Grindwal
Globicephala
Lesson, 1828[1]
Ilustracja
Przedstawiciele rodzaju – dwa grindwale długopłetwe (G. melas)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

parzystokopytne

Podrząd

Whippomorpha

Infrarząd

walenie

Parvordo

zębowce

Nadrodzina

Delphinoidea

Rodzina

delfinowate

Podrodzina

Globicephalinae

Rodzaj

grindwal

Typ nomenklatoryczny

Delphinus globiceps (= Delphinus melas Traill, 1809)

Synonimy
Gatunki

5 gatunków (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania
Mapa występowania
Kolor zielony – grindwal długopłetwy
niebieski – grindwal krótkopłetwy

Grindwal[8] (Globicephala) – rodzaj wodnych ssaków z podrodziny Globicephalinae w obrębie rodziny delfinowatych (Delphinidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w tropikalnych, subtropikalnych, ciepłych, subarktycznych i subantarktycznych wodach wszystkich oceanów świata[9][10][11].

Morfologia

Długość ciała samic 550–570 cm, samców 670–720 cm, noworodków 140–190 cm; masa ciała samic 1300–1500 kg, samców 2300–3500 kg, noworodków 40–80 kg[10][12].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1828 roku francuski zoolog René Lesson w publikacji własnego autorstwa dotyczącej historii naturalnej ssaków i ptaków[1]. Na gatunek typowy Lesson wyznaczył (oryginalne oznaczenie) grindwala długopłetwego (G. melas).

Etymologia

  • Globicephala (Globiocephalus): łac. globus ‘piłka, kula’; gr. κεφαλη kephalē ‘głowa’[13].
  • Cetus: gr. κητος kētos ‘wieloryb’[14].
  • Sphaerocephalus: gr. σφαίρα sphaíra ‘piłka, kula’; -κεφαλος -kephalos ‘-głowy’, od κεφαλη kephalē ‘głowa’[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Globiocephalus incrassatus J.E. Gray, 1862 (= Delphinus melas Traill, 1809).
  • Globiceps: łac. globus ‘piłka, kula’; -ceps ‘-głowy’, od caput, capitis ‘głowa’[13].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[16][12][9][8]:

Opisano również gatunki wymarłe:

  • Globicephala etruriae Pilleri, 1987[17] (pliocen)
  • Globicephala karsteni (Olfers, 1839)[18]
  • Globicephala uncidens (Lankester, 1864)[19] (pliocen)

Uwagi

  1. 1 2 3 Niepoprawna późniejsza pisownia Globicephala Lesson, 1828.
  2. ↑ Nowa nazwa dla Globicephala Lesson, 1828; młodszy homonim Cetus Brisson, 1762 (Delphinidae).
  3. ↑ Nieuzasadniona poprawka Globicephala Lesson, 1828.
  4. ↑ Młodszy homonim Sphaerocephalus Eschscholtz, 1836 (Coleoptera).
  5. ↑ Nowa nazwa dla Globicephala Lesson, 1828; młodszy homonim Globiceps Lepeletier & Serville, 1825 (Hemiptera).

Przypisy

  1. 1 2 3 R.-P. Lesson: Histoire naturelle générale et particulière des mammifères et des oiseaux décoverts depuis 1788 jusqu’a nos jours. T. 1. Paris: Chez Baudouin frères, 1828, s. 441. (fr.).
  2. ↑ J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien: mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Münich: J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 33. (niem.).
  3. ↑ R. Hamilton: Whales, etc. W: W. Jardine: The naturalist’s library. Cz. 154. Edinburgh: W. H. Lizars, 1837, s. 212. (ang.).
  4. ↑ J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. xxii. (ang.).
  5. ↑ J.E. Gray. On the Cetacea which have been observed in the seas surrounding the British Islands. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 244, 1864. (ang.).
  6. ↑ P.J. Van Beneden & P. Gervais: Ostéographie des cétacés vivants et fossiles, comprenant la description et l’iconographie du squelette et du système dentaire de ces animaux, ainsi que des documents relatifs à leur histoire naturelle. Paris: A. Bertrand, 1880, s. 554. (fr.).
  7. ↑ W.H. Flower. Note on the Names of two Genera of Delphinidae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1884, s. 418, 1884. (ang.).
  8. 1 2 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 188. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  9. 1 2 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 296. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  10. 1 2 J. Wang, K. Riehl & S. Dungan: Family Delphinidae (Ocean Dolphins). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 516–518. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
  11. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Globicephala. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-01]. (ang.).
  12. 1 2 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 580. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  13. 1 2 Palmer 1904 ↓, s. 296.
  14. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 175.
  15. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 640.
  16. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-11-25]. (ang.).
  17. ↑ G. Pilleri: The Cetacea of the Italian Pliocene with a descriptive catalogue of the species in the Florence Museum of Paleontology. Berne: Brain anatomy Institute, 1987, s. 28–30. (ang.).
  18. ↑ I. von Olfers. Abhandlung über fossile in den Preussischen Staaten gefundene Reste von Cetaceen. „Bericht über die zur Bekanntmachung geeigneten Verhandlungen der Königlich Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1839, s. 302, 1839. (niem.).
  19. ↑ E.R. Lankester. On new Mammalia from the Red Crag. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third series. 14 (83), s. 356, 1864. (ang.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.