Firmin Abauzit
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

12 listopada 1679
Uzès

Data i miejsce śmierci

20 marca 1767
Genewa

Zawód, zajęcie

fizyk, teolog i filozof

Firmin Abauzit (ur. 12 listopada 1679 w Uzès, zm. 20 marca 1767 w Genewie) – francuski uczony zajmujący się m.in. fizyką, teologią i filozofią, genewski bibliotekarz, nazywany był „mędrcem z Genewy”.

Pod jego wpływem Newton zmienił zdanie w sprawie datowania zaćmienia Słońca obserwowanego przez Talesa z Miletu.

Życiorys

Firmin Abauzit urodził się 12 listopada 1679 roku w Uzès w Langwedocji w rodzinie hugenotów[1] Jeana i Anne Deville'ów[2]. Jako półsierota w wieku 10 lat został odebrany matce przez biskupa Uzès i umieszczony w szkole katolickiej[2]. W 1689 roku został uwolniony przez matkę, która wysłała go do dziadka ze strony ojca mieszkającego w Genewie[2], by uniknąć przymusowej konwersji na katolicyzm po uchyleniu edyktu nantejskiego[1].

Studiował na uniwersytecie genewskim, a w 1698 roku wyjechał do Holandii[2]. Tam poznał francuskich teologów braci Henriego (1657–1710) i Jacques'a Basnage’ów (1653–1723), filozofa Pierre'a Bayle'a (1647–1706) i teologa Pierre's Jurieu (1637–1713)[2]. Następnie udał się do Anglii, gdzie poznał francuskiego filozofa Saint-Evremonda (1613–1703) i angielskiego fizyka Isaaca Newtona (1642–1727)[2]. Odrzucił propozycję pracy dla króla Wilhelma III i wrócił do Genewy[2]. Odrzucił również stanowisko profesora na uniwersytecie genewskim.[2]. W 1727 został uhonorowany obywatelstwem Genewy i w tym samym roku przyjął w Genewie posadę honorowego bibliotekarza.[3]

Abauzit był uczonym uniwersalnym, zajmował się starożytnymi językami, historią starożytności (w tym archeologią, numizmatyką, epigrafiką) oraz historią współczesną, geografią, matematyką, naukami przyrodniczymi, fizyką, astronomią, literatura, filozofią i teologią[2]. Abauzit krytykował różne teorie grawitacji[2]. Korespondował z wieloma uczonymi, w tym z Newtonem[4]. Pod jego wpływem Newton zmienił zdanie na temat zaćmienia Słońca obserwowanego przez Talesa z Miletu i skorygował jego datowanie[4]. Newton uważał Abauzita za kompetentnego w rozstrzyganiu jego sporu z niemieckim matematykiem Gottfriedem Leibnitzem (1646–1716) o to, kto jest twórcą rachunku różniczkowego – Abauzit wskazywał na Newtona[4].

Abauzit niewiele publikował[2]. W 1726 roku współtłumaczył Nowy Testament na język francuski[1]. Na zlecenie Diderota (1713–1784) napisał hasło do jego Encyclopédie – „Apokalipsa”[1]. Autor traktatu Sur la connaissance du Christ et sur l'honneur qui lui est dû[5]. Nazywany był „mędrcem z Genewy” (fr. le sage de Genève)[5].

Zmarł 20 marca 1767 roku w Genewie[2].

Publikacje

Wybór prac podany za Słownikiem historii Szwajcarii[2]:

  • Œuvres de feu M. A., 1770
  • Œuvres diverses de M. A., 1773

Upamiętnienie

W 1991 roku jedna z ulic Genewy została nazwana na jego cześć – Rue Firmin-ABAUZIT[6].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Encyclopædia Britannica 2019 ↓.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 HLS 2018 ↓.
  3. ↑ KURPISZ, Britannica - edycja polska, t.1, 1997.
  4. 1 2 3 Buchwald 2013 ↓, s. 329.
  5. 1 2 Encyclopédie Larousse ↓.
  6. ↑ Rue Firmin-ABAUZIT. [w:] Noms géographiques du canton de Genève [on-line]. [dostęp 2020-02-09]. (fr.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.