Fundusz emerytalny – instytucja finansowa obejmująca środki pieniężne wpłacane przez uczestników, gromadzone i wspólnie inwestowane, z zastrzeżeniem zapewnienia maksymalnego stopnia bezpieczeństwa i rentowności dokonywanych lokat, z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego lub po przepracowaniu określonej liczby lat[1][2]. Jest to de facto rodzaj wyspecjalizowanego funduszu inwestycyjnego, choć formalnie stanowi odrębny od niego typ instytucji finansowej, działający na podstawie odrębnej ustawy. Uczestnikiem może być wyłącznie osoba fizyczna.

Fundusze emerytalne w Polsce

W Polsce jest to osoba prawna stanowiąca odrębną masę majątkową, utworzoną ze środków pieniężnych gromadzonych na kontach jego członków, tworzona w drodze wpisu do dedykowanego rejestru prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Warszawie oraz zarządzana i reprezentowana przez towarzystwo emerytalne działające na podstawie ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 930).

Członkowie funduszu posiadają jednostki rozrachunkowe zapisane na ich indywidualnych rachunkach, których wartość jest wyceniana każdego dnia roboczego w oparciu o aktualną wartość rynkową aktywów funduszu i sumę jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunkach prowadzonych przez dany fundusz, który inwestuje posiadane środki w instrumenty finansowe dopuszczone przez obowiązujące przepisy i w granicach dopuszczonych limitów[3][4].

Rodzaje funduszy emerytalnych

Fundusz emerytalny może być utworzony jako:

Fundusze emerytalne działają w oparciu o ustawę o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych uchwaloną w ramach reformy systemu emerytalnego w 1999 roku, pozwalając na gromadzenie środków pieniężnych na emeryturę w tzw. II filarze (OFE) i III filarze (DFE, PFE)[6].

Prawa członka

Raz do roku fundusz emerytalny ma obowiązek przesłać członkowi funduszu informację o środkach znajdujących się na jego rachunku, terminach dokonanych wpłat składek i wypłat transferowych, wynikach działalności lokacyjnej funduszu, zasadach polityki inwestycyjnej i celu inwestycyjnym funduszu, wraz ze wskaźnikami, do których są porównywane osiągane przez fundusz stopy zwrotu. Informacja jest przesyłana w trybie i formie uzgodnionych z członkiem funduszu.

Dziedziczenie

Środki zgromadzone w funduszu podlegają dziedziczeniu lub nabyciu przez osobę wskazaną przez członka funduszu w dyspozycji na wypadek śmierci. Członek funduszu wyznacza tzw. osoby uposażone (w niektórych funduszach zwane beneficjentami), którym są przekazywane środki z funduszu po śmierci członka, niezależnie od dziedziczenia spadku. W sytuacji, gdy nie ma uposażonych (beneficjentów), środki z funduszu wchodzą w skład masy spadkowej i są dziedziczone przez spadkobierców zmarłego członka funduszu. Dziedziczenie odbywa się wyłącznie na wniosek spadkobiercy lub osoby uposażonej[7].

Majątek wspólny

Pod warunkiem istnienia wspólności majątkowej, środki z OFE i PFE wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków:

Do majątku wspólnego należą w szczególności: [...] 3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy, art. 31 ustęp 3

Po śmierci osoby posiadającej konto w OFE połowa środków jest przelewana na osobiste konto OFE lub PFE współmałżonka. Druga połowa jest dziedziczona zgodnie z zasadami prawa spadkowego i podlega przekazaniu spadkobiercy lub innej osobie uposażonej, wskazanej podczas przystępowania do OFE lub PFE[8].

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 2009 roku, jeśli współmałżonek nie posiada konta OFE lub PFE, to dziedziczenie pierwszej połowy kwoty wiąże się z koniecznością założenia takiego konta[9]

Przypisy

  1. ↑ fundusz emerytalny, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-05-27].
  2. ↑ Fundusze Emerytalne - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl [online], gov.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  3. ↑ Leszek Kostrzewski; Piotr Miączyński: ZUS zapisał na naszych kontach emerytalnych ponad 2 biliony zł. wyborcza.biz, 2013-04-05.
  4. ↑ Krzysztof Berenda: Obalamy mity! O co chodzi w reformie emerytalnej. RMF24, 2013-04-18. [dostęp 2023-02-26].
  5. ↑ Art. 8-10 ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 930).
  6. ↑ Marek Góra: Nowy system emerytalny w Polsce. Wpływ na krótko- i długoterminowe perspektywy gospodarki i rynków finansowych. Zeszyty PBR-CASE, 2001. [dostęp 2011-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-21)].
  7. ↑ Leszek Kostrzewski, Piotr Miączyński: Czy składki emerytalne można dziedziczyć?. Gazeta Wyborcza, 2014. [dostęp 2023-02-26].
  8. ↑ Drugi filar OFE – Dziedziczenie środków. Elfin.pl.
  9. ↑ SN o dziedziczeniu OFE. Interia.pl, 2009-04-09. [dostęp 2023-02-26].
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.