Franciszek Julian Znamirowski
„Malarz” „Narciarz” „Profesor” „Profesor Witold” „Witold”
podpułkownik piechoty podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

15 stycznia 1894
Stary Sącz

Data i miejsce śmierci

19 września 1972
Toronto

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

2 pułk piechoty
II Korpus Polski w Rosji
Polska Organizacja Wojskowa
45 pułk piechoty Strzelców Kaniowskich
72 pułk piechoty
16 pułk piechoty

Stanowiska

dowódca kompanii

Główne wojny i bitwy

Bitwa pod Mołotkowem
Bitwa pod Rarańczą
Kampania wrześniowa
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Medal Wojska Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Krzyż Armii Krajowej

Franciszek Julian Znamirowski przybrane nazwiska: Jan Babecki, Julian Babecki, Jan Bobowski, J. Zborowicz, ps. „Malarz”, „Narciarz”, „Profesor”, „Profesor Witold”, „Witold” (ur. 15 stycznia 1894 w Starym Sączu, zm. 19 września 1972 w Toronto) – podpułkownik piechoty Polskich Sił Zbrojnych.

Życiorys

Franciszek Znamirowski urodził się w rodzinie Wojciecha i Józefy z domu Janik. W rodzinnym mieście ukończył gimnazjum i uczył się malarstwa artystycznego. Przy Towarzystwie „Sokół” brał czynny udział w harcerstwie i ruchu sportowo-gimnastycznym, grał w drużynie piłki nożnej „Poprad-Czarni”. Służył ochotniczo od sierpnia 1914 w Legionach Polskich w szeregach 2 pułku piechoty. W październiku tegoż roku został ranny w Bitwie pod Mołotkowem, a leczył się w szpitalu w Budapeszcie i Wiedniu, gdzie kontynuował również studia malarskie. Przydzielony w sierpniu 1915 do II batalionu uzupełnień, a w marcu 1916 powrócił do 2 pp. W czerwcu był ponownie ranny pod Gruziatynem. Wraz z całą II Brygadą w lutym 1918 przeszedł front pod Rarańczą i w stopniu sierżanta służył następnie w II Korpusie Polskim na Wschodzie do Bitwy pod Kaniowem. Dostał się wówczas do niewoli niemieckiej po rozwiązaniu II Korpusu, ale wkrótce zbiegł i następnie działał w Polskiej Organizacji Wojskowej na Ukrainie. Komendant punktu obserwacyjnego w Mohylowie Podolskim od sierpnia 1918, działając na rzecz organizacji werbunkowo-agitacyjnej WP na Ukrainie.

W sierpniu 1919 powrócił do kraju i służył w WP w 45 pułku piechoty Strzelców Kaniowskich na stanowisku dowódcy kompanii w czasie wojny polsko-radzieckiej. Ranny w lipcu 1920, a po wyleczeniu służył od 1921 w 72 pułku piechoty, później w 16 pułku piechoty. Wówczas to zorganizował w Starym Sączu nad Popradem ośrodek dla letnich obozów szkolnych hufców PW, a teatr amatorski w Tarnowie i zainicjował wybudowanie Domu Żołnierza. Od 1930 pełnił służbę w Batalionie Sztabowym Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[1]. Oficer sztabu DOK I Warszawa od 1932, a od 1936 szef Wydziału Oświaty, Wychowania i Propagandy KG Junackich Hufców Pracy. Był współinicjatorem widowisk historycznych: Kościuszko pod Racławicami (w Płocku) i Obrona Częstochowy (w Warszawie), imprez Święta Gór (w Zakopanem, Zjazdu Górskiego w Sanoku w 1936[2], Nowym Sączu, Wiśle) oraz wycieczek włościańskich po Polsce. Redaktor pisma „Służba Pracy” od 1936[3].

Podczas Kampanii wrześniowej 1939 został przydzielony do 36 pułku piechoty Legii Akademickiej, od 4 września dowódca I batalionu 1 pułku piechoty Obrony Pragi podczas obrony Warszawy. Podczas okupacji używał początkowo dokumentów na nazwisko Jan Bobowski, inwalida wojenny i był krótko kierownikiem szkoły powszechnej przy ul. Czerniakowskiej. Później mieszkał przy ul. Jakubowskiej i Bonifraterskiej pod nazwiskiem Jan Babecki, zaś pod nazwiskiem J. Zborowicz przy ul. Okrąg. Wykorzystując kontakty z żołnierzami swojego batalionu[4] założył 23 listopada 1939 organizację konspiracyjną Związek Czynu Zbrojnego, występującą początkowo pod nazwą „Grupa A”, która po połączeniu z innymi grupami przyjęła 27 lutego 1940 nazwę ZCZ i został jej komendantem głównym. ZCZ zamierzał stać się krajową ekspozyturą Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, podległą bezpośrednio Naczelnemu Wodzowi gen. Władysławowi Sikorskiemu, dlatego nastąpiło nawiązanie kontaktu przez Znamirowskiego z córką Sikorskiego Zofią Leśniowską w styczniu 1940, a następnie bliski kontakt z komendantem głównym Organizacji Wojskowej Witoldem Orzechowskim, który w marcu złożył przysięgę ZCZ.

