Glinki
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

grajewski

Gmina

Radziłów

Liczba ludności (2011)

200[1][2]

Strefa numeracyjna

86

Kod pocztowy

19-213[3]

Tablice rejestracyjne

BGR

SIMC

0404430[4]

Położenie na mapie gminy Radziłów
Mapa konturowa gminy Radziłów, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Glinki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Glinki”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Glinki”
Położenie na mapie powiatu grajewskiego
Mapa konturowa powiatu grajewskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Glinki”
Ziemia53°24′58″N 22°18′23″E/53,416111 22,306389[5]

Glinki – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie grajewskim, w gminie Radziłów[4][6].

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Słuczu[7].

Administracja

Historia ustroju administracyjnego

Od 1864, miejscowość należała do gminy Kubra. Następnie od 1867 roku do gminy Przytuły, należącej do powiatu kolneńskiego, guberni łomżyńskiej. Podział taki funkcjonował do 1915 roku[8]. Po I wojnie światowej utrzymał się dotychczasowy układ administracyjny. Od 1932 roku gminę Przytuły wcielono do powiatu łomżyńskiego.

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 gmina znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR. 4 grudnia 1939 włączona do nowo utworzonego obwodu białostockiego. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. 22 lipca 1941 r. włączona w skład Landkreis Lomscha, Bezirk Bialystok III Rzeszy[9].

Glinki stały się gromadą (odpowiednik sołectw). Od 1954 Glinki wcielono do gromady Słucz. Przedstawiciele do Grodzkiej Rady Narodowej (GRN):

  • kadencja 1954-1958: Poniatowski Stanisław, Filipkowska Józefa, Mieczysław Zieliński.
  • kadencja 1958-1961: Stanisław Bagiński, Józef Cimoch, Piotrowski Jan.
  • kadencja 1961-1965: Stanisław Bagiński, Bolesław Pejdziński, Franciszek Zalewski.
  • kadencja 1965-1969: Henryk Piotrowski (przewodniczący prezydium GRN 1965-69), Franciszek Zalewski.
  • kadencja 1969-1972: Kazimierz Bagiński (przewodniczący prezydium GRN 1969-72), Adolf Borawski, Lucjan Rogowski.

Od 1973 Glinki włączono do gminy Radziłów, likwidując gromadę Słucz[8].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa łomżyńskiego.

Położenie i rzeźba terenu

Glinki wraz z przyległym terenem, położone są tle mezoregiony Wysoczyzna Kolneńska, która wchodzi w skład makroregionu Nizina Północnopodlaska[10]. W ukształtowaniu terenu dominują płaska i falista morena denna, miejscami spotyka się wzgórza niskie o genezie kemowej. Najwyższy punkt położony jest na wysokości 148,5 m n.p.m. najniżej położony 116,7 m n.p.m.[10]

Edukacja

Przed samą I wojną światową w Glinkach powstała rosyjska szkoła powszechna. Pierwszym nauczycielem był Stefan Dumała. Kolejna szkoła powstała tuż po zakończeniu I wojny światowej. Nauczycielem był Julian Piórkowski. Oficjalnie dopiero w 1922 roku w Glinkach reaktywowano szkołę, tym razem była to polska szkoła. Szkoła miała status dwuklasowej, jednak w 1924 roku została przemianowana na szkołę jednoklasową. Początkowo uczyło się w niej 89 dzieci (1922)[11].

W 1924 uczyło się w tylko 54 dzieci. W następnych latach liczba uczniów rosła, osiągając w końcu lat trzydziestych liczbę 80. Nauczycielami byli: Franciszek Szyjko (1926), Aleksandra Cwalinówna (1927-1929), Cwalina-Sztengiel (1930), Aleksandra Stenglowa (1932), Jan Chruścielewski (1935). Szkoła działała tu jeszcze w 1941 roku[11].

Historia

Pierwsze wzmianki historyczne o miejscowości Siemiętkowo (pierwotna nazwa Glinek) pochodzą z 1417 roku. Nazwa Glinki pojawia się z dniem 8 października 1429 kiedy to Maciej z Glinek z ziemi różańskiej z rodu Trzasków, uzyskał prawo niemieckie dla 30 włók ziemi. Maciej został też pierwszym wójtem wsi notowanym w 1430 roku[11].

W 1437 nowym właścicielem Glinek stał się Jan Romanowski. W XV wieku powstał tu młyn wodny na rzecz o jednym kole młyńskim. Od tego okresu majątek ziemski przechodził z rąk do rąk. Około 1536 roku właścicielem wsi stał się Aleksander Iłowski herbu Prawdzic pochodzący z drobnego rodu spod Mławy. Po śmierci Aleksandra dobra Glinki odziedziczyli jego synowie Jan oraz Stanisław. Po śmierci Jana dobra przeszły w ręce Wojciecha Iłowskiego. Glinki stały się także posagiem dla wnuczki Wojciecha Iłowskiego, Zofii, która wyszła za mąż za Floriana Drozdowskiego herbu Pilawa. Drozdowski w latach dziewięćdziesiątych XVII wieku wydzierżawił Glinki i Słucz Antoniemu Szczuce podkanclerzowi litewskiemu, a po śmierci Zofii z Iłowskich, sprzedał Glinki Szczuce. Po śmierci Antoniego w 1710 majątek przejęła żona Konstancja z Potockich, która jednak szybko znalazła się w tarapatach finansowych. W 1713 roku zastawiła Glinki oraz Słucz Gabrielowi Szpilewskiemu Neronowiczowi, późniejszemu kasztelanowi wiskiemu. Po śmierci Szpilewskiego dobra te posiadał jego spadkobierca Tadeusz Kazimierski, skarbnik trocki[11].

