| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
163,3-164,0 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
137,5-152,5 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Objętość |
31809,7 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Klasa jakości wody |
II[2] (w roku 2005) |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie gminy Filipów _location_map.png.webp) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu suwalskiego  | |
 54°08′11″N 22°37′15″E/54,136389 22,620833 | |
Garbas – jezioro w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Filipów, leżące na terenie Pojezierza Zachodniosuwalskiego[3]. Przepływa przez nie rzeka Rospuda.
Charakterystyka
Długie i wąskie jezioro rynnowe, otoczone wzgórzami. Brzegi na ogół wysokie, zbudowane z piasków i żwirów wodnolodowcowych (osadzonych przez wody płynące pod lądolodem skandynawskim w okresie zlodowacenia bałtyckiego). Od zachodu porośnięte lasem świerkowo-sosnowym, od wschodu jezioro otaczają pola i gdzieniegdzie kępy lasu. Na południu jego przedłużeniem jest Jezioro Głębokie. Przy północnym krańcu jeziora znajdują się zagrody wsi Garbas.
Równolegle do rynny, w której leżą jeziora Garbaś i Głębokie, biegnie druga rynna oddzielona zalesionym grzbietem (prawdopodobnie ozowym), z jeziorami: Gatne i Siekierewo.
Garbaś - to akwen o cechach oligotroficznych. Strefa litoralna jest tu wąska, uboga w roślinność nawodną i zanurzoną. Pod względem rybostanu jest to jezioro sielawowo-leszczowe, przy tym obfite w ryby. Zamieszkują tam: leszcze, liny, okonie, szczupaki, płocie, węgorze, miętusy, sieje i sumy. Wodę ma czystą, w partiach głębokich o odcieniu granatowym, w płytszych - szaro-żółto-zielonym. Jest to jezioro o dnie piaszczystym, miejscami żwirowym (otoczaki), o gwałtownych spadkach stoków dna.
Turystyka
Przez jezioro prowadzi szlak kajakowy Rospudy. Na zachodnim brzegu, przy zatoce, znajduje się leśne pole biwakowe. W północnej części zachodniego brzegu wpada do Garbasia rzeczka Jaworkówka, odprowadzająca wody z Jeziora Mieruńskiego. Na wschodnim brzegu znajduje się wioska Matłak, na której terenie odkryto ślady osadnictwa z okresu środkowej epoki kamiennej. Są to najstarsze ślady pobytu człowieka na Suwalszczyźnie.
Dane morfometryczne
Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 137,5 ha[2] do 152,5 ha[1]. Zwierciadło wody położone jest na wysokości 163,3 m n.p.m.[2] lub 164,0 m n.p.m.[1] Średnia głębokość jeziora wynosi 20,9 m[1], natomiast głębokość maksymalna 48,0 m[1][3].
W oparciu o badania przeprowadzone w 2005 roku wody jeziora zaliczono do II klasy czystości[2].
Hydronimia
Według urzędowego spisu opracowanego przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (KNMiOF) nazwa tego jeziora to Garbas[4]. W różnych publikacjach i na mapach topograficznych jezioro to występuje pod nazwą Garbaś[2][3][5].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 351. ISBN 83-232-1732-7.
- 1 2 3 4 5 Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 351. ISBN 83-232-1732-7.
- 1 2 3 Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 120. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 82, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ Mapa topograficzna dostępna w serwisie geoportal.gov.pl. [dostęp 2009-12-04].
Bibliografia
- Stefan Maciejewski, Po ziemi suwalskiej - Przewodnik turystyczny, Wydawnictwo Hańcza, Suwałki 1994.
- Lechosław Herz, Pojezierze Suwalskie, Wydawnictwo Kraj, Warszawa 1983