Widok ogólny
Tablica informacyjna
Widok z góry
Widok na dolinę Wisły i grodzisko Talerzyk w Topolnie

Góra Świętego Wawrzyńca - sztucznie usypane wzniesienie na terenie wsi Kałdus, 3 km na południe od Chełmna, będące pozostałością po wczesnośredniowiecznym grodzie.

Stanowisko archeologiczne

Góra św. Wawrzyńca jest stanowiskiem archeologicznym na którym prowadzone były prace badawcze wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego, będącego obok Gdańska najważniejszym centrum osadniczym na Wschodnim Pomorzu we wczesnym średniowieczu. Funkcjonował tu wtedy ośrodek władzy politycznej Bolesława Chrobrego i Mieszka II typu sedes regni principalis i władzy kościelnej. Prace badawcze w tym miejscu rozpoczął już w latach 1876-1877 Abraham Lissauer. Badania wznowione w 1996 r. przez pracowników Instytutu Archeologii UMK w Toruniu odsłoniły w południowej części majdanu nieukończony wczesnoromański jednonawowy kościół z trzema absydami z I poł. XI wieku o wymiarach 37 x 17 m. Zdaniem W. Chudziaka, technika konstrukcji fundamentów  – kamienie spojone gliną – jest podobna do budowli z Ostrowa Lednickiego, zaś technika wznoszenia murów najbliższa jest kościołowi z Giecza datowanemu na początek XI wieku. Nieukończono jej prawdopodobnie w związku z reakcją pogańską po 1034 roku w czasach panowania Mieszka II. W pobliżu grodziska odkryto też jedno z największych cmentarzysk szkieletowych w tej części Polski oraz osadę. Odkrycie to świadczy o pierwszorzędnym znaczeniu tutejszego grodu wśród wczesnopiastowskich osad w dorzeczu dolnej Wisły.

Rezerwat przyrody

Obecnie wzniesienie objęte jest ochroną jako rezerwat roślinności stepowej Góra św. Wawrzyńca z roślinnością kserotermiczną. Jest to jedno z ulubionych miejsc wycieczek mieszkańców Chełmna. W pobliżu, na krawędzi doliny Wisły znajduje się punkt widokowy.

Zobacz też

Bibliografia

  • Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki: Chełmno. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991. ISBN 83-04-03234-1.
  • Góra Św. Wawrzyńca. [dostęp 2009-12-24].
  • Kałdus - badania w latach 1996-2003. [dostęp 2010-08-03].
  • Chudziak W., Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy w Chełmnie „Acta Archaeologica Pomoranica”, t. 1, 1998, 227-235.
  • Chudziak W., The Early Romanesque Building from Kaldus, Voivodeship of Toruń - Chronology and Function „Questiones medii aevii novae”, t. 4, 1999, 197-209.
  • Chudziak W., Najstarsza świątynia chrześcijańska na Pomorzu Nadwiślańskim, „Z Otchłani Wieków” 57, 2000, nr 1-2, 33-39.
  • Chudziak W., Die Kirche im Burgwall von Kałdus bei Kulm (Chełmno), [w:], Europas Mitte um 1000. Beiträge zur Geschichte, Kunst und Archäologie, t. 1, red. A. Wieczorek, H.M. Hinz, Stuttgart 2000, 511-518.
  • Chudziak W., Mons Sanctii Laurentii, t. 1, Wczesnośredniowieczna przestrzeń sakralna in Culmine na Pomorzu Nadwiślańskim, Toruń 2003.
  • Chudziak W., Rekonstrukcja bryły wczesnoromańskiej bazyliki z Kałdusa pod Chełmnem na Pomorzu Wschodnim, [w:] „Archeologia Historica Polona”, t. 13, Toruń 2003, 85-98.
  • Chudziak W., Geneza wczesnoromańskiej bazyliki z Kałdusa na Pomorzu Nadwiślańskim, [w:] Początki architektury monumentalnej w Polsce, red. T. Janiak, D. Stryniak, Gniezno 2004, 245-256.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.