Górno
wieś
Ilustracja
Kościół pw. Ofiarowania NMP
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

rzeszowski

Gmina

Sokołów Małopolski

Wysokość

ok. 220 m n.p.m.

Liczba ludności (2020)

2175[1]

Strefa numeracyjna

17

Kod pocztowy

36-051[2]

Tablice rejestracyjne

RZE

SIMC

0661380[3]

Położenie na mapie gminy Sokołów Małopolski
Mapa konturowa gminy Sokołów Małopolski, u góry znajduje się punkt z opisem „Górno”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Górno”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Górno”
Położenie na mapie powiatu rzeszowskiego
Mapa konturowa powiatu rzeszowskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Górno”
Ziemia50°16′38″N 22°09′05″E/50,277222 22,151389[4]
Górno (woj podkarp)-kapliczka domkowa

Górno – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Sokołów Małopolski[3].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Górno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.

Miejscowość jest siedzibą parafii Ofiarowania NMP, należącej do dekanatu Sokołów Małopolski, diecezji rzeszowskiej.

Geografia

Wieś położona jest w centralnej części Kotliny Sandomierskiej, na północnym krańcu Płaskowyżu Kolbuszowskiego, na ubogich, piaszczystych glebach. Występują tu również śródleśne wydmy, obecnie porośnięte lasem. Podstawowymi uprawami w okolicach Górna są: żyto, owies i ziemniaki. Górno otoczone jest przez lasy sosnowe będące częścią Puszczy Sandomierskiej. W ostatnich latach obserwuje się tendencję do stopniowego zalesiania części gruntów rolnych. Przez Górno przepływa potok Trzybnik, w 2005 roku częściowo uregulowany. Okolice potoku porasta ols.

Części wsi

Integralne części wsi Górno[3][5]
SIMCNazwaRodzaj
0661397Dołęgaprzysiółek
0661405Meszneprzysiółek
0661411Rękawprzysiółek
0661428Zaborzeprzysiółek

Nazwy obiektów fizjograficznych:

  • las - Kotówka, Moskal, Starówki, Za Rzeką,
  • pole - Piaski, Półćwiartek, Sznury, Ugory,
  • łąka - Kąty, Porąbka, Rudka.

Historia

Wieś założona prawdopodobnie już w XVI wieku na karczowanych terenach Puszczy Sandomierskiej. Obecnie liczy ok. 600 numerów domów.

Parafia Matki Bożej Szkaplerznej erygowana została w 1599 roku, obecny kościół według projektu Jana Sas-Zubrzyckiego wybudowano w latach 1911-1913 (neogotycki, pseudobazylika trójnawowa z transeptem i trójbocznie zamkniętym prezbiterium). W centrum wsi znajdują się dwie XIX-wieczne kapliczki domkowe, w znajdującej się bliżej kościoła, krytej gontem, na ścianach obejrzeć można ludowe malowidła z lat 30. XIX wieku przedstawiające zwiastowanie i ofiarowanie w Świątyni.

W latach II wojny światowej na skraju wsi okupant utworzył, powiązany z pobliskim poligonem ćwiczebnym, obóz wypoczynkowy dla żołnierzy Luftwaffe. Po wojnie został on częściowo przystosowany na potrzeby sanatorium przeciwgruźliczego, a częściowo rozebrany[6]. Wraz z założonym w 1991 roku zakładem masarskim "Smak-Eko", SPZZOZ "Sanatorium" im. Jana Pawła II w Górnie[7] jest miejscem pracy znacznej części mieszkańców Górna.

Kwestia regulacji potoku Trzybnik

Do 2005 roku przepływający przez Górno potok Trzybnik był nieuregulowany. Plany jego regulacji sięgały lat siedemdziesiątych XX w. W dolnym biegu Trzybnik okresowo wylewał, podtapiając okoliczne gospodarstwa. W 2005 roku zaczęto prace przy regulacji potoku, na całej jego długości. Według przeciwników inwestycji działanie takie było niepotrzebne, gdyż potok tylko w swoim dolnym biegu stanowił zagrożenie dla gospodarstw. W biegu górnym i środkowym przepływał przez las tworząc meandry. Utworzona przez niego podmokła dolinka, porośnięta olsem była siedliskiem kilku rzadkich gatunków roślin i płazów. Wątpliwości budził także aspekt prawny - brak zgody wielu mieszkańców na działania na ich działkach. Ostatecznie pogłębiono i wyprostowano koryto potoku, w wielu miejscach przekopując zupełnie nowe, oddalone nawet o 30 metrów od pierwotnego. Takie działanie wywołało oburzenie wielu mieszkańców. Odbył się szereg zebrań dotyczących tej kwestii. Jako że regulacja potoku w roku 2005 była bezprawna, od tego czasu nie poczyniono żadnych działań mających na celu dokończenie regulacji. Poziom wód gruntowych opadł w Górnie o ok. 1,5 - 2m powodując wyschnięcie wielu studni. Nieuregulowany pozostaje bardzo krótki odcinek (ok 300 m) w okolicach źródła Trzybnika.

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

  • Krzysztof Ożóg, Dzieje parafii Górno 1599-1999, Rzeszów 1999, ss. 256 + fot.
  • Urzędowe nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych - 59 - Powiat kolbuszowski. Warszawa: Urząd Rady Ministrów - Komisja Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych, 1965.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.