibracja” aniżeli reboot, zaś Malek Akkad i Matt Stein mieli być producentami[5]. W czerwcu tego samego roku The Weinstein Company ogłosiło film jako Halloween Returns, z Dunstanem w roli reżysera. Film był zaplanowany jako sequel Halloween 2 z 1981 roku, w którym Myers miał rozpocząć krwawy pochód wśród nowego pokolenia[6][7]. Dnia 22 października 2015 roku, producent Malek Akkad ujawnił, iż produkcja Halloween Returns opóźni się[8]. W grudniu 2015 roku film został oficjalnie anulowany w związku z utratą praw do Halloween przez Dimension Films, które wróciły do Miramax Films[9].

24 maja 2016 roku Blumhouse Productions i Miramax ogłosiły wspólny projekt dystrybuowany przez Universal Pictures[10][11].

Scenariusz i pre-produkcja

„Trzydzieści osiem lat po pierwszym Halloween, zamierzam wspomóc uczynienie z dziesiątej kontynuacji najstraszliwszej ze wszystkich”.
 — John Carpenter[12].

John Carpenter, który był współautorem dwóch pierwszych filmów Halloween wraz z Debrą Hill i wyreżyserował oryginał, został ogłoszony jako producent wykonawczy w 2016 roku. W wywiadzie dla Rotten Tomatoes wyjawił swoje powody, dla których po raz pierwszy od czasu produkcji Halloween III: Sezon czarownic z 1982 roku wrócił do serii: „Mówiłem o Halloween od dłuższego czasu. Co do kontynuacji - nawet nie widziałem ich wszystkich [...] Ale w końcu przyszło mi do głowy: Cóż, jeśli tylko tutaj mielę ozorem o nich, to dlaczego nie spróbuję samemu najlepiej, jak potrafię?”[13]. Pierwotnie reżyserem miał zostać Adam Wingard, który zrezygnował z projektu[14]. 9 lutego 2017 roku David Gordon Green i Danny McBride zostali ogłoszeni jako scenarzyści, a dodatkowo Green otrzymał funkcję reżysera[15]. Wskazówki co do reżyserii otrzymywał od Carpentera, który zachwalał Blumhouse Productions za zrozumienie materiału źródłowego[15].

Zamiast ponownego remake’u serii, scenarzyści zdecydowali skupić się na kontynuacji mitologii dwóch pierwszych filmów[16][17]. Niezadowolony z wizji Roba Zombie dopisującej przeszłość Michaela Myersa, Carpenter chciał zabrać postać z powrotem do pierwotnych bardziej tajemniczych korzeni, opisując go jako „niemal nadprzyrodzoną siłę natury”[18]. McBride szczegółowo opisał swe podejście jako humanizujące Myersa: „Myślę, że staramy się przywrócić to, co było tak dobre w oryginale. To było po prostu bardzo proste i osiągnęło poziom horroru, który nie zamienił Michaela Myersa w jakąś istotę, której nie da się zabić. Chcę bać się czegoś, co, jak sądzę, może się zdarzyć. Myślę, że przerażenie jest, gdy ktoś stoi w cieniu, a ty wyrzucasz śmieci”[19].

Na początku scenariusza do filmu pojawiła się córka Laurie, Jamie Lloyd z filmów Halloween 4: Powrót Michaela Myersa, Halloween 5: Zemsta Michael Myersa i Halloween 6: Przekleństwo Michaela Myersa. Jednak kolejne przeróbki zmieniły ją na „Karen”, co spotkało się z obiekcjami Danielle Harris, która grała Jamie[20][21].

