Gmach Urzędów Niezespolonych
w Katowicach
Ilustracja
Elewacja wschodnia (2021)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Adres

pl. Sejmu Śląskiego 1
ul. Jagiellońska 23

Styl architektoniczny

modernizm[1]

Architekt

Witold Kłębkowski

Kondygnacje

7

Rozpoczęcie budowy

1935

Ukończenie budowy

1937

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „gmach UN”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „gmach UN”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „gmach UN”
Ziemia50°15′13,20″N 19°01′22,98″E/50,253667 19,023050

Gmach Urzędów Niezespolonych w Katowicach − siedmiokondygnacyjny budynek przy ul. Jagiellońskiej 23 i pl. Sejmu Śląskiego 1.

Gmach wzniesiono w latach 1935−1937 według projektu Witolda Kłębkowskiego[2] (istnieją także przypuszczenia o jego współpracy nad projektem z Lucjanem Sikorskim)[3]; od 1990 r. w budynku mieścił się Wydział Filologiczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach[4]; wartość budynku na dzień 1 września 1939 wynosiła 2 200 000 złotych[5]; w południowej części elewacji po lewej stronie przed II wojną światową istniała płaskorzeźba z dolomitu przedstawiająca polskie godło, składające się z orła w koronie wpisanego w koło, której autorem był Stanisław Szukalski[6]. Płaskorzeźba powstała w 1938 r. W 1939 r., kilka miesięcy przed wojną, umieszczono ją na fasadzie. W tym samym roku zniszczyli ją hitlerowcy, którzy zastąpili ją porcelanowymi, mechanicznymi kurantami (tzw. glockenspiel[7]; planowane jest odtworzenie płaskorzeźby Szukalskiego[8][9]). Wejście do budynku ujęto w portal o zaokrąglonych ościerzach[10].

W dwudziestoleciu międzywojennym XX wieku w budynku istniały następujące urzędy[11]: Śląski Urząd Wojewódzki, Urząd Kontroli Państwa, Komisarz Demobilizacyjny. W budynku Urzędów Niezespolonych w czasie II wojny światowej mieściła się siedziba Gestapo, a budynek nazwano Polizeipräsidium, którym kierował Johann Thümmler. Po wojnie gmach zajmowało kuratorium oświaty, następnie Komitet Wojewódzki PPR w Katowicach, a po nim urzędował w budynku Komitet Wojewódzki PZPR w Katowicach[12][13]. 10 kwietnia 2011 w budynku odsłonięto tablicę pamiątkową, poświęconą Krystynie Bochenek[14][15][16].

W 2012 w budynku swoją siedzibę miały:

W grudniu 2022 roku budynek został sprzedany za kwotę 27 mln zł na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Katowicach. Obiekt planowano wykorzystać na siedzibę Sądu Rejonowego Katowice-Zachód[18].

Obiekt jest ujęty w gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice.

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-06-12]. (pol.).
  2. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 33. ISBN 978-83-7729-021-7.
  3. ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 165. ISBN 83-913341-0-4.
  4. ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 166. ISBN 83-913341-0-4.
  5. ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 182. ISBN 83-913341-0-4.
  6. ↑ Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice – Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 280. ISBN 83-85831-35-5.
  7. ↑ Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice - Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 46. ISBN 83-85831-35-5.
  8. ↑ Orzeł Szukalskiego powstanie jeszcze w tym roku. www.mmsilesia.pl. [dostęp 2011-06-12]. (pol.).
  9. ↑ Orzeł wujka DiCaprio może wrócić do Katowic (pol.) www.katowice.gazeta.pl [dostęp 2011-06-12]
  10. ↑ Rys architektoniczny (pol.) www.filolog.katowice.pl [dostęp 2011-06-12]
  11. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 17. ISBN 978-83-7729-021-7.
  12. ↑ Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, Katowice 2018, s. 272.
  13. ↑ Historia budynku przy placu Sejmu Śląskiego 1 w Katowicach (pol.) www.filolog.katowice.pl [dostęp 2011-06-12]
  14. ↑ Odsłonięcie tablic upamiętniających Krystynę Bochenek (pol.) www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 2011-06-12]
  15. ↑ Wydział Filologiczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach: Odsłonięcie tablicy poświęconej pamięci Krystyny Bochenek (pol.) www.fil.us.edu.pl [dostęp 2011-06-12]
  16. ↑ Uniwersytet Śląski pamięta o swojej absolwentce (pol.) www.katowice.gazeta.pl [dostęp 2011-06-12]
  17. ↑ PDM − Katalog Katowickich Firm. www.pdm.net.pl. [dostęp 2011-06-12]. (pol.).
  18. ↑ Budynek przy pl. Sejmu Śląskiego został sprzedany (pol.) us.edu.pl [dostęp 2024-01-28]
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.