Eugen Kühnemann

Eugen Kühnemann w 1910
Data i miejsce urodzenia	28 lipca 1868 Hanower
Data i miejsce śmierci	12 maja 1946 Karpniki
Zawód, zajęcie	pisarz, filozof, nauczyciel akademicki

Eugen Kühnemann (ur. 28 lipca 1868 w Hanowerze, zm. 12 maja 1946 w Karpnikach^[1][2]) – niemiecki pisarz, filozof i nauczyciel akademicki. Pierwszy rektor pruskiej Akademii Królewskiej w Poznaniu.

Życiorys

Jego ojcem był Eugen Kühnemann (1833–1904), tajny radca pochodzący z Raciborza, a matką Ida Stahr (1834–1913)^[1].

W latach 1886-1887 studiował filozofię, filozofię klasyczną oraz germanistykę w Marburgu, a potem (1887-1889) naukę kontynuował w Monachium. Doktoryzował się z filozofii 25 lipca 1889 w Monachium u Michaela Bernaysa (praca o twórczości Friedricha Schillera i kompozycji Wallensteina)^[2]. Potem odbył jeszcze studia w Getyndze i Berlinie (1889-1890). W tym drugim mieście, w 1894, podjął nieudaną próbę habilitacji. Udało mu się to w 1895 na Uniwersytecie w Marburgu, u Hermanna Cohena (z estetyki Immanuela Kanta i Friedricha Schillera^[2]). W 1901 został profesorem nadzwyczajnym filozofii nowożytnej na tej uczelni^[1].

9 kwietnia 1903 przeniósł się do Bonn. W tym samym roku został pierwszym rektorem pruskiej Akademii Królewskiej w Poznaniu, którym pozostawał do 1906 (na to stanowisko polecał go kierownik wydziału uniwersyteckiego w pruskim Ministerstwie Oświaty, Friedrich Althoff^[2])^[1]. Jego pobyt w Poznaniu miał wyraźne cele germanizacyjne^[3]. Tematami, którym poświęcał się w Poznaniu była twórczość Kanta, Herdera, Schillera i Goethego, w szczególności zaś jego Faust. Schillerowi zadedykował w czasie pobytu w Poznaniu książkę, która ukazała się czternaście dni przed setną rocznicą śmierci poety, 9 maja 1905^[2].

W 1905 przebywał z wykładami w Stanach Zjednoczonych. W 1908 otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Harvardzkiego, a w 1912 Uniwersytetu Wisconsin-Madison. Od 1906 do 1935 (emerytura^[2]) był profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie Wrocławskim^[1]. Upadek Niemiec po I wojnie światowej sprawił, że pokładał wielkie nadzieje w narodowym socjalizmie, a zwłaszcza w osobie Adolfa Hitlera, którego podczas wykładów w USA nazywał niemieckim Waszyngtonem. W 1941 wygłosił uroczysty wykład na reaktywowanym przez Niemców Reichsuniversität Posen w Poznaniu^[2].

W 1945 przeniósł się do Karpników, gdzie wkrótce zmarł^[1]. Przed śmiercią pozostawał w kontakcie z zamieszkałym w pobliskiej Szklarskiej Porębie, Gerhartem Hauptmannem, któremu również pozwolono pozostać w Polsce^[2].

Otrzymał nagrodę Uniwersytetu Berlińskiego za pracę o filozofii historii Herdera^[2].

Rodzina

W 1895 ożenił się z Klarą Pfeiffer (1869-1935, córką profesora Wilhelma Pfeiffera), a w 1935 z drugą żoną, Elisabeth Reinbot (1899-1945, córką Alfreda Reinbotha, urzędnika kolejowego Deutsche Reichsbahn)^[1].

Dzieła

• Turgenjew und Tolstoj (1893),
• Grundlehren der Philosophie. Studien über Vorsokratiker, Sokrates und Platon (1899),
• Über die Grundlagen der Lehre des Spinoza (1902),
• Vom Weltreich des deutschen Geistes. Reden und Aufsätze (1914, 1927),
• Deutschland und Amerika (1917),
• Gerhart Hauptmann. Aus dem Leben des deutschen Geistes in der Gegenwart. Fünf Reden (1922),
• Kant, 2 tomy (1923-24),
• Goethe, 2 tomy (1930)
• George Washington. Werden und Wachsen des Amerikagedankens (1932),
• Mit unbefangener Stirn. Mein Lebensbuch (Erinnerungen) (1937)^[2].

Przypisy