Gwiaździca
Ilustracja
Nidularium fulgens
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

bromeliowate

Rodzaj

gwiaździca

Nazwa systematyczna
Nidularium Lemaire
Jard. Fleur. 4: t. 411, misc. 60. 1854[3]
Typ nomenklatoryczny

N. fulgens Lemaire[3]

Synonimy
  • Aregelia O. Kuntze[3]
  • Canistropsis (Mez) Leme
  • Gemellaria C.Pinel ex Lem.[4]
Nidularium billbergioides
Nidularium burchellii - owoce

Gwiaździca[5], nidularium[6] (Nidularium) – rodzaj roślin z rodziny bromeliowatych (Bromeliaceae). Obejmuje 50[7]–54[4] gatunki. Wszystkie występują w Ameryce Południowej, we wschodniej i południowej części Brazylii[4]. Są to rośliny epifityczne, ale też naziemne, rosnące w lasach deszczowych[8] do 2000 m n.p.m.[9] Rośliny te ze względu na oryginalny, atrakcyjny wygląd uprawiane są jako ozdobne, w szczególności gatunki: N. fulgens, N. innnocenti, N. procerum[10] i N. billbergioides[9].

W klimacie umiarkowanym rośliny te uprawiane są w pomieszczeniach[9]. W gruncie uprawiane mogą być na obszarach, gdzie zimą temperatury spadają maksymalnie do -5°C (tyle toleruje najbardziej odporny N. fulgens)[11]. Rośliny najlepiej rosną w półcieniu i w dużej wilgotności – wymagają zraszania i podlewania wodą miękką[9][10], a wnętrza rozet od wiosny do jesieni powinny być wypełnione wodą[10].

Naukowa nazwa rodzajowa utworzona została z łacińskiego słowa nidulum znaczącego „małe gniazdko”[12].

Morfologia

Nidularium innocentii var. erubescens
Pokrój
Bezłodygowe[8], zimozielone byliny[10] tworzące szerokie (zwykle od 0,4 do 1,2 m średnicy) i dość niskie rozety (do 0,3 m)[9].
Liście
Skórzaste, tworzą lejkowate zbiorniczki u nasady[8]. Blaszka równowąska do lancetowatej, na brzegu z ostrymi ząbkami[12].
Kwiaty
Zebrane w spłaszczone pęczki wyrastające w kątach jaskrawo zabarwionych, okazałych podsadek[8]. Kwiaty siedzące lub rzadziej szypułkowe[8] wyrastają wsparte błoniastą przysadką[12]. Listki zewnętrznego okółka okwiatu podługowate, czasem bardzo wąskie[12], są mniej lub bardziej zrośnięte[8]. Listki wewnętrznego okółka zrośnięte w dolnej części w rurkę, nagie, rzadziej z pionowymi zmarszczkami[8]. Ostre końce płatków skierowane są prosto ku górze lub są w różnym stopniu odgięte[12]. Okwiat jest zwykle zielonkawy u nasady i biały w górnej części[12]. Pręciki nie wystają z okwiatu. Zalążnia dolna[8], trójkomorowa[12] z licznymi zalążkami[8].
Owoce
Jagody[8].

Systematyka

Rodzaj z rodziny bromeliowatych Bromeliaceae, a w jej obrębie z podrodziny Bromelioideae Burnett[13].

W różnych ujęciach wyłączane[7] lub włączane są tu gatunki z rodzaju Canistropsis[4].

Wykaz gatunków[4]
  • Nidularium albiflorum (L.B.Sm.) Leme
  • Nidularium alegrense Leme & L.Kollmann
  • Nidularium altimontanum Leme
  • Nidularium alvimii W.Weber
  • Nidularium amazonicum (Baker) Linden & É.Morren ex Lindm.
  • Nidularium amorimii Leme
  • Nidularium angustibracteatum Leme
  • Nidularium angustifolium Ule
  • Nidularium antoineanum Wawra
  • Nidularium apiculatum L.B.Sm.
  • Nidularium atalaiaense E.Pereira & Leme
  • Nidularium azureum (L.B.Sm.) Leme
  • Nidularium bicolor (E.Pereira) Leme
  • Nidularium billbergioides (Schult. & Schult.f.) L.B.Sm.
  • Nidularium bocainensis Leme
  • Nidularium burchellii (Baker) Mez
  • Nidularium campo-alegrensis Leme
  • Nidularium campos-portoi (L.B.Sm.) Leme
  • Nidularium cariacicaense (W.Weber) Leme
  • Nidularium catarinense Leme
  • Nidularium corallinum (Leme) Leme
  • Nidularium correia-araujoi E.Pereira & Leme
  • Nidularium espiritosantense Leme
  • Nidularium exiguum (E.Pereira & Leme) B.A.Moreira, Wand. & Martinelli
  • Nidularium ferdinando-coburgii Wawra
  • Nidularium ferrugineum Leme
  • Nidularium fradense Leme
  • Nidularium fulgens Lem.
  • Nidularium innocentii Lem.
  • Nidularium itatiaiae L.B.Sm.
  • Nidularium jonesianum Leme
  • Nidularium kautskyanum Leme
  • Nidularium krisgreeniae Leme
  • Nidularium linehamii Leme
  • Nidularium longiflorum Ule
  • Nidularium lymanioides E.Pereira & Leme
  • Nidularium mangaratibense Leme
  • Nidularium marigoi Leme
  • Nidularium microps É.Morren ex Mez
  • Nidularium minutum Mez
  • Nidularium organense Leme
  • Nidularium picinguabensis Leme
  • Nidularium procerum Lindm.
  • Nidularium pulcherrimum E.Pereira & Leme
  • Nidularium purpureum Beer
  • Nidularium rolfianum Leme
  • Nidularium rosulatum Ule
  • Nidularium rubens Mez
  • Nidularium rutilans É.Morren
  • Nidularium scheremetiewii Regel
  • Nidularium seidelii L.B.Sm. & Reitz
  • Nidularium serratum Leme
  • Nidularium utriculosum Ule
  • Nidularium viridipetalum Leme

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Poales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-01-09] (ang.).
  3. 1 2 3 Nidularium. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-01-09].
  4. 1 2 3 4 5 Nidularium Lem.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-09].
  5. ↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 108.
  6. ↑ Moritz Burki, Marianne Fuchs: Leksykon roślin doniczkowych i balkonowych. Warszawa: Świat Książki, 2007, s. 191. ISBN 978-83-247-1838-2.
  7. 1 2 David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 630, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 K.Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. IV. Flowering Plants. Monocotyledons. Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin, Heidelberg: Springer, 1998, s. 97. ISBN 978-3-642-08378-5.
  9. 1 2 3 4 5 Patrick Mioulane (red.): Rośliny pokojowe. Praktyczna encyklopedia. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2009, s. 396. ISBN 978-83-7575-544-2.
  10. 1 2 3 4 Christopher Brickell (red.): Encyclopedia of plants & flowers. London, New York, Munich, Melbourne, Delhi: Dorling Kindersley, American Horticultural Society, 2012, s. 642. ISBN 978-0-7566-6857-0.
  11. ↑ Will Giles: Encyclopedia of Exotic Plants for Temperate Climates. Portland, Or.: Timber Press, 2007, s. 111. ISBN 978-0-88192-785-6.
  12. 1 2 3 4 5 6 7 Wilhelm Lotschert, Gerhard Beese: Collins Photo Guide Tropical Plants. London, Glasgow, Sydney i in.: Harper Collins Publishers, 1994, s. 71. ISBN 0-00-219112-1.
  13. ↑ Genus: Nidularium Lem.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-01-09].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.