2 czerwca 1943 został aresztowany pod nazwiskiem Julian Babecki w lokalu konspiracyjnym, sklepie papierniczym Karola Borsuka przy ul. Wspólnej 6 i osadzony na Pawiaku. 24 sierpnia wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu[5], 6 listopada 1943 do Mauthausen[6], zaś 8 listopada do Gusen[7]. 5 maja 1945 po uwolnieniu z obozu przez oddziały amerykańskie był współorganizatorem i pierwszym przewodniczącym Ośrodka Polskiego w Linzu. Jako delegat tego ośrodka 16 maja przybył samolotem do Londynu, by zabiegać o pomoc dla byłych więźniów obozów koncentracyjnych, i 4 czerwca 1945 wygłosił przemówienie w tej sprawie w BBC. W maju przeniesiony początkowo do dyspozycji Oddziału VI Specjalnego Sztabu Naczelnego Wodza, gdzie miał zostać kierownikiem Bazy Łączności „Kura” pod nowym pseudonimem „Malarz”, ale nie doszło ono jednak do skutku. Przydzielony został w październiku 1945 do Centrum Wyszkolenia Piechoty, a następnie służył w 4 Dywizji Piechoty aż do demobilizacji w 1948.

W Londynie w 1945 spotkał swojego ostatniego dowódcę oraz przyjaciela z Legionów, Antoniego Chruściela ps. „Monter”, „Drapacz”, który zaproponował Znamirowskiemu wykonanie zadania z rozkazu generała Stanisława Tatara. Znamirowski zdecydował się na ponowne działanie na rzecz kraju, w 1946 przebywał jako emisariusz w Bawarii oraz w Austrii Górnej, w okupowanych Niemczech miał dokonać inspekcji jednostek NSZ-u oraz przekonać ich dowódców do lojalności względem Rządu Londyńskiego. Ponadto do Austrii transportował pieniądze z Londynu, które przekazał emisariuszom w obozie polskich dipisów w Katzenau w celu ich przewiezienia do kraju, i to zadanie wykonał.

Osiadł w Birmingham i utrzymywał się z prac malarskich i dekoratorskich. Od maja 1948 przewodniczący Oddziału Koła AK w Szkocji. Organizator zrzeszenia polskich chórów w środkowej Anglii, honorowy prezes chóru „Echo”. Przeniósł się w 1962 do Kanady, gdzie mieszkał kolejno w Rexdale, później w Toronto. Kierownik programowy Komitetu Głównego Kongresu Polonii Kanadyjskiej. Zmarł w Toronto 19 września 1972 i pochowany został na miejscowym cmentarzu.

Awanse

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 44, 449.
  2. ↑ Franciszek Znamirowski: Program Zjazdu Górskiego w Sanoku 1936 r. 14–17 sierpnia. Warszawa: 1936, s. 8.
  3. ↑ W 1937 zmieniono jego tytuł na „Junak”
  4. ↑ Rozwiązał po kapitulacji Warszawy, nie zrywając jednak kontaktów z częścią kadry
  5. ↑ Nr obozowy 139540
  6. ↑ Nr obozowy 4184
  7. ↑ Nr obozowy 49156
  8. ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  9. ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 470 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

Bibliografia

  • Rocznik Oficerski 1932. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1932. [dostęp 2017-02-22].
  • Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T. 3. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 177–179. ISBN 83-211-0739-7.
  • Roman P. Smolorz: Franciszek Znamirowski - ein Leben zwischen Kampf und Kunst. Eine politische Biographie, [w:] Reinhard Hanausch, Bernhard Lübbers, Roman Smolorz, Mark Spoerer: Überleben durch Kunst. Zwangsarbeit im Konzentrationslager Gusen für das Messerschmittwerk Regensburg, Regensburg 2012, s. 257–290. ISBN 978-3-937527-52-9.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.