Gwardiejsk
Гвардейск
Ilustracja
Widok miasta z lotu ptaka w 2003
Herb
Herb
Państwo

 Rosja

Obwód

 królewiecki

Burmistrz

Igor Barskow

Powierzchnia

12 km²

Wysokość

10 m n.p.m.

Populacja (2021)
• liczba ludności


13 353[1]

Nr kierunkowy

+7 40159

Kod pocztowy

238210

Położenie na mapie obwodu królewieckiego
Mapa konturowa obwodu królewieckiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Gwardiejsk”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Gwardiejsk”
Ziemia54°39′N 21°04′E/54,650000 21,066667

Gwardiejsk, Tapiewo[2] (ros. Гвардейск; niem. Tapiau) – miasto w obwodzie królewieckim. Położone na prawym brzegu rzeki Pregoły, 38 km na wschód od Królewca.

Historia

Tapiewo w XVII w.

Historia miejscowości sięga drugiej połowy XIII wieku, kiedy to w 1265 Krzyżacy zdobyli istniejący tu wcześniej gród pruski. Po jego zdobyciu Krzyżacy wybudowali zamek (obecnie teren miasta). Około 1280 w widłach rzek Pregoły i Dejmy rozpoczęto budowę nowego zamku. Był on w latach 1280–1301 siedzibą komtura, a później prokuratora.

W Tapiewie w 1385 ochrzczono wielkiego księcia Witolda.

Po staraniach Związku Pruskiego w 1454 król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk ogłosił przyłączenie Prus, włącznie z Tapiewem, do Królestwa Polskiego, jednakże po przeszło dwóch latach miejscowość została ponownie zdobyta przez Krzyżaków[3] miasto podlegało Polsce jako lenno pomiędzy 1466 a 1657. W Tapiewie często bywał książę pruski i polski lennik Albrecht Hohenzollern, który zmarł tu w 1568.

Prawa miejskie Tapiewu nadał król pruski Fryderyk Wilhelm I patentem z dnia 6 kwietnia 1722. Zamek w Tapiewie pod koniec XVIII wieku przeznaczony został na więzienie i taką funkcję spełnia obecnie. W 1848 ok. 300 mieszkańców zmarło na skutek epidemii cholery[3]. Od 1871 w granicach Niemiec. Miasto uległo fragmentarycznym zniszczeniom w trakcie I wojny światowej. W trakcie odbudowy powstał nowy budynek ratusza i szereg domów mieszkalnych.

Zabytki

  • Dawny zamek krzyżacki, 3 ćwierć XIV wieku, w XIX wieku przebudowany na więzienie. Zachowane jedno skrzydło gotyckie.
  • Kościół parafialny, dawniej ewangelicki, obecnie prawosławny. Wzniesiony po 1502, rozbudowany 1768. Budowla ceglana, salowa, otynkowana, z wieżą od zachodu. Barokowy wystrój wnętrza niezachowany.
  • Dom rodzinny Lovisa Corintha.
  • Ratusz proj. budowniczy Tuczek z Grudziądza. Wzniesiony ok. 1920 r.
  • Wieża ciśnień z pocz. XX w.
  • Kaplica z 1930 r.
  • Niezachowany kościół katolicki projektował Fritz Heitmann.

Demografia

Główny plac miasta w 2003
  • 1875 – 2 679[4]
  • 1933 – 7 683[4]
  • 2002 – 14 572
  • 2015 – 13 321
  • 2017 – 13 186[5]
  • 2021 – 13 353[1]

Polacy w mieście

W sierpniu i wrześniu 1939 roku Niemcy więzili w Tapiewie uczniów i nauczycieli Polskiego Gimnazjum w Kwidzynie[6], w tym Władysława Gębika, Alojzego Wrzecionę i Konrada Herrmanna.

Według danych z rosyjskiego spisu powszechnego z 2010 roku Polacy stanowią 0,2% mieszkańców miasta.

Przypisy

Bibliografia

  • Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
  • Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
  • Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn: Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X, OCLC 833969011.
  • Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5.
  • Anatolij Bachtin, Gerhard Doliesen, Vergessene Kultur. Kirchen in Nord-Ostpreussen. Eine Dokumentation, 2. Aufl., Husum, Husum, 1998, ISBN 3-88042-849-2.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.