Casting

We wrześniu 2017 roku Jamie Lee Curtis potwierdziła, że powtórzy swoją rolę Laurie Strode. Scenarzyści zdecydowali się na usunięcie pokrewieństwa Laurie i Michaela Myersa, gdyż uznali, że to uczyniło Myersa mniej przerażającym[22]. Według McBride pisarze początkowo nie wiedzieli, czy Curtis byłby skłonny powrócić, więc „rozwalili [tyłki] tym scenariuszem, aby naprawdę sprawić, by postać Laurie Strode stała się czymś, czego nie byłaby w stanie odmówić”[23]. Curtis stwierdziła: „Gdy tylko przeczytałam, co wymyślili David Green i Danny McBride... oraz sposób, w jaki łączyli kropki tej historii, miało dla mnie tyle sensu, że dotarło do mnie, aby wrócić do Haddonfield w stanie Illinois na kolejną prezentację z okazji 40. rocznicy. To oryginalna historia na wiele różnych sposobów. Po prostu powtórzenie 40 lat później tego samego wraz moją wnuczką”[24]. Curtis wcześniej powróciła jako Laurie w kontynuacjach Halloween 2, Halloween: 20 lat później i Halloween: Resurrection. W październiku bieżącego roku Judy Greer rozpoczęła negocjacje, by zagrać córkę Laurie, Karen Nelson[25], zaś 7 grudnia Andi Matichak została obsadzona w roli wnuczki Laurie, Allyson.[26].

W dniu 20 grudnia 2017 roku ogłoszono, iż Nick Castle, który był głównym aktorem odgrywającym rolę Michaela Myersa w pierwszym filmie, powtórzy swoją rolę z pomocą Jamesa Jude’a Courtneya[27]. W dniu 27 lipca 2018 roku ogłoszono, że aktor podobny głosowo do Donald Pleasence’a zapewni kwestie dla doktora Sama Loomisa, którego Pleasence pierwotnie grał[28]. W tej roli wystąpił komik Colin Mahan[29].

Dodatkowo P.J. Soles, która w Halloween grała Lyndę van der Klok, otrzymała cameo jako nauczycielka.

Muzyka

John Carpenter potwierdził w październiku 2017 roku, iż będzie współtworzył ze swym synem Codym i synem chrzestnym Danielem A. Davisem ścieżkę muzyczną do filmu. W wywiadzie dla Rotten Tomatoes powiedział: „[David Gordon Green i Danny McBride] Przyszli do mojego biura, rozmawialiśmy o tym, co chcą zrobić z Halloween i podobało mi się to, co mieli do powiedzenia. [...] Powiedzieli, że chcą, żebym stworzył muzykę, więc powiedziałem: »No dobrze, ale wezmę do pomocy mojego syna i chrześniaka«”[13][30]. Jest to czwarty po Halloween, Halloween 2 oraz Halloween 3: Sezon czarownic film z serii, do którego muzykę stworzył John Carpenter.

Odbiór

Halloween zarobiło 159,3 mln dolarów w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie oraz 96,2 mln dolarów w innych krajach, zarabiając łącznie 255,5 mln dolarów[31], stając się tym samym czwartym wówczas najbardziej kasowym horrorem z kategorią R i zarazem najbardziej kasowym filmem z serii Halloween[32].

Film otrzymał pozytywne recenzje. Serwis Rotten Tomatoes przyznał mu wynik 79%, gdzie recenzenci przyznali, że po serii rozczarowujących sequeli film pozostawia po sobie dobre wrażenie[33]. Serwis Metacritic przyznał mu wynik 67/100[34]. Głosy publiczności według serwisu CinemaScore oceniły film na B+ w skali od A+ do F[35]. Serwis PostTrak zanotował, iż film uzyskał 75% pozytywnych opinii, zaś serwis RelishMix zanotował pozytywny odzew w sieci[36].

Peter Debruge w recenzji dla Variety określił film jako powrót serii do korzeni i „usługę dla fanów ubraną w film grozy, która działa łącząc elementy mitologii ustanowione przez Carpentera i jednocześnie jest świeża dla młodszej widowni”[36]. Bryan Bishop dla The Verge opisał film jako „lepszy od niemal wszystkich sequeli z serii” i „przystający do historii rozpoczętej 40 lat temu”[35], z kolei Leah Greenblatt z Entertainment Weekly opisała film jako „wierną, fundamentalną kontynuację (a także zabawną)”[37]. W recenzji dla Bloody Disgusting, Joe Lipsett napisał: „Halloween jest godną odsłoną serii [...] Wszystko się spina w finale, co nadaje sensu filmu w motywacji Laurie przeciw Michaelowi. I co najważniejsze, Halloween nie rozczarowuje”[38]. Jonathan Barkan z Dread Central napisał, iż Halloween składa pełen miłości i szacunku hołd oryginału z 1978 roku, jednocześnie ma bardzo odważne i zdecydowane podstawy do własnego istnienia, zaś Michael Myers w tym filmie stał się najbardziej przerażający w historii[39].

