Gołek białawy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

storczykowate

Podrodzina

storczykowe

Rodzaj

gołek

Gatunek

gołek białawy

Nazwa systematyczna
Pseudorchis albida (L.) Á. Löve & D. Löve
Synonimy
  • Gymnadenia albida Rich.
  • Leucorchis albida (L.) E. Mey

Gołek białawy (Pseudorchis albida) – gatunek byliny z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Jeden z dwóch przedstawicieli rodzaju gołek (Pseudorchis). Występuje w znacznej części Europy oraz w północnej Azji[3]. W Polsce wyłącznie w Karpatach, rzadko na Podkarpaciu, pojedynczo w Sudetach[4].

Kwiatostan

Morfologia

Łodyga
Wzniesiona, ulistniona, dość gruba, o wysokości do 30 cm.
Liście
W liczbie 3–5 na łodydze. Dolne jajowate, górne wąskie i obejmujące nasadą łodygę.
Kwiaty
Na szczycie łodygi, bezszypułkowe, wyrastające w kątach przysadek. Tworzą zbity, groniasty kwiatostan. Kwiaty drobne, białożółte o tępych działkach długości 3–5 mm. Warżka 3 klapowa z ostrogą 2–3 razy krótszą od zalążni. Znamię słupka posiada dziobek 2 uszka obejmujące małe, okrągłe i nagie uczepki. Kwitnie od maja do sierpnia.
Owoc
Zawierająca liczne i bardzo drobne nasiona torebka o długości do 8 mm.
Bulwa
Rozcięta na wąskie, wałeczkowate odcinki, z długimi korzeniami.

Ekologia

Rośnie na naskalnych murawach i halach, zarówno na podłożu wapiennym, jak i bezwapiennym. W Tatrach występuje głównie w piętrze kosówki i turniowym, ale z rzadka można go spotkać w reglach. Geofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Nardion[5].

Zagrożenia i ochrona

W Polsce gatunek objęty ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[6].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-04] (ang.).
  3. ↑ Pseudorchis albida (L.) Á.Löve & D.Löve. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-30].
  4. ↑ Szlachetko D.L., Skakuj M.: Storczyki Polski. Sorus, 1996, s. 173-175. ISBN 83-85599-97-5.
  5. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  6. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

  • Zbigniew Mirek, Halina Zarzycki: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.