'Gala'
Ilustracja
Owoce odmiany Gala
Rodzaj

Jabłoń (Malus)

Gatunek

Malus domestica Borkh.

Mutanty

Royal Gala, Gala Must i kilkanaście innych

Rodzice

Kidd's Orange Red x Golden Delicious

Hodowca

James Hutton Kidd[1],

Data wyhodowania

lata 30. XX wieku

Data zarejestrowania

1962, 1992 (PL)[2]

Pochodzenie

Nowa Zelandia, Wairarapa

Jabłoń domowa 'Gala' – odmiana uprawna (kultywar) jabłoni domowej (Malus domestica 'Gala'), należąca do grupy odmian zimowych, otrzymana przez J.H. Kidda sadownika z Nowej Zelandii. Powstała ze skrzyżowania odmian "Kidd's Orange Red" i "Golden Delicious". Swoją nazwę otrzymała w 1962 roku i wtedy też została wprowadzona do uprawy. Początkowo była traktowana jako odmiana lokalna, gdyż uprawiano ją wyłącznie w Nowej Zelandii. Z czasem zaczęto ją sadzić również w innych krajach, np. w Brazylii, gdzie zaczęto uprawiać tę odmianę na skalę światową, w Europie Zachodniej i w Ameryce Północnej.

W Polsce w nasadzeniach kolekcyjnych znalazła się pod koniec lat 60. XX wieku. Wkrótce dołączono ją do doświadczeń odmianowo-porównawczych, w których została oceniona negatywnie ze względu na drobne owoce i małą atrakcyjność rynkową (w tym czasie w Polsce preferowana była odmiana "McIntosh")[3][4]. Dodatkową przeszkodą była wielkość owoców, gdyż zarówno producenci, jak i konsumenci, poszukiwali odmian o dobrze wyrośniętych owocach. Dopiero przykład innych krajów europejskich oraz pojawienie się mutantów odmiany "Gala" wpłynął na polskich sadowników. Wynikiem tego było wpisanie tej odmiany w 1992 roku do polskiego Rejestru Odmian[2].

Drzewo Gali

Owoce Royal Gali w okresie zbioru

Drzewa Gali są łatwe do formowania w sadzie. Tworzą korony szeroko stożkowate, początkowo średnio zagęszczające się, o konarach pokrytych licznymi krótkopędami. Wraz z wiekiem stają się bardziej gęste i konieczne jest ich właściwe cięcie. Drzewa tej odmiany mogą mieć różnego typu korony, gdyż raz uformowane konary nie mają tendencji do obwisania czy ogałacania się. Konstrukcja korony jest stabilna, a konary odchodzą od przewodnika pod szerokimi kątami. Gala znana jest ze skłonności do nadmiernego owocowania, dlatego zaleca się przerzedzanie zawiązków. Wpływa to na wygląd i wielkość owoców.

Pora kwitnienia

Gala kwitnie stosunkowo późno w porównaniu do innych odmian i dlatego jest mniej narażona na wiosenne przymrozki. Gala, jak również inne uprawne odmiany jabłoni, wymaga zapylaczy, którymi mogą być m.in.: 'Braeburn', 'Elise', 'Elstar', 'Golden Delicious'. Gala jest również dobrym zapylaczem dla innych odmian, ponieważ ma obfitą produkcję pyłku i długi okres kwitnienia.

Owoc

Owoce Gali są stożkowate lub stożkowatoowalne. Przy kielichu da się zauważyć żebrowania. Jabłka dobrze wykolorowane, pokryte marmurkowo-pomarańczowym, pomarańczowo-czerwonym, jaskrawym rumieńcem, skórka jest gładka. Owoce mają jedną widoczną wadę, jest nią skłonność do pękania przy szypułce, dzieje się tak, kiedy dojrzałe owoce wiszą zbyt długo na drzewach, bądź w czasie obfitych deszczy. Takie owoce nie nadają się do przechowywania. Gala jest gotowa do zbioru w 2 lub 3 dekadzie września. Owoce nieuszkodzone dobrze przechowują się w chłodni zwykłej i chłodni z kontrolowaną atmosferą.

Mutanty Gali

Royal Gala
Owoce Gala Must czerwonego sportu Gali

Znane są dość liczne mutanty tej odmiany. Od odmiany podstawowej sporty różnią się przede wszystkim wielkością rumieńca oraz jego barwą i intensywnością. Najważniejszymi są:

  • Gala Must (Regal Prince Gala, Regal Queen Gala) - intensywny, rozmyty, karminowy rumieniec, pokrywający co najmniej 3/4 owocu, kształt jest bardziej zaokrąglony a wielkość większa,
  • Royal Gala - rumieniec paskowany z charakterystycznymi chimerami,
  • Mondial Gala (Mitchgla) - charakteryzuje się czerwono-karminowym, paskowanym rumieńcem, pokrywającym od 3/4 do całej powierzchni owocu,
  • Imperial Gala
  • Gala Schniga (Gala Schnitzer Schniga) - kolor mają ciemnoczerwony w paski, jabłko wcześnie się wybarwia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Markéta Šnorová: Last Bite: Gala breeder put flavor first. GoodFruit Grower. [dostęp 2016-08-07]. (ang.).
  2. 1 2 Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych: Lista Odmian Roślin Sadowniczych wpisanych do Krajowego Rejestru w Polsce. [dostęp 2013-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-29)].
  3. ↑ Mikołaj. Ugolik: Odmiany jabłoni. Kraków: Plantpress, 1996. ISBN 83-85982-11-6.
  4. ↑ Aleksander Rejman: Pomologia. Warszawa: PWRiL, 1994. ISBN 83-09-01612-3.

Bibliografia

  • Mikołaj Ugolik, Włodzimierz Lech, Krzysztof Kulawik, Odmiany jabłoni, Kraków: Plantpress, 1996, ISBN 83-85982-11-6, OCLC 316478643.
  • Pomologia, Aleksander Rejman (red.), Stanisław Maciej Cegłowski, Warszawa: PWRiL, 1994, ISBN 83-09-01612-3, OCLC 833959678.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.