W mieszanej recenzji, Eric Kohn dla IndieWire krytykował film za dialogi, jednak podkreślił iż „Halloween Carpentera samo w sobie było tanim dziełem, jednak nadrabiającym reżyserią i motywami. Zaś nowy film pracuje na nadgodzinach, aby utrzymać je w nienaruszonym stanie, jednocześnie komunikując się z pierwszą częścią w każdy możliwy sposób - od słynnej przerażającej syntezatorowej muzyce po pomarańczowe napisy, które opisują historię”[40]. Brian Tallerico dla RogerEbert.com ocenił Halloween na 2/4 wskazując na niekompetencję i brak atmosfery charakteryzującej oryginał[41]. Scott Mendelson z Forbes uznał film za niezbyt dobry i nie sprawdzający się jako horror[42]. Christopher Stewardson z Our Culture Mag napisał: „Podnosząc interesujące pytania dotyczące obojętności na narastający horror, Halloween przyciąga Michaela Myersa do współczesnego świata z rozwagą i wyrachowanym strachem”[43].

Przypisy

  1. ↑ Dave McNary: New ‘Halloween’ Movies Set for 2020, 2021. Variety. [dostęp 2019-11-14]. (ang.).
  2. ↑ Paul Young: Rob Zombie Says ‘Never’ to Halloween 3. Screen Rant, 2009-07-27. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  3. ↑ James White: Halloween 3D planned for 2010. GamesRadar, 2009-08-31. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  4. ↑ Ryan Turek: Halloween 3D Officially Bumped from 2012. Shock Till You Drop, 2012-03-07. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-11)]. (ang.).
  5. ↑ Borys Kit: ‘Saw’ Writers Hired to Tackle New ‘Halloween’ Horror Movie (Exclusive). The Hollywood Reporter, 2015-02-09. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-12)]. (ang.).
  6. ↑ Brad Miska: Michael Myers Resurrected In ‘Halloween Returns’!. Bloody Disgusting, 2015-06-15. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  7. ↑ Brad Miska: Who’s Directing ‘Halloween Returns’?! (Exclusive). Bloody Disgusting, 2015-06-15. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  8. ↑ Heather Wixson: Exclusive: Malek Akkad Discusses Changes to Upcoming HALLOWEEN Sequel. Daily Dead, 2015-10-22. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  9. ↑ David Crow: Halloween Returns with Michael Myers Cancelled. Den of Geek, 2015-12-28. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  10. ↑ Ethan Anderton: UPDATED: ‘Halloween’ Sequel Executive Produced by John Carpenter Finds a Director. SlashFilm, 2016-05-24. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  11. ↑ Mick Garris: Episode 1: John Carpenter - „The rights went back to Miramax and Tarik Akkad and they went to Jason because he's a really successful horror producer.”. Post Mortem with Mick Garris, 2015-02-14. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-18)]. (ang.).
  12. ↑ James White: John Carpenter to make new Halloween film ‘the scariest of them all’. The Guardian, 2016-05-24. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  13. 1 2 Anthony Alicea: WE KILLED JOHN CARPENTER ON TWITTER AND HE WAS PISSED, BUT WE’RE COOL NOW. Rotten Tomatoes, 2018-01-28. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  14. ↑ Brad Miska: Adam Wingard Confirms He Nearly Directed ‘Halloween’. Bloody Disgusting, 2017-08-25. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  15. 1 2 Patrick Hipes: Halloween & Down? David Gordon Green To Direct New Franchise Take, Pen Script With Danny McBride. Deadline, 2017-02-09. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  16. ↑ Rob Galuzzo: David Gordon Green, Danny McBride Will Direct/Write The New HALLOWEEN Movie For Blumhouse!. The 13th Floor, 2017-02-09. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  17. ↑ Eric Kohn: How Danny McBride, David Gordon Green, and Jody Hill Are Revolutionizing American Comedy and Beyond. IndieWire, 2017-05-03. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  18. ↑ Corey Chichizola: John Carpenter’s Blunt Opinion On Rob Zombie’s Version Of Halloween. Cinema Blend, 2017-07-14. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  19. ↑ Jeremy Konrad: A Non-Supernatural Michael Myers? That’s Apparently What Danny McBride Wants With His Halloween Reboot. Bleeding Cool, 2017-05-13. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  20. ↑ Brad Miska: Early Draft of ‘Halloween’ Script Changed Laurie Strode’s Fate. Bloody Disgusting, 2018-11-19. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  21. ↑ John Squires: Danielle Harris Talks Next Year’s “Halloween”; “I’m Bummed Out… And Here’s Why”. Bloody Disgusting, 2017-11-07. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  22. ↑ Mike Sprague: NEW MICHAEL MYERS WON’T BE IMMORTAL & WON’T HAVE A SISTER. JoBlo.com, 2017-05-16. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  23. ↑ Mandi Bierly: Danny McBride on ‘Halloween’: ‘I just hope that we don’t f*** it up and piss people off’. Yahoo, 2017-11-13. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  24. ↑ Kevin Polowy: Jamie Lee Curtis promises new ‘Halloween’ will be terrifying, says it goes ‘full-tilt boogeyman’. Yahoo, 2018-05-19. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  25. ↑ Amanda N’Duka: Judy Greer In Talks To Join Jamie Lee Curtis In ‘Halloween’ Reboot. Deadline Hollywood, 2017-10-02. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  26. ↑ Amanda N’Duka: Andi Matichak To Join Jamie Lee Curtis In ‘Halloween’ Reboot. Deadline Hollywood, 2017-12-07. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  27. ↑ Allison Keene: The ‘Halloween’ Reboot Will Bring Back the Original Michael Myers Actor. Collider, 2017-12-13. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  28. ↑ Ryan Scott: Dr. Loomis Has a Voice Cameo in Halloween 2018. MovieWeb, 2018-07-27. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  29. ↑ Clark Collis: New 'Halloween' almost had a completely different beginning. Entertainment Weekly, 2018-10-21. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  30. ↑ Brian Leak: John Carpenter Discusses Movie Themes Anthology, Directorial Career & Overcoming Stage Fright. Billboard, 2017-10-11. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  31. ↑ Anthony D’Allessandro: Small Movies, Big Profits: 2018 Most Valuable Blockbuster Tournament. Deadline Hollywood, 2019-04-08. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  32. ↑ Anthony D’Allessandro: ‘Halloween’ Scares Up 2nd Best October Debut With $77M+; Record For Blumhouse & Carpenter Canon; Great Miramax Comeback. Deadline Hollywood, 2019-10-21. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  33. ↑ Halloween (2018). Rotten Tomatoes. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  34. ↑ Halloween 2018. Metacritic. [dostęp 2019-11-25]. (ang.).
  35. 1 2 Bryan Bishop: The new Halloween is a slasher movie with an actual message. The Verge, 2018-10-19. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).
  36. 1 2 Peter Debruge: Film Review: ‘Halloween’. Variety, 2018-09-09. [dostęp 2019-11-25]. (ang.).
  37. ↑ Leah Greenblatt: Halloween is a faithful, fundamental sequel (and funny too): EW TIFF review. Entertainment Weekly, 2018-09-09. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-11)]. (ang.).
  38. ↑ Joe Lipsett: [Review ‘Halloween’ Delivers a Satisfying Laurie vs Michael Showdown 40 Years in the Making]. Bloody Disgusting, 2018-10-19. [dostęp 2019-11-25]. (ang.).
  39. ↑ Jonathan Barkan: TIFF 2018: HALLOWEEN Review – The Shape is Back!. Dread Central, 2018-09-09. [dostęp 2019-11-25]. (ang.).
  40. ↑ Eric Kohn: ‘Halloween’ Review: Jamie Lee Curtis Is a Fierce Survivalist in Campy Sequel Designed to Satisfy Fans of the Original — TIFF. IndieWire, 2018-09-09. [dostęp 2019-11-25]. (ang.).
  41. ↑ Brian Tallerico: Halloween Movie Review & Summary (2018). RogerEbert.com, 2018-10-19. [dostęp 2019-11-25]. (ang.).
  42. ↑ Scott Mendelson: Review: ‘Halloween’ Is Just Another Mediocre Michael Myers Movie. Forbes, 2018-09-21. [dostęp 2019-11-25]. (ang.).
  43. ↑ Christopher Stewardson: Review: Halloween (2018). Our Culture Mag, 2018-11-17. [dostęp 2019-11-24]. (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.