Wnuczka Antoniego Szczuki, Wiktoria z Kątskich w 1741 roku wyszła za mąż za Eustachego Potockiego herbu Pilawa i wniosła mu w posagu liczne dobra swego dziada, czyniąc Potockiego „jednym z bogatszych ludzi w Polsce”. Potocki chciał skupić swoim ręku dawne dobra Szczuki, w tym również Glinki i część Słucza, rozpoczęły się więc długie spory sądowe, które skończyły się dopiero w 1749 roku przejęciem tych wsi przez Eustachego Potockiego. Za czasów Potockich zapewne dobrze wiodło się mieszkańcom Glinek, ponieważ dziedzicami byli możni i oświeceni magnaci. W dobrach tych wprowadzili oczynszowanie chłopów, rezygnując z pańszczyzny. Po śmierci Eustachego Potockiego w 1768 roku dobra Glinki przejął jeden z jego synów, Kajetan Potocki. To on figuruje jako właściciel w spisie ziemian z 1784 roku. Przed śmiercią przekazał Glinki w ręce brata Jana[11].

W 1789 roku majątek przejął generała Józefa Łączyńskiego (adiutant królewski). Po jego śmierci w 1800 Glinki przejął jego syn Augustyn, żonaty z hrabianką Zabielską. Przed śmiercią w 1822 przekazał Glinki Stanisławowi Downarowiczowi herbu Przyjaciel. Glinki w pierwszej połowie XIX wieku były całkiem sporym majątkiem. Liczyły w 1827 roku 27 domów i 115 mieszkańców. Stanisław Downarowicz podzielił majątek między synów. Marceli wziął część dóbr Glinki, a Stanisław Słucz. Część Glinek wziął też Jan Stanisław Woyczański zięć Stanisława Downarowicza (starszego)[11].

Tuż po powstaniu styczniowym w czasie uwłaszczenia powstało w tej wsi 56 gospodarstw na 608 morgach gruntu. Miejscowość należała do gminy Kubra i parafii Słucz. Folwark wraz z wsią zajmował w końcu XIX wieku obszar 1501 mórg, z czego grunty orne zajmowały obszar 824 morgi, lasów było 337 mórg. W folwarku naliczono 16 murowanych budynków i 18 drewnianych. Były tu: gorzelnia, browar piwny, młyn wodny. Notowano też pokłady wapienia z torfu. Przez te dobra „przepływa struga bez nazwy”. Na początku XX wieku jako właściciela Glinek notuje się Zygmunta Przyjemskiego, jednak w następnych latach majątek został rozparcelowany między drobnych okolicznych szlachciców[11].

Przed samą I wojną światową w Glinkach powstała rosyjska szkoła powszechna. Pierwszym nauczycielem był Stefan Dumała. Kolejna szkoła powstała tuż po zakończeniu I wojny światowej. Już z 1918 roku pochodzą dane o nowej szkole w Glinkach. Nauczycielem był Julian Piórkowski. Oficjalnie dopiero w 1922 roku w Glinkach reaktywowano szkołę, tym razem była to polska szkoła. Posiadaczem ziemskim w tej wsi przed II wojną był Stanisław Niebrzydkowski (59 ha). Działał tu zakład kowalski J. Niecikowskiego oraz sklep spożywczy B. Pejdzińskiego. Właścicielem młyna był A. Barwikowski. W okresie międzywojennym Glinki dzielono na Włościańskie i Szlacheckie, w obu mieszkało 398 osób w 60 domach. 389 było wyznania rzymskokatolickiego a 9 mojżeszowego. Jednocześnie 389 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową a 2 żydowską[12]. Podział wziął się stąd, iż w części chłopskiej mieszkali chłopi dawnego majątku Glinki (ziemia uwłaszczona), część szlachecka to dawna ziemia folwarczna[11].

Przypisy

  1. ↑ Wieś Glinki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-06-13], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 298 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 33049
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  8. 1 2 Leszek Zugaj: Radziłów silny historią. Radziłów-Lublin: Urząd Gminy Radziłów, 2014.
  9. ↑ Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 - Städte und Amtsbezirke [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-13].
  10. 1 2 Atlas Geograficzny Polski. Wydawnictwo Szkolne PWN, 2006.
  11. 1 2 3 4 5 6 7 8 Nasza Gmina. Informator Urzędu Gminy Radziłów, 2009.
  12. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 46.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.