GAZ-14 Czajka

Producent	GAZ
Okres produkcji	1977–1988
Miejsce produkcji	ZSRR
Poprzednik	GAZ-13 Czajka
Następca	GAZ-3105 Wołga
Dane techniczne
Segment	F
Typy nadwozia	4-drzwiowy sedan 4-drzwiowy kabriolet
Silniki	V8 5,5 l 220 KM
Skrzynia biegów	3-biegowa automatyczna
Napęd	tylny
Długość	6114 mm
Szerokość	2020 mm
Wysokość	1525 mm
Rozstaw osi	3450 mm
Masa własna	2615 kg
Zbiornik paliwa	100 l
Ładowność	560 kg

GAZ-14 z boku

GAZ-14 od tyłu

GAZ-14-05

GAZ-14 Czajka, ros. ГАЗ-14 Чайка (pol. mewa) – luksusowa radziecka limuzyna, produkowana wyłącznie dla wysokich urzędników państwowych w zakładach GAZ w latach 1977-1988.

Historia powstania i produkcja

GAZ-14 był następcą pierwszego modelu Czajki, GAZ-13, będącej luksusowym samochodem służbowym dla funkcjonariuszy państwowych lub działaczy partyjnych wyższego szczebla w ZSRR oraz w państwach tzw. demokracji ludowej. Prace nad nowym modelem prowadzono od połowy lat 60., konstruktorami wiodącymi byli N. Juszmanow i Władimir Nosakow^[1]. Oprócz unowocześnienia wyglądu, zwiększeniu miały ulec wygoda i bezpieczeństwo pasażerów. Początkowo rozważano głęboką modernizację starego modelu, przy zachowaniu jego rozstawu osi. Pierwsza seria prototypów z 1967 roku miała nadwozia projektu Lwa Jeriemiejewa. Samochód jednak nie został uznany za udany^[1]. W kolejnej serii zwiększono rozstaw osi o 20 cm, a konkurs na projekt nadwozia wygrał młody projektant Stanisław Wołkow^[1]. Swobodę projektantów ograniczała narzucona wysokość maski silnika 1 metr, wymuszająca niższe mocowanie silnika. W 1969 r. projekt został zaakceptowany przez komisję makietową. Próby prototypów, prowadzone m.in. na drogach Krymu i Kaukazu, doprowadziły do dalszych zmian. Latem 1973 trzecia seria prototypów przeszła badania państwowe i została zaakceptowana do produkcji (oceniano, że ostatni z ośmiu prototypów bardziej odróżniał się od pierwszego, niż pierwszy od GAZ-13)^[1].

Produkcję samochodu uruchomiono dopiero w 1977 roku, produkując około 100 rocznie. Do 1981 roku była przy tym także produkowana stara Czajka GAZ-13. Cechą charakterystyczną systemu radzieckiego było, że luksusowe samochody, jak Czajka, były dostępne wyłącznie jako samochody służbowe dla funkcjonariuszy państwowych lub działaczy partyjnych, a przydział odpowiedniego samochodu zależał od rangi użytkownika, zgodnie z "tabelą rang". W związku z tym, że nowy samochód był większy i bardziej prestiżowy, przysługiwał on tylko części dotychczasowych użytkowników Czajek, stojących wyżej w komunistycznej lub państwowej nomenklaturze, a część musiała "przesiąść się" na mniej prestiżowe Wołgi GAZ-24^[2] (powtórzyła się przy tym podobna sytuacja, jak po zastąpieniu GAZ-12 ZIM przez większe GAZ-13). Sytuację poprawił import „pośredniej” Tatry 613, a następnie wprowadzenie nowej Wołgi GAZ-3102^[3][4]. Produkcję GAZ-14 zakończono w 1988 roku w związku z pieriestrojką – reformami politycznymi wprowadzanymi przez nowego sekretarza generalnego partii komunistycznej M. Gorbaczowa, dążącego m.in. do ograniczania przywilejów ludzi władzy. Łącznie zbudowano ich 1114, a ostatni – 24 grudnia 1988.

Oprócz limuzyn, wyprodukowano w niewielkiej liczbie kabriolet GAZ-14-05 przeznaczony do odbierania defilad wojskowych (z pulpitem z mikrofonami zamiast rozkładanych siedzeń). Cztery samochody przebudowano w zakładach RAF w Rydze na karetki pogotowia, z nadwoziem kombi i podniesionym dachem, z tego dwa przeznaczono dla przywódcy Kuby Fidela Castro, a dwa dla rządowej służby zdrowia ZSRR^[5].

Opis

GAZ-14 miał półsamonośne nadwozie oparte na ramie w formie X, zmodyfikowanej w stosunku do GAZ-13. Zawieszenie było takiego samego typu, jak w GAZ-13, ale zostało ulepszone. Z przodu było zawieszenie niezależne, na sprężynach, z tyłu - zależne, na resorach podłużnych. Silnik w układzie V8 nie był nowo opracowany, lecz zmodernizowany, m.in. zastosowano dwa gaźniki i zmieniono kolektor dolotowy i wylotowy. Moc silnika wzrosła ze 195 do 220 KM. Mimo większej o pół tony masy, samochód był szybszy (175 zamiast 160 km/h) i bardziej dynamiczny (rozpędzanie do 100 km/h w 15 zamiast 20 sekund), także dzięki lepszej aerodynamice. Ulepszono także hydromechaniczny układ przeniesienia napędu z trzystopniową automatyczną skrzynią biegów, w której przełożenia zmieniano już dźwignią, a nie przyciskami.

Samochód był teoretycznie siedmiomiejscowy - między przednimi fotelami kierowcy i pasażera a tylną kanapą były dwa rozkładane siedzenia, lecz w praktyce wyprofilowanie tylnej komfortowej kanapy pozwalało na wygodną jazdę na niej tylko dla dwóch osób (ogółem sześciu). Samochód miał efektywny podwójny system ogrzewania oraz układ klimatyzacji (produkcji japońskiej), mieszczący się w bagażniku i obsługiwany przez pasażerów tylnej kanapy. Również z tylnej kanapy obsługiwane było radio i magnetofon. Szyby w drzwiach i antena podnoszone były elektrycznie, również elektrycznie były regulowane siedzenia. W celu zapewnienia pracy wszystkich systemów, GAZ-14 został wyposażony w drugi akumulator. Samochód posiadał bezwładnościowe pasy bezpieczeństwa. Siedzenia i obicie wnętrza było z ochrowo-beżowego lub szaro-zielonego weluru. Standardowo nie było przegrody między przednimi siedzeniami a resztą salonu, lecz mogła być montowana. Po raz pierwszy w ZSRR wprowadzono spryskiwacze reflektorów oraz zarówno przednie i tylne światła przeciwmgielne.

Dane techniczne

Galeria

• 
  Widok z przodu
• 
  Tył nadwozia
• 
  Ostatni rząd siedzeń
• 
  Jednostka napędowa
• 

Przypisy

Bibliografia

• 1977 GAZ-14 TCHAIKA specs and performance. automobile-catalog.com. [dostęp 2011-08-27]. (ang.).
• GAZ-14 "Czajka", "Awtolegiendy SSSR" Nr 52, DeAgostini, 2011, ISSN 2071-095X, (ros.)