Rainbow

Historia
Stocznia	Deptford Dockyard
Wodowanie	1586
Zamówiony dla  Anglia
Royal Navy
Republika Angielska
Royal Navy
Los okrętu	zatopiony jako falochron w 1680
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	488 ton w 1586 660 ton[uwaga 1] lub 882 ton[uwaga 2] w 1617
Długość	30,48 m (100 stóp) – stępka w 1586 31,09 m (102 stopy) stępka w 1617[uwaga 3]
Szerokość	9,75 m (32 stopy) w 1586 10,67 m (35 stóp) w 1617[uwaga 4]
Zanurzenie	3,66 m (12 stóp) w 1586 4,27 m (14 stóp) w 1617[uwaga 5]
Napęd
żaglowy
Uzbrojenie
26 dział w 1586 40 dział w 1625 54 działa w 1652 58 dział w 1653 56 dział w 1660 64 działa w 1672
Załoga	250 osób w roku 1588 (150 marynarzy, 24 kanonierów, 76 żołnierzy) 250 osób w 1625 300 osób w 1653 w roku 1680: 410 osób w czasie wojny podczas rejsu na morzu 335 osób w czasie wojny podczas postoju w porcie 270 w czasie pokoju

HMS Rainbow (Tęcza) – angielski XVI-wieczny galeon. Pierwszy spośród dziewięciu okrętów Royal Navy noszących do dziś tę nazwę.

Historia

„Rainbow” został zbudowany przez szkutnika Petera Petta w stoczni w Deptford nad Tamizą (obecnie Londyn) pod nadzorem Skarbnika i Nadzorcy Floty Johna Hawkinsa jako razee czyli „strzyżony”. Podobnie jak pozostałe galeony królewskie zbudowane w latach 80. XVI wieku za czasów królowej Elżbiety („Revenge”, „Vanguard” i flagowy „Ark Royal”), szybki i dobrze manewrujący „Rainbow”, również był okrętem reprezentującym nową jakość w angielskiej flocie.

W 1587 roku „Rainbow”, pod dowództwem kapitana Williama Bellinghama, wziął udział w udanym ataku Drake’a na Kadyks, który wyrządził hiszpańskiej flocie wiele szkód, i spowodował, że wyprawa Niezwyciężonej Armady, musiała być przełożona na następny rok.

W 1588 roku „Rainbow” został flagowym okrętem eskadry pod dowództwem lorda Henry’ego Seymoura podczas starcia z hiszpańską Wielką Armadą. Eskadra Seymoura dołączyła do głównych sił angielskich pod dowództwem Lorda Wysokiego Admirała Charlesa Howarda dopiero pod Downs, aby wziąć udział w finałowej bitwie pod Gravelines.

W listopadzie 1594 roku „Rainbow”, pod nowym dowództwem znanego z walk z Armadą Martina Frobishera, został wysłany na pomoc Francuzom przeciwko Hiszpanom, aby wziąć udział wraz z trzema innymi angielskimi galeonami w ataku na Brest. W czasie ataku na hiszpańskie umocnienia Frobisher został śmiertelnie ranny.

W lipcu 1596 roku „Rainbow”, pod dowództwem kapitana Williama Monsona, wziął udział w udanym ataku połączonej floty angielsko-holenderskiej na Kadyks, który całkowicie zniszczył to ważne portowe miasto wraz z hiszpańską flotą wojenną i handlową oraz wyrządził hiszpańskiej gospodarce ogromne szkody (oceniane na 12 milionów dukatów).

Rok później, pod tym samym dowództwem, okręt brał udział w nieudanej wyprawie hrabiego Essex przeciwko Azorom.

W 1601 roku „Rainbow” przeszedł w Deptford częściową przebudowę. Następnie do końca wojny z Hiszpanią operował na kanale Angielskim.

W 1617 roku „Rainbow” został rozebrany i przebudowany po raz pierwszy w stoczni w Deptford pod kierunkiem szkutnika Williama Brighta oraz sklasyfikowany jako Great Ship (późniejsza II ranga).

W latach 1620-1621 „Rainbow” należał do eskadry admirała Roberta Mansella, która brała udział w nieudanej wyprawie przeciwko piratom z Algieru.

Ponownie przebudowany w stoczni w Chatham na przełomie lat 1628-29, klasyfikowany był jako okręt II rangi.

W czasach Republiki w Anglii (Commonwealth of England, 1649-1660) „Rainbow” walczył w Indiach Zachodnich w 1651 roku pod Barbadosem jako flagowy okręt wiceadmirała George’a Ayscue przeciwko angielskim rojalistom, a później przeciwko statkom holenderskim (jeszcze przed oficjalnym wybuchem pierwszej wojny angielsko-holenderskiej).

Następnie okręt wziął udział w wojnie z Holandią na wodach europejskich. W 1652 „Rainbow” był flagowym okrętem floty angielskiej pod dowództwem George’a Ayscue w bitwie pod Plymouth. W rok później „Rainbow” uczestniczył w następujących bitwach: pod Portland – jako okręt wiceadmiralski eskadry „białej”, bitwie na płyciźnie Gabbard oraz bitwie pod Scheveningen.

W kwietniu 1659 „Rainbow” uczestniczył na Bałtyku w demonstracji siły angielskiej floty, która pod dowództwem hrabiego Sandwich pożeglowała tam w celu obrony angielskich interesów handlowych.

Po restauracji monarchii w Anglii „Rainbow” brał udział w kolejnej wojnie przeciw Holandii, która wybuchła w 1665 roku. W czerwcu tego samego roku „Rainbow” wchodził w skład awangardy angielskiej floty (eskadra „biała”) w zwycięskiej bitwie pod Lowestoft, rok później wziął udział w bitwie czterodniowej. Zaatakowany przez przeważające siły holenderskie pierwszego dnia bitwy, „Rainbow” wycofał się do neutralnego portu w Ostendzie i nie brał udziału w następnych dniach walki. W tym samym roku okręt walczył jeszcze w bitwie pod North Foreland w składzie eskadry „niebieskiej”.

„Rainbow” był również aktywny w czasie trzeciej wojny angielsko-holenderskiej. W 1672 roku walczył w składzie eskadry „czerwonej” połączonej floty angielsko-francuskiej w nierozstrzygniętej bitwie pod Solebay. W rok później „Rainbow” brał udział w przegranej dla sojuszników pierwszej i drugiej bitwie pod Schooneveld, jako okręt eskadry „niebieskiej”, oraz w zakończonej takim samym rezultatem bitwie pod Texel, gdzie wchodził w skład ariergardy (eskadra „niebieska”).

Od roku 1678 „Rainbow” pełnił rolę okrętu strażniczego na rzece Medway. W 1680 roku wycofany ze służby i rozbrojony okręt został zatopiony jako część falochronu portu Sheerness u ujścia rzeki Medway (hrabstwo Kent).

Uwagi

Bibliografia

• Brian Lavery, Ships of the Line Volume I: Development of the Battlefleet 1650–1850, Naval Institute Press, Annapolis 1986
• Rif Winfield, British Warships in the Age of Sail 1603 – 1714: Design Construction, Careers and Fates, Seaforth Publishing 2009
• N.A.M. Rodger, The Command of the Ocean: A Naval History of Britain, 1649–1815, W.W. Norton & Company 2005
• William Laird Clowes, The Royal Navy. A History from the Earliest Times to 1900, vol. II, Chatham London 1996
• Angus Konstam, Wielka Armada 1588, Osprey Publishing 2009