Godiva

Lady Godiva na obrazie Marshalla Claxtona z 1850
Data urodzenia	ok. 1010
Data śmierci	między 1066 a 1086
Zawód, zajęcie	saksońska szlachcianka

Edmund Blair Leighton: Lady Godiva i jej mąż

John Collier: Lady Godiva

Godiva, Lady Godiva (XI w., staroang. Godgifu "Bożydara" od God "Bóg" i giefu "dar")^[1] – żona saksońskiego earla Mercji, lorda Coventry Leofrica III.

Życiorys

Urodziła się prawdopodobnie ok. 1010^[2]. W źródłach występowała też jako Godeva, Godina i Goditha^[3].

Słynęła z hojności dla Kościoła. Będąc chora, zapisała klasztorowi w Ely cały majątek odziedziczony po pierwszym mężu. Udało się jej wyzdrowieć^[4].

Około 1035^[5] wyszła za mąż za Leofrica, earla Mercji i lorda Coventry^[4]. Wraz z mężem założyła klasztor benedyktyński w Coventry w 1043^[6]. Wspierała kościoły w Leominster, Worcester, Evesham, Burton-on-Trent, Hereford, Stowe i Chester. Była właścicielką ziemi w Coventry, Warwickshire, Ansty i Madeley^[5].

Zmarła między 1066 a 1086. Żyła po podboju Anglii przez Normanów (była jedyną kobietą, która po najeździe zatrzymała ziemię^[7]), umarła przed spisaniem Domesday Book^[2]. Na łożu śmierci przekazała klasztorowi w Coventry swój różaniec^[5].

Prawdopodobnie Godiva była matką syna Leofrica, Aelfgara z Mercji, męża Aelgifu^[2].

Legenda

Według legendy spisanej przez angielskiego mnicha Rogera z Wendover na początku XII w.^[5][6], gdy poprosiła męża, by złagodził drastyczne zobowiązania finansowe, którymi była obłożona ludność Coventry, ten postawił jej warunek: jeśli Godiva przejedzie konno przez miasto całkowicie naga – obniży podatki. Godiva postanowiła spełnić warunek, wymogła jednak na mieszkańcach, by wszyscy pozostali w tym czasie w domach, a okiennice były zamknięte, aby jej nie widzieli. Wszyscy usłuchali prośby, tylko jeden człowiek, krawiec, nazwany później Tomem Podglądaczem (ang. Peeping Tom), podejrzał okrytą jedynie długimi włosami Godivę przez otwór w okiennicy. Został za to ukarany ślepotą^[8]. Leofric docenił poświęcenie żony, dotrzymał danego słowa i zniósł wygórowane zobowiązania podatkowe^[2][9][10].

Obecna postać legendy wyewoluowała prawdopodobnie ok. XVII wieku, wcześniejsze wersje nie wspominają m.in. o postaci Toma Podglądacza. XIII-wieczna wersja, uznawana za najstarszą, mówi o przejeździe Godivy przez pełen ludzi rynek Coventry, w asyście dwóch innych (ubranych) kobiet na koniach^[2][10].

Upamiętnienie

Podczas corocznego święta w Coventry wspominano legendę o Godivie. Święto zostało zakazane w czasach reformacji. Powróciło 31 maja 1678, kiedy odtworzono przejazd Godivy przez miasto^[10]. Współcześnie w Coventry co roku odbywa się rekonstrukcja przejazdu Godivy przez miasto. Jest to część trzydniowego Godiva Festival^[11].

Na zegarze ratusza miejskiego w Coventry znajduje się przedstawienie nagiej Lady Godivy na koniu, a w centrum miasta, na placu Broadgate^[5], od 1949 stoi jej pomnik^[12].

Odniesienia w kulturze

• Wiersz Godiva napisał Alfred Tennyson^[13].
• Godiva stała się bohaterką obrazu pt. Lady Godiva z 1898 autorstwa malarza Johna Colliera^[12].
• W 1906 Leopold Staff wydał dramat w trzech aktach Lady Godiva (premiera 2 maja 1908 w Krakowie, rolę tytułową zagrała Irena Solska). Spektakl wywołał protest krakowskiej kurii rzymsko-katolickiej^[14].
• W 1926 w Belgii powstała marka czekolad Godiva^[12][15].
• W 1955 powstał amerykański film fabularny pt. Lady Godiva^[16], także inne filmy jej poświęcone lub nawiązujące do jej historii^[17][18][19].
• W 1979 powstał utwór zespołu Queen pt. Don’t Stop Me Now, w którym pojawia się nawiązanie do Lady Godivy^[12].
• W 1984 ukazał się album Kalimba De Luna grupy Boney M. z utworem Lady Godiva.
• W 2004 w serialu „Czarodziejki” w 136. odcinku został wykorzystany wizerunek Lady Godivy^[20].
• W 2013 niemiecka grupa muzyczna Heaven Shall Burn wydała album Veto, którego okładkę stanowi obraz Colliera. Album zawiera utwór Godiva poświęcony bohaterce. W opinii gitarzysty grupy i autora tekstu utworu, Maika Weicherta, temat dzieła odzwierciedla tematykę albumu, a Godiva stanowi ikonę dotyczącą walki o sprawiedliwość społeczną^[21].

Przypisy